16 February 2023

Food And Nutrition Diet File Work

เคฐूเคชเคฐेเค–ा 

เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा - 
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เค…เคฐ्เคฅ -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคธे เคนोเคจे เคตाเคฒे เคฒाเคญ -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•े เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธ्เคฐोเคค -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เคถ्เคฐृंเค–เคฒा -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เคธूเคšी -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•े เคธेเคตเคจ เคธे เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคฒाเคญ -
เคฆैเคจिเค• เคœीเคตเคจ เคฎें เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เค‰เคชเคฏोเค—िเคคा -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคธे เคนोเคจे เคตाเคฒी เคนाเคจिเคฏां -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เคธेเคตเคจ เค•ैเคธे เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฌ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคนเคฎें เค•เคนां เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคे เคนैं -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เคฎเคนเคค्เคต -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เคตिเคถेเคทเคคाเคं -
เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•े เค—ुเคฃ -
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा -
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ी เคตिเคถेเคทเคคाเคं -
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ -
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ा เคธेเคตเคจ เค•ैเคธे เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค -
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा -
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ा เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธ्เคฐोเคค -
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฐเคจे เคธे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคนोเคจे เคตाเคฒे เคฒाเคญ - 
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เคฎें เค•िเคจ เคšीเคœों เค•ो เคถाเคฎिเคฒ เค•िเคฏा เคนै - 
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•े เคนोเคจे เคตाเคฒे เคจुเค•เคธाเคจ -
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा -
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•े เค•ृเคค्เคฐिเคฎ เคธ्เคฐोเคค -
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ा เคฎเคนเคค्เคต - 
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•े เค—ुเคฃ - 
เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคคเคค्เคตों เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ - 
เค‰เคชเคธंเคนाเคฐ - 
เคธंเคฆเคฐ्เคญ เค—्เคฐंเคฅ - 

เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा

เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เค ीเค• เค•เคนा เคนै ''เคธ्เคตเคธ्เคฅ्เคฏ เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคนी เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฎเคจ เคฌเคธा เค•เคฐเคคा เคนै।'' เคœเคฌ เคถเคฐीเคฐ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฐเคนเคคा เคนै เคคो เคนเคฎ เคธ्เคตเคธ्เคฅ्เคฏ เคฏोเคœเคจा เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เค•เคฐเคคे เคนैं เคคเคฅा เค‡เคธे เค•ाเคฐ्เคฏเคฐूเคช เคฆेเคคे เคนैं เค•िเคจ्เคคु เคถเคฐीเคฐ เคœเคฌ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคจเคนीं เคนै เคคो เค…เคฐ्เคœिเคค เคญोเค— เค•ी เคตเคธ्เคคुเค เคญी เคงเคฐी เคฐเคน เคœाเคคी เคนै। เคนเคฎ เคฒोเค—ों เค•ो เคญोเค— เค•เคฐเคคे เคคो เคฆेเค–เคคे เคนैं เค•िเคจ्เคคु เคญोเค— เคจเคนीं เค•เคฐ เคชाเคคे।

เคœीเคตเคจ เคœीเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคธเคฎुเคšिเคค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคญोเคœเคจ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै। เค•िเคจ्เคคु เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคœीเคตเคจ เคœीเคจे เค•े เคฒिเคฏे, เคถुเคฆ्เคง เคชेเคฏเคœเคฒ เคคเคฅा เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค•ी เคœเคฐुเคฐเคค เคนोเคคी เคนै।

เคाเคฐเค–ंเคก เคฎें เคฒเค—เคญเค— 78 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เค†เคฌाเคฆी เค—्เคฐाเคฎों เคฎें เคฐเคนเคคी เคนै, เคœเคนाँ เค†เคงुเคจिเค• เคธुเคตिเคงाเคँ เคถเคนเคฐी เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เคจเค—เคฃ्เคฏ เคนै। เคฏเคฆि เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคนो เคญी เคœाเคँ เคคो เคญी เค‰เคจเค•ा เคญोเค— เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคคเคจे เคชैเคธे เคจเคนीं เคนै। เค—เคฐीเคฌी เคฐेเค–ा เคธे เคจीเคšे เคฐเคนเคจे เคตाเคฒों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เค˜เคŸเคจे เค•े เคฌเคœाเค เคฌเฅ เคฐเคนी เคนै। เคเคธे เคฎें เค•ुเคชोเคทเคฃ, เคฐเค•्เคค เค…เคฒ्เคชเคคा (เคเคจेเคฎिเคฏा), เค…ंเคงाเคชเคจ เคคเคฅा เค†ँเค– เค•े เค…เคจ्เคฏ เคฐोเค—, เค˜ेंเค˜ा เคœैเคธे เคชोเคทाเคนाเคฐ เค•ी เค•เคฎी เคธे เคœเคจिเคค เคฐोเค— เคฌเฅ เคฐเคนें เคนैं। เค•ाเคœु, เค…ंเค—ुเคฐ, เค…เคจाเคฐ, เคธंเคคเคฐा, เคธेเคต, เคจाเคถเคชाเคคि เคœैเคธे เคชोเคถाเคนाเคฐ เคฏुเค•्เคค เคซเคฒ เค‰เคจเค•े เคชเคนुँเคš เคธे เคฌाเคนเคฐ เคนै।

เค•िเคจ्เคคु เคช्เคฐเค•ृเคคि เคธเคฆा เคนी เคฎाเคจเคต เค•ी เคธेเคตा เคฎें เคฐเคนी เคนै। เคช्เคฐเค•ृเคคि เคฎें เคญी เค†เคชเคฐूเคชी เคชैเคฆा เคนोเคจे เคตाเคฒे เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคนैं เคœो เคชोเคทाเคนाเคฐ เค•ी เค•เคฎी เค•ो เคชूเคฐा เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै เคœाเคจเค•ाเคฐी เค•ी, เคœ्เคžाเคจ เคธเคถเค•्เคคिเค•เคฐเคฃ เค•ी। เค—เคฐीเคฌों เค•ा เคญोเคœเคจ เค•เคนे เคœाเคจे เคตाเคฒे เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों, เคฎें เคชाเคฏे เคœाเคจे เคตाเคฒे เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों, เค•ो เค‰เคœाเค—เคฐ เค•เคฐเคจे เค•ा เคฏเคน เคเค• เค›ोเคŸा เคธा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคนै। เค‡เคธ เคฒेเค– เคฎें เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เคฒिเค เคชोเคทाเคนाเคฐ เคœैเคธे เคช्เคฐोเคŸीเคจ, เคตเคธा, เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเคฏเคก्เคฐेเคŸ, เค‰เคฐ्เคœा เคคเคฅा เคตिเคŸाเคฎिเคจों, เค–เคจिเคœ เคเคตं เคฒเคตเคฃ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा, เคฎाเคค्เคฐा เค†เคฆि เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคนै। เค‡เคธे เคœाเคจเค•ाเคฐ เคเคตं เคธเคนी เคฐूเคช เคฎें เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐ, เคชोเคทाเคนाเคฐ เค•ी เค•เคฎी เคฆ्เคตाเคฐा เคœเคจिเคค เคฐोเค— เคœैเคธे เค•ुเคชोเคทเคฃ, เคฐเค•्เคคเค…เคฒ्เคชเคคा (เคเคจेเคฎिเคฏा), เค…ंเคงाเคชเคจ, เค˜ेंเค˜ा เค†เคฆि เคฐोเค—ों เคธे เคฌเคšเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เค‡เคจ เคฐोเค—ों เค•े เคถिเค•ाเคฐ, เค…เคงिเค•เคคเคฐ เค—เคฐ्เคญเคตเคคी เคธ्เคค्เคฐिเคฏाँ, เคฆूเคง เคชिเคฒाเคจे เคตाเคฒी เคฎाเคคाเคँ, เคเค• เคธे เคคीเคจ เคตเคฐ्เคท เค•े เคฌเคš्เคšे เคคเคฅा เค…เคจ्เคฏ เคธ्เคค्เคฐिเคฏाँ เค…เคงिเค• เคนोเคคी เคนैं เค”เคฐ เคตे เคฌเคนुเคงा เคฎृเคค्เคฏु เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคฌเคจเคคे เคนैं। เค…เคคः เค—ृเคนเคธ्เคตाเคฎिเคจिเคฏों เค•ो เค‡เคธเค•ी เคชूเคฐी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฆेเคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนै, เคœिเคธเคธे เค•ि เคตे เค‡เคจ्เคนें เคญोเคœเคจ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐ เคธเค•ें।

เค‡เคธ เคชुเคธ्เคคिเค•ा เคฎें เคฆिเคฏे เค—เค เค†ँเค•เฅœे เคนैเคฆเคฐाเคฌाเคฆ เคธ्เคฅिเคค เค‡เคฃ्เคกिเคฏเคจ เค•ौंเคธिเคฒ เค‘เฅž เคฐ्เคฎेเคกिเค•เคฒ เคฐिเคธเคฐ्เคš, เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค (เคจ्เคฏूเคŸ्เคฐिเคŸिเค• เคตैเคฒ्เคฏु เค‘เคซ เค‡ंเคกिเคฏเคจ เคซूเคกเคธ) เคฐीเคช्เคฐिเคจ्เคŸ 1991 เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै। เคตे เคเค• เคธौ เค—्เคฐाเคฎ เค–ाเค เค—เค เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै।

เค†เคฆिเคตाเคธी เคญाเคˆ-เคฌเคนเคจ เค”เคฐ เคฌเคš्เคšों เค•ा เคœीเคตเคจ เคœो เคœंเค—เคฒ เค”เคฐ เค–ेเคคी เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฅा เค†เคœ เคตเคน เคœंเค—เคฒ เค•ी เคจैเคฐ्เคธเค—िเค• เคธเคฎ्เคชเคฆा เคœैเคธे เคซเคฒ-เคซूเคฒ, เคœเฅœी เคฌूเคŸी เคชाเคจी เค†เคฆि เค•ा เคชเคคा เคนी เคจเคนीं เคนैं।

เค†เคฐ्เคฅिเค• เคจीเคคिเคฏों เค•े เคฌเคฆเคฒाเคต เคธे เค”เคฐ เคฌเฅเคคे เคฌाเคœाเคฐीเค•เคฐเคฃ เค•ी เคตเคœเคน เคธे เค‰เคจ्เคนें เคœीเคตिเค•ा เค•ी เคธाเคฎเค—्เคฐी เค–เคฐीเคฆเคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนो เคฐเคนा เคนै। เคฏเคน เคชुเคธ्เคคเค• เค‰เคจเค•ी เคธंเคตเคฆेเคจเคถीเคฒเคคा เค”เคฐ เคฒเค—เคจ เค•ा เคชเคฐिเคฃाเคฎ เคนै। เคญोเคœเคจ เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคนोเคจा เค…เคคि เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै, เค†เคœ เค•े เคœเคฎाเคจे เคฎें เค†เคฐ्เคฅिเค• เคฒाเคญ เคนी เคฏเคน เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै เค•ि เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคฌाเคœाเคฐ เคฎें เค•िเคธ เคฎूเคฒ्เคฏ เคชเคฐ เคฎिเคฒेंเค—े।

เคชोเคทเคฃ เคธाเคฎเค—्เคฐी, เคœैเคธे เคธाเค—-เคธเคฌ्เคœी, เคฆाเคฒ, เค…เคจ्เคจ, เคคेเคฒ เค•ा เค‰เค—ाเคจा, เค‰เคธเค•ो เคเค•เคค्เคฐिเคค เค•เคฐเคจा เค“เคฐ เคœเคฐूเคฐเคคों เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค–เคคे เคนुเค เคตिเคคเคฐเคฃ เคเคตं เค‰เคšिเคค เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐเคจा เค…เคคि เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै।

เค‡เคธ เคฒेเค– เคฎें เค‰เคจ เคฌाเคคों เค•ा เคฌ्เคฏौเคฐा เค”เคฐ เคตिเคตเคฐเคฃ เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคนै เคœिเคธเคธे เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เค‡เคฒाเค•े เค•े เคฒोเค—ों เค”เคฐ เคถเคนเคฐी เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•े เคตाเคธिเคฏों เค•ो เคญोเคœเคจ เค•ी เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงเคคा เค”เคฐ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ी เคธुเคฐเค•्เคทा เค•े เคฒिเค เค…เคจेเค• เคคเคฐเคน เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐिเคฏाँ เคนाเคธिเคฒ เคนोเค—ीं। เค–ाเคธिเคฏเคค เคฏเคน เคนै เค•ि เคชเคค्เคคेเคฆाเคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค”เคฐ เคธाเค—ों เค•े เคจाเคฎ เคฎुเคฃ्เคกाเคฐी เคฎें เคฒिเค–े เค—เค เคนै। เคธाเคฅ เคฎें เคนिเคจ्เคฆी เค”เคฐ เคตเคจเคธ्เคชเคคिเคถाเคธ्เคค्เคฐीเคฏ เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคฎें เคจाเคฎों เค•ो เคฒिเค–ा เค—เคฏा เคนै। เค‡เคธเคธे เค–ाเคฆ्เคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐिเคฏों เค•े เคจाเคฎों เค•ी เคชเคนเคšाเคจ เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคœ्เคžाเคจ เคฐเค–เคจेเคตाเคฒों เค•ो เค•ाเคซी เคธเคนूเคฒिเคฏเคค เคนोเค—ी।

เคธाเคงाเคฐเคฃเคคः เค—ांเคตों เคฎें เคฒोเค— เคช्เคฐเค•ाเคทเคคिเค• เคคौเคฐ เคชเคฐ เคฎिเคฒเคจेเคตाเคฒी เคšीเคœों เค•ो เค–ाเคจे เค•े เคฐूเคช เคฎें เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคคो เค•เคฐเคคे เคนैं, เคฒेเค•िเคจ เค‰เคธเคฎें เคชाเค เคœाเคจेเคตाเคฒे เคคเคค्เคค्เคตों เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคชเคคा เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै| เคชोเคทाเคนाเคฐ, เคชोเคทเค• เคคเคค्เคค्เคต เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฎเคนเคค्เคš เค•े เคฌाเคฐे เคœो เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฆी เค—เคˆ เคนै เคตเคน เคฌเคนुเคฎूเคฒ्เคฏ เคนै, เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐाเค—เคค เค…เคจाเคœों, เคฆाเคฒ เคเคตं เคซเคฒिเคฏों, เคชเคค्เคคेเคฆाเคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค”เคฐ เคธाเค—ों เคฎें เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐी เค•े เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เค†เคงाเคฐ เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐी  เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค†เคฎ เค—्เคฐाเคฎीเคฃों เค•े เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฐเค•्เคทा เค•े เคฎเคฆ्เคฆेเคจเคœเคฐ เคเค•เคค्เคฐिเคค เค•िเคฏा เคนै เคฎांเคธ เค”เคฐ เค•ुเค•्เค•ुเคŸ เค•ी เคธूเคšी เคฆेเค•เคฐ เค‰เคธเคฎें เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•ी เคฎाเคค्เคฐा เค•ा เคตिเคตเคฐเคฃ เคฆिเคฏा เคนै เค…เคจ्เคฏ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคฎเคนुเค† เคฌीเคœ, เคฎเคนुเค† เคซूเคฒ, เคธเค–ुเค† เคฌीเคœ, เคˆเคฎเคฒी เคฌीเคœ, เคนाเค‰ เคฏाเคจी เคฆเคฎेเคคा, เคญेเคฒเคตा เคฌीเคœ เคœिเคธे เคฎुเคฃ्เคกाเคฐी เคฎें เคธोเคธो เค•เคนा เคœाเคคा เคนै, เคฎें เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•ी เคฎाเคค्เคฐा เคœिเค•्เคฐ เค•เคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฆेเคถเคœ เคœ्เคžाเคจ เค•ो เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เคนी เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เค…เคฎूเคฒ्เคฏ เคœाเคจเค•ाเคฐी เคธंเค—्เคฐाเคนिเคค เค•िเคฏा เคนै।

เคญोเคœเคจ เคนเคฎाเคฐे เคœीเคตเคจ เค•ी เคฎूเคฒ เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเค“ं เคฎें เคธे เคเค• เคนै। เคตเคน เค•เคˆ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅो เคธे เคฌเคจเคคा เคนै।  เค‡เคธ เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคฎें เค…เคจाเคœ, เคฆเคฒเคนเคจ, เคคेเคฒเคนเคจ เคถाเค•, เคธเคฌ्เคœिเคฏाँ, เคฆूเคง เคฏा เคฆूเคง เคธे เคฌเคจे เคชเคฆाเคฐ्เคฅ, เคฎांเคธ, เคฎเค›เคฒी, เค…เคฃ्เคกा เค†เคฆि เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। เค‡เคธเค•ा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ, เคฐूเคšी, เคธ्เคตाเคฆ, เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงเคคा เคคเคฅा เค†เคฐ्เคฅिเค• เค•्เคทเคฎเคคा เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै।

เคญोเคœเคจ เค•े เคฌिเคจा เคนเคฎ เคœी เคจเคนीं เคธเค•เคคे। เคญोเคœเคจ เคนी เคนเคฎाเคฐे เคถเคฐीเคฐ เค•ो เค—เคคिเคถीเคฒ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคฐ्เคœा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै। เคœเคฌ เคนเคฎ เคธเคฎुเคšिเคค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคญोเคœเคจ เคจเคนीं เคฒेเคคे เคนैं เคคो เคถीเค˜्เคฐ เคนी เคญूเค– เคฒเค—เคจे เคฒเค—เคคी เคนै เคคเคฅा เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจे เค•ी เคถाเค•्เคคि เค•्เคทीเคฃ เคนो เคœाเคคी เคนै।

เคถเคฐीเคฐ เค•े เคชोเคทเคฃ เค•े เคฒिเคฏे เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เคตिเคญिเคจ्เคจ เคญोเคœ्เคฏ/เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เคฐोเคœ เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै เคœिเคธเค•े เคฒिเค เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคคौเคฐ เคชเคฐ เคเค• เคชเคฐिเคตाเคฐ เค…เคชเคจी เค†เคฏ เค•ा เคฒเค—เคญเค— 50 เคซीเคธเคฆी เคญाเค— เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคชเคฐ เค–เคฐ्เคš เค•เคฐเคคा เคนै। เค…เคงिเค•ाเคถเคค: เคชเคฐिเคตाเคฐ เค…เคชเคจे เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เคชोเคทเคฃ เคคเคค्เคตों เค•े เคช्เคฐเคคि เคธเคœเค— เคฐเคนเคคे เคนैं। เคช्เคฐोเคŸीเคจ, เคตเคธा, เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคคเคฅा เค–เคจिเคœ เคฒเคตเคฃ เค†เคฆि เค•ो เค†เคนाเคฐ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै เคคเคฅा เคฏे เคธเคญी เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เค–ाเคฆ्เคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เคฆ्เคตाเคฐा เคนी เคช्เคฐाเคช्เคค เค•िเคฏे เคœा เคธเค•เคคे เคนैं। เคฏเคน เคคเคญी เคธंเคญเคต เคนै เคœเคฌ เคฌाเคœाเคฐ เคฎें เคฎिเคฒเคจे เคตाเคฒा เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ (เคฆाเคฒें, เค…เคจाเคœ, เคฆूเคง, เคฎिเค ाเคˆ, เคฎเคธाเคฒे, เคคेเคฒ เค†เคฆि) เคฎिเคฒाเคตเคŸ เคฐเคนिเคค เคนों। เค…เคชเคฎिเคถ्เคฐिเคค เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค•ी เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เค•ाเคซी เค•เคฎ เคนो เคœाเคคी เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธเคฎें เคธเคธ्เคคे เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคœैเคธे เคฐंเค— เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคฎिเคฒा เคฆिเคฏे เคœाเคคे เคนैं। เค‡เคจ्เคนें เคฎिเคฒाเคจे เคธे เค‰เคค्เคชाเคฆ เคคो เค†เค•เคฐ्เคทเค• เคฆिเค–เคจे เคฒเค—เคคा เคนै เคœिเคธเคธे เคฌिเค•्เคฐी เคœ्เคฏाเคฆा เคนोเคคी เคนै เคชเคฐเคจ्เคคु เค‰เคจเค•ी เคชोเคทเค•เคคा เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนोเคคी เคนै เคต เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เคฒिเคฏे เคนाเคจिเค•ाเคฐเค• เคธिเคง्เคฆ เคนोเคคे เคนैं।

เคธเคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคœैเคธे เค—ेเคนूँ, เค†เคŸा, เคฆूเคง, เคถเคนเคฆ, เคฆाเคฒें, เคฎเคธाเคฒे, เคšाเคฏ เคชเคค्เคคी, เคฎेเคตे, เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคฎें เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคฎिเคฒाเคตเคŸ เค•ी เคœाเคคी เคนै เค•ि เคฎूเคฒ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคคเคฅा เคฎिเคฒाเคตเคŸ เคตाเคฒे เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคฎें เคญेเคฆ เค•เคฐเคจा เค•ाเคซी เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนो เคœाเคคा เคนै। เคฎिเคฒाเคตเคŸ เคฏुเค•्เคค เค†เคนाเคฐ เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐเคจे เคธे เคถเคฐीเคฐ เคชเคฐ เคช्เคฐเคคिเค•ूเคฒ เคช्เคฐเคญाเคต เคชเฅœเคคा เคนै เคคเคฅा เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคตिเค•ाเคฐ เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคจे เค•ी เคธเคฎ्เคญाเคตเคจा เคฌเฅ เคœाเคคी เคนै। เค…เคชเคญोเค•्เคคा เค•ो เค†เคฐ्เคฅिเค• เคนाเคจि เค•ा เคญी เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคจा เคชเฅœเคคा เคนै। เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ो เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐเคจे เคธे เคชूเคฐ्เคต เคฏเคฆि เคฎिเคฒाเคตเคŸ เค•ी เคœाँเคš เคนो เคœाเคฏे เคคो เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เค•ाเคซी เคนเคฆ เคคเค• เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคธเคฌंเคงिเคค เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เคธे เคฌเคš เคธเค•เคคा เคนै।

 

เค•्เคฏा เคนै เค–ाเคฆ्เคฏ เค…เคชเคฎिเคถ्เคฐเคฃ ?

เคฏเคฆि เค•िเคธी เคญोเคœ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคฎें เค•ोเคˆ เคฌाเคนเคฐी เคคเคค्เคต เคฎिเคฒा เคฆिเคฏा เคœाเค เคฏा เค‰เคธเคฎें เคธे เค•ोเคˆ เค…เคญिเคจ्เคจ เคคเคค्เคต เคจिเค•ाเคฒ เคฒिเคฏा เคœाเค, เค‰เคธे เค…เคจुเคšिเคค เคขंเค— เคธे เคธंเค—्เคฐเคนीเคค เค•िเคฏा เคœाเค เคฏा เคฆूเคทिเคค เคธ्เคค्เคฐोเคค เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•िเคฏा เคœाเคฏे เคคเคฅा เค‰เคธเค•ी เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคฎें เค•เคฎी เค† เค—เคฏी เคนो เคคो เค‰เคธ เค–ाเคฆ्เคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เคฏा เคญोเคœ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค•ो เคฎिเคฒाเคตเคŸเคฏुเค•्เคค เคญोเคœ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै।


เค–ाเคฆ्เคฏ เค…เคชเคฎिเคถ्เคฐเคฃ เค•्เคฏों ?

เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค…เคชเคจे เคถเคฐीเคฐ เค•े เคชोเคทเคฃ เค•े เคฒिเคฏे เค†เคนाเคฐ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคฌाเคœाเคฐ เคธे เค–เคฐीเคฆเคคा เคนै। เค•เคˆ เคฆुเค•ाเคจเคฆाเคฐ เค…เคชเคจे เคธ्เคตाเคฐ्เคฅเคตเคถ เคฒाเคฒเคš เคฎें เค†เค•เคฐ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เคฎिเคฒाเคตเคŸ เค•เคฐ เคฆेเคคे เคนैं। เคœैเคธे - เคฆूเคง เคฎें เคชाเคจी เคฎिเคฒाเค•เคฐ เคฌेเคšเคจा, เคฎเคธाเคฒों เคฎें เค—ेเคฐू เคฐंเค— เค‡เคค्เคฏाเคฆि เค•ा เคฎिเคฒाเคจा। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคฎिเคฒाเคตเคŸ เค•เคฐเคจे เคธे เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เค•ो เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เคธे เคฎिเคฒเคจे เคตाเคฒे เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคชूเคฐ्เคฃ เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคจเคนीं เคฎिเคฒ เคชाเคคे เคนैं เคคเคฅा เคฎिเคฒाเคตเคŸ เคฏुเค•्เคค เค†เคนाเคฐ เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคจे เคธे เคถเคฐीเคฐ เคญी เคตिเค•ाเคฐเคฏुเค•्เคค เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เค•เคญी-เค•เคญी เคธเคฐंเค•्เคทเคฃ เคเคตं เคธंเค—्เคฐเคน เค•ी เค…เคจुเคšिเคค เคตिเคงिเคฏों เค•ो เค…เคชเคจाเคจे เคธे เคญी เคญोเคœ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคธเคนी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เค‰เคชเคญोเค•्เคคाเค“ं เค•ो เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคจเคนीं เคนो เคชाเคคा เคนै।


เค…เคชเคฎिเคถ्เคฐเค• (เคฎिเคฒाเคตเคŸी เคชเคฆाเคฐ्เคฅ) เคคเคฅा เค‰เคจเค•ा เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคชเคฐ เคช्เคฐเคคिเค•ूเคฒ เคช्เคฐเคญाเคต : 

เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคญोเคœ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เคฎिเคฒाเคตเคŸ เคฒाเคญ เค•เคฎाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค•ी เคœाเคคी เคนै। เค‰เคชเคญोเค•्เคคाเค“ं เค•ो เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคœเคฐूเคฐ เคนोเคจी เคšाเคนिเคฏे เค•ि เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคฎिเคฒाเคตเคŸ เค•ी เคœाเคคी เคนै। เคคเคฅा เค‡เคธे เค•ैเคธे เคœाँเคšा เคœा เคธเค•เคคा เคนै ?

เค–ाเคฆ्เคฏ เค…เคชเคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคธे เค…ंเคงाเคชเคจ, เคฒเค•เคตा เคคเคฅा เคŸเคฏूเคฎเคฐ เคœैเคธी เค–เคคเคฐเคจाเค• เคฌीเคฎाเคฐिเคฏाँ เคนो เคธเค•เคคी เคนैं। เคธाเคฎाเคจ्เคฏเคค: เคฐोเคœเคฎเคฐ्เคฐा เคœिเคจ्เคฆเค—ी เคฎें เค‰เคชเคญोเค— เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคœैเคธे เคฆूเคง, เค›ांเค›, เคถเคนเคฆ, เคนเคฒ्เคฆी, เคฎिเคฐ्เคš เคชाเค‰เคกเคฐ, เคงเคจिเคฏा, เค˜ीं, เค–ाเคฆ्เคฏ เคคेเคฒ, เคšाเคฏ-เค•ॉเคซी, เคฎเคธाเคฒे, เค–ोเคฏा, เค†เคŸा เค†เคฆि เคฎें เคฎिเคฒाเคตเคŸ เค•ी เคœा เคธเค•เคคी เคนै। เคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคฎिเคฒाเคตเคŸ เค•े เคช्เคฐเคคिเค•ूเคฒ เคช्เคฐเคญाเคต เคญी เคญिเคจ्เคจ เคนोเคคे เคนैं। เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคธाเคฐเคฃी เคฎें เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เคธเคญांเคตिเคค เคฎिเคฒाเคตเคŸी เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคคเคฅा เค‰เคจเคธे เคนोเคจे เคตाเคฒी เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•े เคจाเคฎ เค‡ंเค—िเคค เคนै।

 เค–ाเคฆ्เคฏ เค…เคชเคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคเค• เค…เคชเคฐाเคง เคนै। เคฏเคน เค–ाเคฆ्เคฏ เค…เคชเคฎिเคถ्เคฐเคฃ เค…เคงिเคจिเคฏเคฎ (Prevention of Food Adultration Act.1954)  เคธंเคธ्เคฅा เคฆ्เคตाเคฐा 1954 เคฎें เค˜ोเคทिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा। เค‡เคธ เค…เคงिเคจिเคฏเคฎ เค•े เค…เคจ्เคคเคฐ्เค—เคค เค•िเคธी เคญी เคต्เคฏाเคชाเคฐी/เคตिเค•्เคฐेเคคा เค•ो เค…เคชเคฐाเคงी เคชाเคฏे เคœाเคจे เคชเคฐ เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ 6 เคฎเคนीเคจे เค•ी เคœेเคฒ เคนो เคธเค•เคคी เคนै। เคšूंเค•ि เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เคฎिเคฒाเคตเคŸ เคฎाเคจเคต เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคธे เคธंเคฌเคงिเคค เคนै, เคธเคญी เคฒोเค—ों เค•ो เค‡เคธเค•े เคช्เคฐเคคि เคœाเค—เคฐूเค• เคนोเคจा เคšाเคนिเคฏे।

เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा (เคตिเคถेเคทเค•เคฐ เค—ृเคนเคฃिเคฏों) เค•ो เคฎिเคฒाเคตเคŸी เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคธे เคฌเคšเคจे เคนेเคคु เคœाเค—เคฐूเค• เคนोเคจा เคšाเคนिเคฏे। เค‡เคธเค•े เคฒिเคฏे เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เค•ो เคšाเคนिเคฏे เค•ि เคตे เค–ुเคฒी เค–ाเคฆ्เคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เคจ เค–เคฐीเคฆें। เคนเคฎेเคถा เคธीเคฒ เคฌเคจ्เคฆ เคคเคฅा เคกिเคฌ्เคฌे เคตाเคฒी เค–ाเคฆ्เคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เคนी เค–เคฐीเคฆें। เคนเคฎेเคถा เคฎाเคจเค• เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคšिเคน्เคจ (เคเค—เคฎाเคฐ्เค•, เคเคซ.เคชी.เค“., เคนाเคฒเคฎाเคฐ्เค•) เค…ंเค•िเคค เคธाเคฎเค—्เคฐी เค–เคฐीเคฆें เคคเคฅा เค–เคฐीเคฆे เคœाเคจे เคตाเคฒी เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เค—ुเคฃों, เคฐंเค—, เคถुเคง्เคฆเคคा เค†เคฆि เค•ी เคธเคฎुเคšिเคค เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฐเค–ें

เคชोเคทाเคนाเคฐ เค•ी เค•เคฎी เคธे เคฐเค•्เคคเค…เคฒ्เคชเคคा เคœैเคธे เคฐोเค— เคฏा เค•ुเคชोเคทเคฃ เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เค†เคคी เคนै। เคฏเคน เคฆोเคจों เคนी เค–เคคเคฐเคจाเค• เคธ्เคฅिเคคि เคนै। เคाเคฐเค–ंเคก เค•े เค—्เคฐाเคฎों เคฎें เคฏเคน เคนाเคตी เคนोเคคी เคœा เคฐเคนी เคนै। เค‡เคธ เคธ्เคฅिเคคि เคธे เคจिเคชเคŸเคจे เค•े เคฒिเค เคนเคฎें เคชोเคทाเคนाเคฐ เคฏुเค•्เคค เค–ाเคฆ्เคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐ เคธเค•เคคी เคนै। เคฏे เค–ाเคฆ्เคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐिเคฏाँ เคนเคฎाเคฐे เค—्เคฐाเคฎों เคฎें, เค˜เคฐों เค•े เค†เคธเคชाเคธ เคฏा เค–ेเคคों เคฎें เคฏा เคจिเค•เคตเคฐ्เคคी เคตเคจों เคฎें (เคœเคนाँ เคธे เคนเคฎ เคœเคฒाเคตเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคे เคนैं) เคฎें เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। เคœเคฐूเคฐเคค เคนै เค‰เคจเค•ो เคชเคนเคšाเคจเคจे เค•ी, เค‰เคจเค•े เคฎूเคฒ्เคฏ เค•ो เคธเคฎเคเคจे เค•ी। เคจीเคšे เคฆिเค เคœा เคฐเคนे เค†ँเค•เฅœे เค†เคชเค•ा เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐेंเค—े। เคฏे เค†ँเค•เฅœे เคญाเคฐเคค เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคนैเคฆเคฐाเคฌाเคฆ เคธ्เคฅिเคค เคชोเคทाเคนाเคฐ เคธंเคธ्เคฅाเคจ เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคชुเคธ्เคคเค• ''เคจ्เคฏुเคŸ्เคฐिเคŸिเคต เคตेเคฒ्เคฏु เค‘เคซ เค‡เคฃ्เคกिเคฏเคจ เคซूเคก्เคธ'' เคธे เคฒी เค—เคˆ เคนै। เค†ँเค•เฅœे เคช्เคฐเคคि เคเค• เคธौ เค—्เคฐाเคฎ เค–ाเค เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै เคฆूเคธเคฐे เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค•เคนें เคคो เคนเคฎ เคเค• เคธौ เค—्เคฐाเคฎ เค–ाเคฆ्เคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เค–ाเคคे เคนैं เคคो เคนเคฎाเคฐे เคถเคฐीเคฐ เค•ो เค•िเคคเคจा เคชोเคทाเคนाเคฐ  เคฎिเคฒเคคा เคนै।

เค•ुเคชोเคทเคฃ เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เค•ोเคˆ เคฌीเคฎाเคฐी เคจเคนीं เคนै เค•िเคจ्เคคु เคฏเคน เค•เคˆ เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคฌเคจเคคी เคนै। เค•ुเคชोเคทเคฃ เคธे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค‰เคฐ्เคœा เค•ी เค•เคฎी เคนोเคคी เคนै เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคฐोเค—ों เคธे เคฒเฅœเคจे เค•ी เคถเค•्เคคि เคญी เค•्เคทीเคฃ เคนो เคœाเคคी เคนै। เคฐोเคงเค• เคถเค•्เคคि เค•े เค•्เคทीเคฃ เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค•ोเคˆ เคญी เคฐोเค— เค†เคธाเคจी เคธे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เค•เคฐ เคœाเคคा เคนै।

เคฌाเคนเคฐ เคธे เคฏा เค…เคจ्เคฆเคฐ เคธे เคชเคฐเคœीเคตी, เคœीเคตाเคฃुเค“ं เคฏा เคตिเคทाเคฃुเค“ं เค•े เคนเคฎเคฒे เคนोเคจे เคชเคฐ เคฏे เคธ्เคตเคคः เคนी, เคธ्เคตเคšाเคฒिเคค เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ो เคธเคถเค•्เคคा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฒोเค• เค”เคทเคง เคœिเคธे เคเคฅเคจोเคฎेเคกिเคธिเคจ, เคซोเคฒ्เค• เคฎेเคกीเคธिเคจ เคฏा เค†เคฆिเคตाเคธी เคœเฅœी-เคฌूเคŸी เคฏा เคนोเฅœोเคชैเคฅी เคญी เคถเคฐीเคฐ เค•े เค‡เคธ เคธ्เคตเคšाเคฒिเคค เคช्เคฐเคคिเคฐเค•्เคทा เค…เคตเคฐोเคง เค•ो เคฎเคœเคฌूเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เค…เคชเคจा เคชूเคฐा เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆेเคคे เคนैं। เค•ुเค› เคนी เคฎाเคฎเคฒों เคฎें เคธीเคงा เคตाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคธी เค•ाเคฐเคฃ เคœเฅœी-เคฌूเคŸी เคšिเค•िเคค्เคธा เคธे เคช्เคฐเคคिเค•्เคฐिเคฏा เคฏा เคธाเค‡เคก เค‡เคซेเค•्เคŸ เค•ी เคถिเค•ाเคฏเคค เคจเค—เคฃ्เคฏ เคนोเคคी เคนै। เคฏเคนी เค•ाเคฐเคฃ เคนै เค•ि เคœเฅœी-เคฌूเคŸी เค•ो เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เค”เคทเคง เค•े เคฐूเคช เคฎें เคชเคนเคšाเคจा เคœाเคคा เคนै। เคชोเคทाเคนाเคฐ เค•े เคคीเคจ เคฎुเค–्เคฏ  เค˜เคŸเค• เคนैं- เคช्เคฐोเคŸीเคจ, เคตเคธा เค”เคฐ เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ

(เค•) เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคเคตं เค‰เคจเค•े เค•ाเคฐ्เคฏ

เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•िเคธी เคญी เคช्เคฐाเคฃी เค•े เคฒिเค เคช्เคฐाเคฃाเคงाเคฐ เคนै। เคฏเคน เคถเคฐीเคฐ เค•ी เค•ोเคถिเค•ाเค“ं เคเคตं เค‰เคค्เคคเค•ों เค•े เคฒिเค เคธंเค—เค เค• เคนैं। เคถाเคฐीเคฐिเค• เค—เค เคจ เคเคตं เคฎाเคจเคธिเค• เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฒिเค เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เคตเคน เค—เคฐ्เคญเคธ्เคค เคถिเคถु เค•ा เคชोเคทเคฃ เค•เคฐเคคा เคนै, เคฎाँ เค•े เคธ्เคคเคจों เคฎें เคฆूเคง เคฌเฅाเคคा เคนै, เคถैเคถเคต เค•ाเคฒ เคธे เคตเคฏเคธ्เค• เคนोเคจे เคคเค• เค•ी เคฆैเคจिเค• เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเค“ं เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เค•เคฐเคคा เคนै। เคถเคฐीเคฐ เค•ी เค•ोเคถिเค•ाเค“ं เค”เคฐ เค‰เคค्เคคเค•ों เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคคोเฅœ-เคซोเฅœ เค•ी เคฎเคฐเคฎ्เคฎเคค เค•เคฐเคคा เคนै। เคถเคฐीเคฐ เค•े เคช्เคฐเคคिเคฐเค•्เคทा เคคंเคค्เคฐ เคฏा เคฐोเคงเค• เคถเค•्เคคि เคฌเฅाเคจे เคฎें เคญी เค‡เคธเค•ी เคฎुเค–्เคฏ  เคญूเคฎिเค•ा เคฐเคนเคคी เคนै।

(เค–) เคฆैเคจिเค• เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा

เค‡เคธเค•ी เคฆैเคจिเค• เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคเค• เค—्เคฐाเคฎ เคช्เคฐเคคि เค•िเคฒोเค—्เคฐाเคฎ เคถाเคฐीเคฐिเค• เคตเคœเคจ। เค•เคนเคจे เค•ा เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคฏเคนी เคนै เคฏเคฆि เค•िเคธी เคถเคฐीเคฐ เค•ा เคตเฅ›เคจ 52 เค•िเคฒोเค—्เคฐाเคฎ เคนै เคคो เคธुเคฌเคน เคธे เคฐाเคค्เคฐि เค•े เคญोเคœเคจ เคคเค• เคฎें เค–ाเค เค—เค เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ 52 เค—्เคฐाเคฎ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै เคฌเฅเคจे เคตाเคฒे เคฌเคš्เคšों, เค—เคฐ्เคญเคตเคคी เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เคคเคฅा เคฆूเคง เคชिเคฒाเคจे เคตाเคฒी เคฎाเคคाเค“ं เคฎें เค‡เคธเค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค…เคงिเค• เคนोเคคी เคนै।

เคเค• เค—्เคฐाเคฎ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคฒเค—เคญเค— 4.2 เค•िเคฒो เค•ैเคฒोเคฐी เค‰เคฐ्เคœा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนैं เค‰เคฐ्เคœा เค•ो เค•िเคฒो เค•ैเคฒोเคฐी (เค•िo เค•ैo) เคฎें เคฎाเคชा เคœाเคคा เคนै। เคเค• เค•िเคฒोเค—्เคฐाเคฎ เคœเคฒ เค•ो 100 เคกिเค—्เคฐी เคซाเคฐेเคจเคนाเค‡เคŸ เคคเค• เค‰เคฌाเคฒเคจे เคฎें เคœिเคคเคจी เค‰เคฐ्เคœा เคฒเค—เคคी เคนै เค‰เคธी เค•ो เคเค• เค•िเคฒो เค•ैเคฒोเคฐी เค•เคนเคคे เคนैं।


เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा

11. เค‘เค•्เคธเคซोเคฐ्เคก เค‡ंเค—्เคฒिเคถ เคกिเค•्เคถเคจเคฐी "เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों" เค•ो เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค•เคฐเคคी เคนै: "เคตเคน เคœो เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เคตिเค•ाเคธ เค•ो เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจे เค”เคฐ เคŠเคคเค• เค•े เค…เคชเคถिเคท्เคŸ เค•ी เค†เคชूเคฐ्เคคि เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคฎें เคฒिเคฏा เคœाเคคा เคนै"। เคตेเคฌเคธ्เคŸเคฐ เค•े เค‡ंเคŸเคฐเคจेเคถเคจเคฒ เคกिเค•्เคถเคจเคฐी เคฎें "เคญोเคœเคจ" เค•ो เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै - "เค•िเคธी เคœीเคต เค•े เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค…เคตเคถोเคทिเคค เคฏा เคฒी เค—เคˆ เคชोเคทเค• เคธाเคฎเค—्เคฐी เคœो เคตिเค•ाเคธ, เค•ाเคฐ्เคฏ เคฏा เคฎเคฐเคฎ्เคฎเคค เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค”เคฐ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•े เคฐเค–เคฐเค–ाเคต เค•े เคฒिเค เคธเคฐ्เคตเคฐ เคนै।"

เคญोเคœเคจ , เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคœिเคธเคฎें เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคฐूเคช เคธे เคช्เคฐोเคŸीเคจ , เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ , เคตเคธा เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคนोเคคे เคนैं, เคœो เคตिเค•ाเคธ เค”เคฐ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•ो เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจे เค”เคฐ เคŠเคฐ्เคœा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเค เคœाเคคे เคนैं । เคถเคฐीเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคญोเคœเคจ เค•ा เค…เคตเคถोเคทเคฃ เค”เคฐ เค‰เคชเคฏोเค— เคชोเคทเคฃ เค•े เคฒिเค เคฎौเคฒिเค• เคนै เค”เคฐ เคชाเคšเคจ เคฆ्เคตाเคฐा เคธुเค—เคฎ เคนोเคคा เคนै। เคชौเคงे , เคœो เคช्เคฐเค•ाเคถ เคธंเคถ्เคฒेเคทเคฃ เคฆ्เคตाเคฐा เคธौเคฐ เคŠเคฐ्เคœा เค•ो เคญोเคœเคจ เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं , เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เค–ाเคฆ्เคฏ เคธ्เคฐोเคค เคนैं। เคœाเคจเคตเคฐ เคœो เค–िเคฒाเคคे เคนैंเคชौเคงों เคชเคฐ เค…เค•्เคธเคฐ เค…เคจ्เคฏ เคœाเคจเคตเคฐों เค•े เคญोเคœเคจ เค•े เคธ्เคฐोเคค เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคे เคนैं। 

เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เค…เคฐ्เคฅ

เค‡เคธ เคธเคฎเคธ्เคฏा เคชเคฐ เคฌเคนुเคค เคธे เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคจ्เคฏाเคฏिเค• เคตिเคšाเคฐ เค–เคฐ्เคš เค•िเค เค—เค เคนैं-เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค•्เคฏा เคนै เค”เคฐ เค•्เคฏा เคจเคนीं เคนै เค”เคฐ เค•्เคฏा เคจเคนीं เคนै เค”เคฐ เค•्เคฏा เคจเคนीं เคนै; เค”เคฐ เคธเคญी เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เคธाเคตเคงाเคจीเคชूเคฐ्เคตเค• เคตिเคšाเคฐ เคธे เคฎैं เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท เคจिเค•ाเคฒ เคธเค•เคคा เคนूं เค•ि "เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ" เคถเคฌ्เคฆ เค…เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนै। เคเค• เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เค‡เคธเค•ा เคเค• เคธंเค•ीเคฐ्เคฃ เค…เคฐ्เคฅ เคนै เค”เคฐ เคฏเคน เค‰เคจ เคตเคธ्เคคुเค“ं เคคเค• เคธीเคฎिเคค เคนै เคœिเคจ्เคนें เคชोเคทเคฃ เค”เคฐ เคชोเคทเคฃ เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธे เคญोเคœเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค–ाเคฏा เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เค‡เคธเคฒिเค เคฏเคน เค–เคฎीเคฐ, เคจเคฎเค•, เค•ाเคฒी เคฎिเคฐ्เคš, เคฌेเค•िंเค— เคชाเค‰เคกเคฐ เค”เคฐ เคนเคฒ्เคฆी เคœैเคธे เคฎเคธाเคฒों เค”เคฐ เคฎเคธाเคฒों เค•ो เคฌाเคนเคฐ เค•เคฐ เคฆेเค—ा। เคต्เคฏाเคชเค• เค…เคฐ्เคฅ เคฎें, เค‡เคธเคฎें เคตเคน เคธเคฌ เค•ुเค› เคถाเคฎिเคฒ เคนै เคœो เคญोเคœเคจ เค•ो เค…เคงिเค• เคธ्เคตाเคฆिเคท्เคŸ เค”เคฐ เคธुเคชाเคš्เคฏ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคšिเคค (เคœैเคธा เค•ि เคธंเค•ीเคฐ्เคฃ เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เคธเคฎเคा เคœाเคคा เคนै) เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคจे เคฎें เคœाเคคा เคนै। 

เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा

เคนเคฎाเคฐे เคญोเคœเคจ เค•े เคฎुเค–्เคฏ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคค्เคตों เค•े เคจाเคฎ เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ, เคช्เคฐोเคŸीเคจ, เคตเคธा, เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคคเคฅा เค–เคจिเคœ - เคฒเคตเคฃ เคนैं। เค‡เคจเค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคญोเคœเคจ เคฎें เค†เคนाเคฐी เคฐेเคถे เคคเคฅा เคœเคฒ เคญी เคนोเคคा เคนै। เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เคคเคฅा เคตเคธा เคนเคฎाเคฐे เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคฎुเค–्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคŠเคฐ्เคœा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคคเคฅा เค–เคจिเคœ เคฒเคตเคฃ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนเคฎाเคฐे เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคตृเคฆ्เคงि เคคเคฅा เค…เคจुเคฐเค•्เคทเคฃ เค•े เคฒिเค เคนोเคคी เคนै


เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคธे เคนोเคจे เคตाเคฒे เคฒाเคญ

เค•ुเค› เค–ाเคฆ्เคฏ เคญोเคœเคจ เค•े เคชोเคทเค• เคฎूเคฒ्เคฏ เค•ो เคฌेเคนเคคเคฐ เคฌเคจाเค เคฐเค–เคคे เคนैं. เค…เค•्เคธเคฐ เค†เคŸा, เคฐोเคŸी, เคฌिเคธ्เค•ुเคŸ, เคจाเคถ्เคคा เค…เคจाเคœ, เคชाเคธ्เคคा, เคฎाเคฐ्เคœเคฐीเคจ, เคฆूเคง, เค†เคฏोเคกीเคจ เคœैเคธे เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค, เคธी, เคกी, เคˆ, เคฅाเค‡เคฎिเคจ, เคจिเคฏाเคธिเคจ, เคฐाเค‡เคฌोเคซ्เคฒिเคตिเคจ, เคชाเค‡เคฐिเคกोเค•्เคธिเคจ, เคซोเคฒिเค• เคเคธिเคก, เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เค•ाเคฐ्เคฌोเคจेเคŸ, เคœिंเค• เค‘เค•्เคธाเค‡เคก เค”เคฐ เค†เค‡เคฐเคจ เค•ो เคœोเคก़ा เคœाเคคा เคนै. เคจเคฎเค• เค”เคฐ เคœिเคฒेเคŸिเคจ เคกेเคธเคฐ्เคŸ เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคธी เค•े เคฌเคœाเคฏ, เค†เคชเค•ो เคเคธ्เค•ॉเคฐ्เคฌिเค• เคเคธिเคก เคธूเคšीเคฌเคฆ्เคง เคฆिเค–ाเคˆ เคฆे เคธเค•เคคा เคนै. เค…เคฒ्เคซा-เคŸोเค•ोเคซेเคฐोเคฒ เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคˆ เค•ा เคฆूเคธเคฐा เคจाเคฎ เคนै เค”เคฐ เคฌीเคŸा เค•ैเคฐोเคŸीเคจ เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค เค•ा เคเค• เคธ्เคฐोเคค เคนै. เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ो เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เค•เคฐाเคจे เค•े เค…เคฒाเคตा เค–ाเคฆ्เคฏों เคฎें, เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค•ो เค•เคฎ เค•เคฐเคจे, เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคธुเคงाเคฐ เค”เคฐ เคชूเคฐे เคธाเคฒ เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงเคคा เคฎें เคตृเคฆ्เคงि เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं.


เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•े เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธ्เคฐोเคค


เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฐिเคฐเค•्เคทเค• เคตे เคšीเคœें เคนैं เคœो เคฐเคธोเคˆ เคฎें เคฐोเคœเคฎเคฐ्เคฐा เค•ी เค–ाเคจा เคชเค•ाเคจे เค•ी เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เคฌीเคš เค†เคธाเคจी เคธे เคฎिเคฒ เคธเค•เคคी เคนैं। เคฌเคนुเคค เคฒंเคฌे เคธเคฎเคฏ เคธे เคฎाเคจเคต เคœाเคคि เค‰เคจเค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐ เคฐเคนी เคนै। เคธเคฌเคธे เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏ เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคชเคฐिเคฐเค•्เคทเค•ों เคฎें เคช्เคฏाเคœ, เคฎेंเคนเคฆी เค•ा เค…เคฐ्เค•, เคธिเคฐเค•ा , เคถเคฐाเคฌ, เคšीเคจी, เคจเคฎเค• เค”เคฐ เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เคถाเคฎिเคฒ เคนैं। เค‰เคจ्เคนें เคชाเคฐंเคชเคฐिเค• เคชเคฐिเคฐเค•्เคทเค•ों เค•े เคฐूเคช เคฎें เคตเคฐ्เคฃिเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เคฒोเค— เค‰เคจเค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค˜เคฐ เคชเคฐ เคœूเคธ, เคœैเคฎ เค”เคฐ เค…เคšाเคฐ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เค•เคฐเคคे เคนैं। เคญोเคœเคจ เค•े เคถेเคฒ्เคซ เคœीเคตเคจ เคฎें เคธुเคงाเคฐ เค•े เคฒिเค, เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคชเคฐिเคฐเค•्เคทเค•ों เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เคชเค•े เค”เคฐ เค•เคš्เคšे เคฐूเคช เคฎें เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เค‰เคจเคฎें เคธ्เคตाเคฆ, เคธुเค—ंเคง เค”เคฐ เคญोเคœเคจ เค•ो เคฒंเคฌे เคธเคฎเคฏ เคคเค• เคฌिเคจा เค•िเคธी เคจुเค•เคธाเคจ เค•े เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा เคนोเคคी เคนै


เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เคถ्เคฐृंเค–เคฒा


เคเค• เค–ाเคฆ्เคฏ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เคฌเคคाเคคी เคนै เค•ि เค•ौเคจ เคธा เคœीเคต เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคฎें เคฆूเคธเคฐे เคœीเคต เค•ो เค–ाเคคा เคนै। เค–ाเคฆ्เคฏ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เคœीเคตों เค•ा เคเค• เคฐेเค–ीเคฏ เค•्เคฐเคฎ เคนै เคœเคนां เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เค”เคฐ เคŠเคฐ्เคœा เคเค• เคœीเคต เคธे เคฆूเคธเคฐे เคœीเคต เคฎें เคธ्เคฅाเคจांเคคเคฐिเคค เคนोเคคे เคนैं। เคฏเคน เคคเคฌ เคนोเคคा เคนै เคœเคฌ เคเค• เคœीเคต เคฆूเคธเคฐे เคœीเคต เค•ा เค‰เคชเคญोเค— เค•เคฐเคคा เคนै। เคฏเคน เค‰เคค्เคชाเคฆเค• เคœीเคต เคธे เคถुเคฐू เคนोเคคा เคนै, เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เค•ा เค…เคจुเคธเคฐเคฃ เค•เคฐเคคा เคนै เค”เคฐ เค…เคชเค˜เคŸเค• เคœीเคต เค•े เคธाเคฅ เคธเคฎाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै। เค–ाเคฆ्เคฏ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เค•ो เคธเคฎเคเคจे เค•े เคฌाเคฆ, เคนเคฎें เคชเคคा เคšเคฒเคคा เคนै เค•ि เค•ैเคธे เคเค• เคœीเคต เคœीเคตिเคค เคฐเคนเคจे เค•े เคฒिเค เคฆूเคธเคฐे เคœीเคต เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคนै।

เค–ाเคฆ्เคฏ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เคฎें เคšाเคฐ เคช्เคฐเคฎुเค– เคญाเค— เคนोเคคे เคนैं, เค…เคฐ्เคฅाเคค्:

  • เคธूเคฐ्เคฏ: เคธूเคฐ्เคฏ เคŠเคฐ्เคœा เค•ा เคช्เคฐाเคฐंเคญिเค• เคธ्เคฐोเคค เคนै, เคœो เค—्เคฐเคน เคชเคฐ เคนเคฐ เคšीเคœ เค•े เคฒिเค เคŠเคฐ्เคœा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै।
  • เค‰เคค्เคชाเคฆเค•: เคเค• เค–ाเคฆ्เคฏ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เคฎें เค‰เคค्เคชाเคฆเค•ों เคฎें เคธเคญी เค‘เคŸोเคŸ्เคฐॉเคซ़ เคถाเคฎिเคฒ เคนोเคคे เคนैं เคœैเคธे เค•ि เคซाเค‡เคŸोเคช्เคฒांเค•เคŸเคจ, เคธाเคฏเคจोเคฌैเค•्เคŸीเคฐिเคฏा, เคถैเคตाเคฒ เค”เคฐ เคนเคฐे เคชौเคงे। เคฏเคน เค•िเคธी เค–ाเคฆ्เคฏ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เค•ी เคช्เคฐเคฅเคฎ เค…เคตเคธ्เคฅा เคนोเคคी เคนै। เค‰เคค्เคชाเคฆเค• เค–ाเคฆ्เคฏ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เค•ा เคชเคนเคฒा เคธ्เคคเคฐ เคฌเคจाเคคे เคนैं। เคจिเคฐ्เคฎाเคคा เคญोเคœเคจ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เคธूเคฐ्เคฏ เคธे เคŠเคฐ्เคœा เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‰เคค्เคชाเคฆเค•ों เค•ो เคธ्เคตเคชोเคทी เค•े เคฐूเคช เคฎें เคญी เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคตे เค…เคชเคจा เคญोเคœเคจ เคธ्เคตเคฏं เคฌเคจाเคคे เคนैं। เค‰เคค्เคชाเคฆเค• เค•ोเคˆ เคญी เคชौเคงे เคฏा เค…เคจ्เคฏ เคœीเคต เคนैं เคœो เคช्เคฐเค•ाเคถ เคธंเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เค…เคชเคจे เคธ्เคตเคฏं เค•े เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ा เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं।
  • เค‰เคชเคญोเค•्เคคा: เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เคตे เคธเคญी เคœीเคต เคนैं เคœो เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เคชौเคงों เคฏा เค…เคจ्เคฏ เคœीเคตों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคนैं। เคฏเคน เคเค• เค–ाเคฆ्เคฏ เคตेเคฌ เค•ा เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ा เคนिเคธ्เคธा เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธเคฎें เคฒเค—เคญเค— เคธเคญी เคœीเคต เคถाเคฎिเคฒ เคนैं। เค‡เคธเคฎें เคถाเค•ाเคนाเคฐी เคœाเคจเคตเคฐ เคถाเคฎिเคฒ เคนैं เคœो เคชौเคงों เค•ो เค–ाเคคे เคนैं, เคฎांเคธाเคนाเคฐी เคœो เคเคธे เคœाเคจเคตเคฐ เคนैं เคœो เค…เคจ्เคฏ เคœाเคจเคตเคฐों เค•ो เค–ाเคคे เคนैं, เคชเคฐเคœीเคตी เคœो เค…เคจ्เคฏ เคœीเคตों เค•ो เคจुเค•เคธाเคจ เคชเคนुंเคšाเค•เคฐ เคœीเคตिเคค เคฐเคนเคคे เคนैं เค”เคฐ เค…ंเคค เคฎें เคฎुเคฐ्เคฆाเค–ोเคฐ, เคœो เคเคธे เคœाเคจเคตเคฐ เคนैं เคœो เคฎृเคค เคœाเคจเคตเคฐों เค•े เคถเคตों เค•ो เค–ाเคคे เคนैं।

เคฏเคนाँ, เคถाเค•ाเคนाเคฐी เค•ो เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เค•े เคฐूเคช เคฎें เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เคฎांเคธाเคนाเคฐी เค•ो เคฆ्เคตिเคคीเคฏเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เค•े เคฐूเคช เคฎें เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै। เคฆूเคธเคฐे เคŸ्เคฐाเคซिเค• เคธ्เคคเคฐ เคฎें เคตे เคœीเคต เคถाเคฎिเคฒ เคนैं เคœो เค‰เคค्เคชाเคฆเค•ों เค•ो เค–ाเคคे เคนैं। เค‡เคธเคฒिเค เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เคฏा เคถाเค•ाเคนाเคฐी เคฆूเคธเคฐे เคชोเคทी เคธ्เคคเคฐ เค•े เคœीเคต เคนैं।

  • เคกीเค•ंเคชोเคœเคฐ: เคกीเค•ंเคชोเคœเคฐ เคเคธे เคœीเคต เคนोเคคे เคนैं เคœो เคฎृเคค เคฏा เค…เคชเคถिเคท्เคŸ เค•ाเคฐ्เคฌเคจिเค• เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคธे เคŠเคฐ्เคœा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฏเคน เค•िเคธी เค–ाเคฆ्เคฏ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เค•ी เค…ंเคคिเคฎ เค…เคตเคธ्เคฅा เคนोเคคी เคนै। เคกीเค•ंเคชोเคœเคฐ เคเค• เค–ाเคฆ्เคฏ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เค•ा เคเค• เค…เคญिเคจ्เคจ เค…ंเค— เคนैं, เค•्เคฏोंเค•ि เคตे เค•ाเคฐ्เคฌเคจिเค• เค…เคชเคถिเคท्เคŸ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ो เค…เค•ाเคฐ्เคฌเคจिเค• เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं, เคœो เคฎिเคŸ्เคŸी เคฏा เคญूเคฎि เค•ो เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เคธे เคธเคฎृเคฆ्เคง เค•เคฐเคคे เคนैं।

เค…เคชเค˜เคŸเค• เคเค• เคœीเคตเคจ เคšเค•्เคฐ เคชूเคฐा เค•เคฐเคคे เคนैं। เคตे เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•े เคชुเคจเคฐ्เคšเค•्เคฐเคฃ เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคे เคนैं เค•्เคฏोंเค•ि เคตे เคฎिเคŸ्เคŸी เคฏा เคฎเคนाเคธाเค—เคฐों เค•ो เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคœिเคจเค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค‘เคŸोเคŸ्เคฐॉเคซ़्เคธ เคฏा เค‰เคค्เคชाเคฆเค•ों เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ, เคเค• เคชूเคฐी เคจเคˆ เค–ाเคฆ्เคฏ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เคถुเคฐू เคนो เคฐเคนी เคนै।


๐Ÿ”ฐ๐Ÿ”ฐ๐Ÿ”ฐ๐Ÿ”ฐ NEW ๐Ÿ”ฐ๐Ÿ”ฐ๐Ÿ”ฐ๐Ÿ”ฐ


เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เคธेเคตเคจ เค•ैเคธे เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค


เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคเค• เคเคธा เค†เคนाเคฐ เคนै เคœिเคธเคฎें เค•ुเค› เคจिเคถ्เคšिเคค เคฎाเคค्เคฐा เค”เคฐ เค…เคจुเคชाเคค เคฎें เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคนोเคคे เคนैं เคคाเค•ि เค•ैเคฒोเคฐी, เคช्เคฐोเคŸीเคจ, เค–เคจिเคœ, เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค”เคฐ เคตैเค•เคฒ्เคชिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคนो เค”เคฐ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•े เคฒिเค เคเค• เค›ोเคŸा เคธा เคญाเค— เค†เคฐเค•्เคทिเคค เคฐเคนे। เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा, เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคฎें เคฌाเคฏोเคเค•्เคŸिเคต เคซाเค‡เคŸोเค•ेเคฎिเค•เคฒ्เคธ เคœैเคธे เค†เคนाเคฐ เคตाเคฒे เคซाเค‡เคฌเคฐ, เคंเคŸीเค‘เค•्เคธिเคกेंเคŸ เค”เคฐ เคจ्เคฏूเคŸ्เคฐाเคธ्เคฏूเคŸिเค•เคฒ เคนोเคจा เคšाเคนिเค เคœिเคจเค•े เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฒाเคญ เคนों। เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคฎें เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เคธे เค•ुเคฒ เค•ैเคฒोเคฐी เค•ा 60-70%, เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคธे 10-12% เค”เคฐ เคตเคธा เคธे เค•ुเคฒ เค•ैเคฒोเคฐी เค•ा 20-25% เคนोเคจा เคšाเคนिเค।

เคเค• เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคธे เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฒाเคญ

เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคญोเคœเคจ เคŠเคฐ्เคœा เคฌเคข़ाเคคा เคนै, เค†เคชเค•े เคถเคฐीเคฐ เค•े เค•ाเคฐ्เคฏों เค•े เคคเคฐीเค•े เคฎें เคธुเคงाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै, เค†เคชเค•ी เคช्เคฐเคคिเคฐเค•्เคทा เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•ो เคฎเคœเคฌूเคค เค•เคฐเคคा เคนै เค”เคฐ เคตเคœเคจ เคฌเคข़เคจे เคธे เคฐोเค•เคคा เคนै। เค…เคจ्เคฏ เคญी เคช्เคฐเคฎुเค– เคฒाเคญ เคนैं।

เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค†เคชเค•ी เคชोเคทเคฃ เคธंเคฌंเคงी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค•ो เคชूเคฐा เค•เคฐเคคा เคนै। เคเค• เคตिเคตिเคง, เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เค•เคฎी เคธे เคฌเคšเคจे เค•े เคฒिเค เค†เคชเค•ो เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै।

เค•ुเค› เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•ो เคฐोเค•เคคा เค”เคฐ เค‰เคจเค•ा เค‰เคชเคšाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै। เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคญोเคœเคจ เคธे เคฎเคงुเคฎेเคน, เค•ैंเคธเคฐ เค”เคฐ เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค— เคœैเคธी เค•ुเค› เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•ो เคฐोเค•ा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคฏเคน เคฎเคงुเคฎेเคน เค”เคฐ เค‰เคš्เคš เคฐเค•्เคคเคšाเคช เค•े เค‡เคฒाเคœ เคฎें เคญी เคธเคนाเคฏเค• เคนै।

เคเค• เคตिเคถेเคท เค†เคนाเคฐ เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคจे เคธे เคฒเค•्เคทเคฃों เค•ो เค•เคฎ เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै, เค”เคฐ เคฌीเคฎाเคฐी เคฏा เคธ्เคฅिเคคि เค•ो เคฌेเคนเคคเคฐ เคขंเค— เคธे เคช्เคฐเคฌंเคงिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै।

เคŠเคฐ्เคœाเคตाเคจ เคฎเคนเคธूเคธ เค•เคฐें เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคตเคœเคจ เค•ा เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เค•เคฐें। เคเค• เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค†เคนाเคฐ เค†เคชเค•ो เค…เคš्เค›ा เคฎเคนเคธूเคธ เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐेเค—ा, เค†เคชเค•ो เค…เคงिเค• เคŠเคฐ्เคœा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐेเค—ा, เค”เคฐ เคคเคจाเคต เคธे เคฒเคก़เคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐेเค—ा।

เคญोเคœเคจ เค•เคˆ เคธाเคฎाเคœिเค• เค”เคฐ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เค•ाเคฐ्เคฏों เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เค†เคงाเคฐ เคนै। เคชोเคทเคฃ เค—ुเคฃों เค•े เค…เคฒाเคตा, เคฏเคน เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เค•े เคฌीเคš เคธंเคฌंเคงों เค•ो เคธुเคตिเคงाเคœเคจเค• เคฌเคจाเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคा เคนै।

เคฏเคนाँ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค–ाเคจे เค•े เค•ुเค› เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคฆिเคถाเคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคนैं

เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคญोเคœเคจ เค•ा เคธเคฌเคธे เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคจिเคฏเคฎ เค•िเคธी เคญी เคญोเคœเคจ เค•ो เค›ोเคก़เคจा เคจเคนीं เคนै। เค•เคญी เค•เคญी เคญोเคœเคจ เค•ो เค›ोเฅœ เคฆेเคจा เค†เคชเค•े เคšเคฏाเคชเคšเคฏ(เคฎेเคŸाเคฌोเคฒिเคœ्เคฎ) เคฆเคฐ เค•ो เค•เคฎ เค•เคฐเคคा เคนै। เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค–ाเคจे เคฎें เคญोเคœเคจ 3 เคฌाเคฐ เคช्เคฐเคฎुเค– เคญोเคœเคจ เค”เคฐ 2 เคธ्เคจैเค•्เคธ เคถाเคฎिเคฒ เคนैं। เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा เคธुเคฌเคน เค•ा เคจाเคถ्เคคा เค•เคฐเคจा เค•เคญी เคจ เค›ोเฅœे। เคฏเคน เคฆिเคจ เค•ा เคธเคฌเคธे เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญोเคœเคจ เคนै।

เคญोเคœเคจ เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคธเคฐเคฒ เคคเคฐीเค•े เคœाเคจें। เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคญोเคœเคจ เค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคœเคŸिเคฒ เคญोเคœเคจ เค•เคฐเคจा เคจเคนीं เคนै। เคญोเคœเคจ เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•ो เค†เคธाเคจ เคฌเคจाเค เคฐเค–ें, เคธเคฒाเคฆ, เคซเคฒों เค”เคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค•े เคฐเคธ เคœैเคธे เค…เคงिเค• เค•เคš्เคšे เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฐें เค”เคฐ เค•ैเคฒोเคฐी เค•े เคฌเคœाเคฏ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคญोเคœเคจ เค–ाเคจे เคชเคฐ เคง्เคฏाเคจ เค•ेंเคฆ्เคฐिเคค เค•เคฐें।

เคœเคฌ เค†เคช เคชेเคŸ เคญเคฐा เคนुเค† เคฎเคนเคธूเคธ เค•เคฐเคคे เคนैं เคคो เค–ुเคฆ เค•ो เคฐोเค•เคจा เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै। เค‡เคธเคธे เค†เคชเค•ो เค…เคชเคจा เคตเคœเคจ เคเค• เคนเคฆ เคคเค• เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เคฎिเคฒेเค—ी। เค‡เคธเคธे เค†เคชเค•ो เคธเคšेเคค เคฐเคนเคจे เค”เคฐ เค–ुเคฆ เค•ो เคฌेเคนเคคเคฐ  เคฎเคนเคธूเคธ เค•เคฐเคจे เคฎें เคญी เคฎเคฆเคฆ เคฎिเคฒेเค—ी।

เคฌเคนुเคค เคชाเคจी เคชिเคฏें। เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคे เคนुเค, เคŸीเคตी เคฆेเค–เคคे เคธเคฎเคฏ, เค…เคชเคจे เคชाเคธ เคชाเคจी เค•ी เคฌोเคคเคฒ เคฐเค–ें।

เคฎेเคจू เคฎें เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค। เคเค• เคญी เคญोเคœเคจ เคฎें เคธเคญी เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคจเคนीं เคนोเคคे เคนैं।

เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเคฏा เคœाเคจे เคตाเคฒा เค…เคจाเคœ เค”เคฐ เคฆाเคฒ เค•े เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•ी เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคฎें เคธुเคงाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเคฏा เคœाเคจे เคตाเคฒा เค…เคจाเคœ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค”เคฐ เคฆाเคฒ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•ा เคจ्เคฏूเคจเคคเคฎ เค…เคจुเคชाเคค 4: 1 เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เค…เคจाเคœ เค•े เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें, เคฏเคน เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเคฏा เคœाเคจे เคตाเคฒा เค…เคจाเคœ เค•ा เค†เค  เคญाเค— เค”เคฐ เคฆाเคฒों เค•ा เคเค• เคนिเคธ्เคธा เคนोเค—ा।

เคนเคฐ เคฆिเคจ เคซเคฒ เค”เคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค•े เคชांเคš เคนिเคธ्เคธे เค–ाเคं।

เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคธ्เคจैเค•्เคธ เค–ाเคจा เคœाเคฐी เคฐเค–ें। เคฏเคน เค†เคชเค•ो เคญूเค– เคฒเค—เคจे เคชเคฐ เค…เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏเค•เคฐ เคธ्เคจैเค• เค–ाเคจे เคธे เคฐोเค•ेเค—ा।

เค–ाเคจा เคชเค•ाเคจे เคธे เคชเคนเคฒे เคธเคญी เคฆिเค–เคจे เคตाเคฒे เคตเคธा เค•ो เคจिเค•ाเคฒें – เคฎुเคฐ्เค—े เคธे เคค्เคตเคšा เค•ो เคนเคŸा เคฆें เค”เคฐ เค•िเคธी เคญी เคฎांเคธ เคธे เคธเคซेเคฆ เคตเคธा เค•ो เคนเคŸा เคฒें।

เค‰เคค्เคคेเคœเค• เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคœैเคธे เค•ैเคซीเคจ, เคถเคฐाเคฌ เค”เคฐ เคชเคฐिเคท्เค•ृเคค เคšीเคจी เค•ो เคธीเคฎिเคค เคฐเค–ें।

เคฌाเคนเคฐ เคœाเค•เคฐ เค–ाเคจे เค•ो เคธเคช्เคคाเคน เคฎें เคเค• เคฆिเคจ เคคเค• เคธीเคฎिเคค เค•เคฐें। เค•ाเคฐ्เคฏเคธ्เคฅเคฒ เค•े เคฒिเค  เค–ुเคฆ เคธे เคชैเค• เคฒिเคฏा เคนुเค† เคญोเคœเคจ เคฒें।

เค•ेเคตเคฒ เค‰เคจ เคšीเคœों เค•ो เค–ाเคं เคœो เค†เคชเค•ो เคชเคธंเคฆ เคนैं – เคฆेเค–ें เค•ि เค†เคชเค•े เคฒिเค เค•्เคฏा เคธเคนी เคนै เค”เคฐ เค…เคชเคจे เค†เคช เค•ो เค‰เคจ เคšीเคœों เค•ो เค–ाเคจे เค•े เคฒिเค เคฎเคœเคฌूเคฐ เคจ เค•เคฐें เค•्เคฏोंเค•ि เคตे เค†เคชเค•े เคฒिเค เค…เคš्เค›े เคนैं।

เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคชเค•ाเคจे เค•े เคธुเคाเคต

เค†เคœ เค•े เคญाเค—เคฎเคญाเค— เคœीเคตเคจ เคฎें เคชाเคฐंเคชเคฐिเค• เคถैเคฒी เคฎें เคญोเคœเคจ เคชเค•ाเคจा เคตिเคฒुเคช्เคค เคนो เคฐเคนा เคนै। เคฒोเค— เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เค•เคฎ เคธ्เคตाเคธ्เคฅเค•เคฐ เคซाเคธ्เคŸ เคซूเคก, เค–ाเคจे เค•े เคฒिเค เคคैเคฏाเคฐ เคชैเค•ेเคŸ เค†เคฆि เค–ाเคจे เค•े เคฒिเค เคšुเคจเคคे เคนैं। เคเค• เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคญोเคœเคจ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคฌเคธे เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฌाเคค เคฏเคน เคนै เค•ि เค‡เคธे เค…เคชเคจे เค˜เคฐ เคชเคฐ เคชเค•ाเคं, เคฌเคœाเคฏ เคฌाเคนเคฐ เค•े เคชเค•े เคนुเค เคญोเคœเคจ เคชเคฐ เค†เคถ्เคฐिเคค เคฐเคนเคจा। เค…เคชเคจे เคญोเคœเคจ เคฎें เคตिเคตिเคงเคคा เคฐเค–เคจे เค•े เคฒिเค เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคคเคฐीเค•ों เค•ो เค–ोเคœें เค•्เคฏोंเค•ि เคชुเคจเคฐाเคตृเคค्เคคि เคจीเคฐเคธเคคा เคชैเคฆा เค•เคฐ เคธเค•เคคी เคนै। เค…เคชเคจे เค†เคนाเคฐ เค•ो เค‰เคธ เค‰เคค्เคธाเคน เค”เคฐ เค…เคš्เค›े เคธ्เคตाเคฆ เคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•เคฐें เคœिเคธเค•े เคฒिเค เค†เคช เคคเคฐเคธเคคे เคนैं। เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏเคตเคฐ्เคงเค• เค–ाเคจा เคชเค•ाเคจे เค•े เคฒिเค เคฏเคนाँ เค•ुเค› เคธुเคाเคต เคฆिเค เค—เค เคนैं।


เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฌ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค


เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคญोเคœเคจ เคšुเคจเคจे เค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคฏเคน เคจเคนीं เคนै เค•ि เค†เคชเค•ो เค…เคชเคจे เคชเคธंเคฆीเคฆा เค–ाเคจे เค•ो เค›ोเคก़เคจा เคนोเค—ा। เคธोเคšें เค•ि เค†เคช เค…เคชเคจे เคชเคธंเคฆीเคฆा เค•ो เคเค• เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคตिเค•เคฒ्เคช เคฎें เค•ैเคธे เคฌเคฆเคฒ เคธเค•เคคे เคนैं। เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เค•े เคคौเคฐ เคชเคฐ:

เคฎांเคธ เค•ो เค•เคฎ เค•เคฐें เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคต्เคฏंเคœเคจों เคฎें เค…เคงिเค• เคธเคฌ्เคœिเคฏां เคœोเคก़ें।

เคธेเค•เคคे เคธเคฎเคฏ เคฐिเคซाเค‡ंเคก เค†เคŸे เค•े เคฌเคœाเคฏ เคธाเคฌूเคค เค—ेเคนूं เค•े เค†เคŸे เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐें।

เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคคेเคฒ เค•ो เคนเคŸाเคจे เค•े เคฒिเค เค…เคชเคจे เคคเคฒे เคนुเค เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ो เคธोเค–ें।

เคฎेเคฏोเคจेเคœ़ เค•े เคฌเคœाเคฏ เค•เคฎ เคตเคธा เคตाเคฒे เคฆเคนी เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐें।

เคธ्เคตाเคฆ เคตाเคฒे เคฆเคนी เค•े เคฌเคœाเคฏ เค…เคชเคจे เคฆเคนी เคฎें เค•เคŸे เคนुเค เคซเคฒ เคฎिเคฒाเคं।

เคจिเคฏเคฎिเคค เคฆूเคง เค•े เคฌเคœाเคฏ เคธ्เค•िเคฎ เคฆूเคง เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐें।

เค–ाเคจा เคชเค•ाเคจे เค•े เคฒिเค เคคेเคฒ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค•ो เค•เคฎ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคจเคนीं เคšिเคชเค•เคจे เคตाเคฒे เคฌเคฐ्เคคเคจों เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐें।

เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ो เคนोเคจे เคตाเคฒे เคจुเค•เคธाเคจ เคธे เคฌเคšเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคฌाเคฒเคจे เค•ी เคฌเคœाเคฏ เค…เคชเคจी เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค•ो เคฎाเค‡เค•्เคฐोเคตेเคต เคฏा เคธ्เคŸीเคฎ เค•เคฐें।


เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคนเคฎें เค•เคนां เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคे เคนैं


เคญोเคœเคจ เคธाเคฎเค—्เคฐी เคนเคฎें เคฎुเค–्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคœंเคคुเค“ं เค”เคฐ เคชाเคฆเคชों เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคी เคนै।

เคชाเคฆเคชों เคธे เคฎिเคฒเคจे เคตाเคฒा เคญोเคœเคจ: เคชाเคฆเคชों เคธे เคšाเคตเคฒ, เค—ेเคนूँ, เคธเคฌ्เคœिเคฏाँ, เคซเคฒ, เค†เคฆि เคฎिเคฒเคคे เคนैं। เคนเคฎें เคฏे เคธाเคฎเค—्เคฐी เคชाเคฆเคช เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เค…ंเค—ों เคธे เคฎिเคฒเคคी เคนैं।

  1. เคœเฅœ: เคนเคฎ เค•เคˆ เคชौเคงों เค•ी เคœเฅœों เค•ो เค–ाเคคे เคนैं, เคœैเคธे: เคฎूเคฒी, เค—ाเคœเคฐ, เคšुเค•ंเคฆเคฐ, เค†เคฆि।
  2. เคคเคจा: เคนเคฎ เค•เคˆ เคชौเคงों เค•े เคคเคจे เค•ो เค–ाเคคे เคนैं, เคœैเคธे: เค†เคฒू, เค…เคฆเคฐเค•, เคถเค•เคฐเค•ंเคฆ, เคช्เคฏाเคœ, เค†เคฆि।
  3. เคชเคค्เคคी: เค•เคˆ เคชौเคงे เค•ी เคชเคค्เคคिเคฏों เคธे เคธाเค— เคฌเคจाเคˆ เคœाเคคी เคนै, เคœैเคธे: เคชाเคฒเค•, เคธเคฐเคธों, เคšौเคฒाเคˆ, เค†เคฆि।
  4. เคซเคฒ: เค•เคˆ เคซเคฒों เค•ी เคธเคฌ्เคœी เคฌเคจเคคी เคนै เคคो เค•เคˆ เคซเคฒों เค•ो เค•เคš्เคšा เคญी เค–ाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ: เค†เคฎ, เค…เคฎเคฐूเคฆ, เคธेเคฌ, เคจाเคฐंเค—ी, เค†เคฆि เค•ो เค•เคš्เคšा เค–ाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค•เคฆ्เคฆू, เคฒौเค•ी, เคญिंเคฆी, เคฌैเค—เคจ, เคŸเคฎाเคŸเคฐ, เค†เคฆि เคธे เคธเคฌ्เคœी เคฌเคจाเคˆ เคœाเคคी เคนै।
  5. เคฌीเคœ: เคšाเคตเคฒ เค”เคฐ เคฐोเคŸी เคนเคฎाเคฐे เคญोเคœเคจ เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เค…ंเคถ เคนोเคคी เคนै। เคšाเคตเคฒ เคงाเคจ เค•े เคฌीเคœों เคธे เคฎिเคฒเคคा เคนै เค”เคฐ เคฐोเคŸी เค•े เคฒिเคฏे เคนเคฎ เค—ेเคนूँ เค•े เคฌीเคœों เค•ा เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฆाเคฒ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เคญी เคฌीเคœों เค•ा เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคนोเคคा เคนै। เค•เคˆ เคฌीเคœों เคธे เคคेเคฒ เคจिเค•ाเคฒा เคœाเคคा เคนै।
  6. เคšीเคจी: เค—เคจ्เคจे เค”เคฐ เคšुเค•ंเคฆเคฐ เคธे เคšीเคจी เคฌเคจเคคी เคนै।
  7. เคšाเคฏ เค”เคฐ เค•ॉเคซी: เคšाเคฏ เค•ी เคชเคค्เคคिเคฏों เคธे เคšाเคฏ เคฌเคจเคคी เคนै। เค•ॉเคซी เค•ी เคซเคฒिเคฏों เคธे เค•ॉเคซी เคฌเคจเคคी เคนै।
  8. เคฎเคธाเคฒे: เคชौเคงों เคธे เคนเคฎें เค•เคˆ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฎเคธाเคฒे เคฎिเคฒเคคे เคนैंं, เคœैเคธे: เค•ाเคฒी เคฎिเคฐ्เคš, เคฎिเคฐ्เคš, เค…เคฆเคฐเค•, เค‡เคฒाเคฏเคšी, เคฒौंเค—, เคนเคฒ्เคฆी, เคงเคจिเคฏा, เค†เคฆि।

เคœंเคคुเค“ं เคธे เคฎिเคฒเคจे เคตाเคฒे เคญोเคœเคจ

เคœंเคคुเค“ं เคธे เคนเคฎें เคฆूเคง, เคฎเค›เคฒी, เคฎांเคธ, เคถเคนเคฆ, เค†เคฆि เคฎिเคฒเคคे เคนैं। เคญैंเคธों เค”เคฐ เค—ाเคฏों เค•ो เคฆूเคง เค•े เคฒिเค เคชाเคฒा เคœाเคคा เคนै। เคฎुเคฐ्เค—ी เค”เคฐ เคฌเคคเค– เค•ो เค…ंเคกों เค”เคฐ เคฎांเคธ เค•े เคฒिเค เคชाเคฒा เคœाเคคा เคนै। เคฌเค•เคฐे เค•ो เคฎांเคธ เค•े เคฒिเค เคชाเคฒा เคœाเคคा เคนै। เค…ंเคกे เค”เคฐ เคฎांเคธ เคธे เคญเคฐเคชूเคฐ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคฎिเคฒเคคा เคนै।

เคถเคนเคฆ: เคฎเคงुเคฎเค•्เค–िเคฏाँ เคซूเคฒों เคธे เคฎเค•เคฐंเคฆ เคฒेเค•เคฐ เคถเคนเคฆ เคฌเคจाเคคी เคนैं। เคถเคนเคฆ เคฎें เคถเคฐ्เค•เคฐा, เค–เคจिเคœ เค”เคฐ เคंเคœाเค‡เคฎ เคนोเคคे เคนैं।

เคธ्เคตเคชोเคทी: เคœो เคœीเคต เค…เคชเคจा เคญोเคœเคจ เค–ुเคฆ เคฌเคจाเคคे เคนैं, เค‰เคจ्เคนें เคธ्เคตเคชोเคทी เค•เคนเคคे เคนैं। เคนเคฐे เคชाเคฆเคช เคช्เคฐเค•ाเคถ เคธंเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค•ी เค•्เคฐिเคฏा เคฆ्เคตाเคฐा เคญोเคœเคจ เคฌเคจाเคคे เคนैं। เคชौเคงे เคธ्เคตเคชोเคทी เคนोเคคे เคนैं।

เคชเคฐเคชोเคทी: เคœो เคœीเคต เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เคœीเคต เคธे เคญोเคœเคจ เคฒेเคคे เคนैं, เค‰เคจ्เคนें เคชเคฐเคชोเคทी เค•เคนเคคे เคนैं। เคœंเคคु เคชเคฐเคชोเคทी เคนोเคคे เคนैं। เคชเคฐเคชोเคทी เคคीเคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนोเคคे เคนैं เคถाเค•ाเคนाเคฐी, เคฎांเคธाเคนाเคฐी เค”เคฐ เคธเคฐ्เคตाเคนाเคฐी।

  1. เคถाเค•ाเคนाเคฐी: เคœो เคœंเคคु เค•ेเคตเคฒ เคชौเคงों เค•ो เค–ाเคคे เคนैं เค‰เคจ्เคนें เคถाเค•ाเคนाเคฐी เค•เคนเคคे เคนैं। เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ: เคนिเคฐเคฃ, เค—ाเคฏ, เค–เคฐเค—ोเคถ, เค†เคฆि।
  2. เคฎांเคธाเคนाเคฐी: เคœो เคœंเคคु เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เคœंเคคु เค•ा เคฎांเคธ เค–ाเคคा เคนै เค‰เคธे เคฎांเคธाเคนाเคฐी เค•เคนเคคे เคนैं। เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ: เคถेเคฐ, เคฌाเค˜, เค•ुเคค्เคคा, เคฌिเคฒ्เคฒी, เค†เคฆि।
  3. เคธเคฐ्เคตाเคนाเคฐी: เคœो เคœंเคคु เคชाเคฆเคช เค”เคฐ เคœंเคคु เคฆोเคจों เค•ो เค–ाเคคा เคนै เค‰เคธे เคธเคฐ्เคตाเคนाเคฐी เค•เคนเคคे เคนैं। เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ: เคฎเคจुเคท्เคฏ, เคฌंเคฆเคฐ, เค—िเคฒเคนเคฐी, เค•ौเคตा, เคญाเคฒू, เค—ौเคฐैเคฏा, เค†เคฆि।

เค…เคชเคฎाเคฐ्เคœเค•: เค•ुเค› เคœंเคคु เคฎเคฐे เคนुเค เคœाเคจเคตเคฐों เค•ो เค–ाเคคे เคนैं। เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคธे เคตे เคนเคฎाเคฐे เค†เคธ เคชाเคธ เค•ा เค•เคšเคฐा เคธाเคซ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคเคธे เคœंเคคुเค“ं เค•ो เค…เคชเคฎाเคฐ्เคœเค• เคฏा เคฎुเคฐ्เคฆाเค–ोเคฐ เค•เคนเคคे เคนैं।


เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เคฎเคนเคค्เคต


เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค”เคฐ เคธเค•्เคฐिเคฏ เคœीเคตเคจ เค•े เคฒिเค เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เค‰เคšिเคค เคเคตं เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै। เคถเคฐीเคฐ เค•ी เค†เคนाเคฐ เคธंเคฌंเคงी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเค“ं เค•े เคคเคนเคค เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•े เคฒिเค เค…เคš्เค›ा เคชोเคทเคฃ เคฏा เค‰เคšिเคค เค†เคนाเคฐ เคธेเคตเคจ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै। เคจिเคฏเคฎिเคค เคถाเคฐीเคฐिเค• เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เค•े เคธाเคฅ เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค, เค‰เคšिเคค เคเคตं เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค…เคš्เค›े เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ा เค†เคงाเคฐ เคนै। เฅ™เคฐाเคฌ เคชोเคทเคฃ เคธे เคฐोเค— เคช्เคฐเคคिเคฐोเคงเค• เค•्เคทเคฎเคคा เค•เคฎ เคนो เคœाเคคी เคนै เค”เคฐ เคฐोเค— เค•े เคช्เคฐเคคि เคธंเคตेเคฆเคจเคถीเคฒเคคा เคฌเคข़ เคœाเคคी เคนै เคคเคฅा เคถाเคฐीเคฐिเค• เคเคตं เคฎाเคจเคธिเค• เคตिเค•ाเคธ เคฌाเคงिเคค เคนोเคคा เคนै เคคเคฅा เค‰เคค्เคชाเคฆเค•เคคा เค•เคฎ เคนो เคœाเคคी เคนै।

เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคœीเคตเคจ เคฎें เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค†เคนाเคฐ เค‰เคชเคญोเค— เค…เคชเคจे เคธเคญी เคฐूเคชों เคฎें เค•ुเคชोเคทเคฃ เคฐोเค•เคจे เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค—ैเคฐ-เคธंเคšाเคฐी เคฐोเค—ों (เคเคจเคธीเคกी) เคคเคฅा เค…เคจ्เคฏ เคธ्เคฅिเคคिเคฏां เคฐोเค•เคจे เคฎें เคญी เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคा เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคคेเคœी เคธे เคฌเฅเคคे เคถเคนเคฐीเค•เคฐเคฃ/เคตैเคถ्เคตीเค•เคฐเคฃ, เคช्เคฐเคธंเคธ्เค•ृเคค เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•े เค‰เคชเคญोเค— เค”เคฐ เคฌเคฆเคฒเคคी เคœीเคตเคจเคถैเคฒी เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค†เคนाเคฐ เคธंเคนिเคคा เคฎें เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฌเคฆเคฒाเคต เคนुเค† เคนै।

เคฒोเค— เค…เคงिเค• เคŠเคฐ्เคœा, เคตเคธा, เคถเคฐ्เค•เคฐा เคฏा เคจเคฎเค•/เคธोเคกिเคฏเคฎ เคธे เคญเคฐเคชूเคฐ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं เคคเคฅा เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคซเคฒ เคเคตं เคธเคฌ्เคœी เคคเคฅा เคฐेเคถा เคฏुเค•्เคค เค†เคนाเคฐ เคœैเคธे เค•ि เคธाเคฌुเคค เค…เคจाเคœ เค•ा เคธेเคตเคจ เคจเคนीं เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคธเคฒिเค, เคฏे เคธเคญी เค•ाเคฐเค• เค…เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคฎें เคฏोเค—เคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคธंเคคुเคฒिเคค เค”เคฐ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค†เคนाเคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เฅ›เคฐूเคฐเคคों (เคœैเคธे เค•ि เค‰เคฎ्เคฐ, เคฒिंเค—, เคœीเคตเคจ เคถैเคฒी เค”เคฐ เคถाเคฐीเคฐिเค• เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों), เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค•, เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค”เคฐ เค†เคนाเคฐीเคฏ เคฐीเคคि-เคฐिเคตाเคœों (เค–ाเคจเคชाเคจ เค•े เคธंเคธ्เค•ाเคฐ) เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เค…เคฒเค— เคนोเคคा เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค†เคนाเคฐ เค•ा เค—เค เคจ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคฎूเคฒ เคธिเคฆ्เคงांเคค เคธเคฎाเคจ เคฐเคนเคคे เคนैं।

เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคตเคน เคนोเคคा เคนै, เคœिเคธเคฎें เคช्เคฐเคšुเคฐ เค”เคฐ เค‰เคšिเคค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคถाเคฎिเคฒ เคนोเคคे เคนै, เคœिเคธเคธे เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ, เคœीเคตเคจ เคถเค•्เคคि เค”เคฐ เคคंเคฆुเคฐूเคธ्เคคी/เค†เคฐोเค—्เคฏเคคा เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจे เค•े เคฒिเค เคธเคญी เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคฐूเคช เคธे เคฎिเคฒเคคे เคนैं เคคเคฅा เคธंเคชूเคฐเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เค•เคฎ เค…เคตเคงि เค•ी เค•เคฎเคœोเคฐी เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ी เคเค• เคจ्เคฏूเคจ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคนै।

เค†เคนाเคฐ เคธंเคฌंเคงी เคฎुเค–्เคฏ เคธเคฎเคธ्เคฏा เค…เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค/เค…เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค•ा เคธेเคตเคจ เคนै। เคญाเคฐเคค เคฎें เคธाเคฐ्เคตเคœเคจिเค• เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฎเคนเคค्เคต เค•ी เคธเคฌเคธे เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคชोเคทเคฃ เคธंเคฌंเคงी เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เคฎें เคธे เคเค• เคœเคจ्เคฎ เค•े เคธเคฎเคฏ เค•เคฎ เคตเฅ›เคจ, เคฌเคš्เคšों เคฎें เคช्เคฐोเคŸीเคจ-เค•ैเคฒोเคฐी (เคŠเคฐ्เคœा) เค•ुเคชोเคทเคฃ, เคตเคฏเคธ्เค•ों เคฎें เคšिเคฐเค•ाเคฒिเค• เคŠเคฐ्เคœा เค•ी เค•เคฎी, เคธूเค•्เคท्เคฎ เคชोเคทเค• เค•ुเคชोเคทเคฃ เค”เคฐ เค†เคนाเคฐ เคธंเคฌंเคงी เค—ैเคฐ-เคธंเคšाเคฐी เคฐोเค— เคนैं। เคฆेเคถ เคฎें เคฎाเคจเคต เคธंเคธाเคงเคจों เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฒिเค เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค”เคฐ เคชोเคทเคฃ เคธเคฌเคธे เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธเคนเคฏोเค—ी เค•ाเคฐเค• เคนैं।

เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค†เคนाเคฐ เคชเคฆ्เคงเคคि เคœीเคตเคจ เคฎें เคœเคฒ्เคฆी เคถुเคฐू เคนोเคคी เคนै। เคนाเคฒिเคฏा เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคฆเคฐ्เคถाเคคे เคนै, เค•ि เค—เคฐ्เคญाเคถเคฏ เคฎें เคชोเคทเคฃ เค•ी เค•เคฎी, เคฌाเคฆ เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เค†เคนाเคฐ เคธंเคฌंเคงी เคšिเคฐเค•ाเคฒिเค• เคฐोเค—ों เค•े เคฒिเค เคญाเคตเคญूเคฎि เคจिเคฐ्เคฎिเคค เค•เคฐเคคी เคนै। เคธ्เคคเคจเคชाเคจ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคตृเคฆ्เคงि เค•เคฐเคคा เคนै เค”เคฐ เคธंเคœ्เคžाเคจाเคค्เคฎเค• เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคธुเคงाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै เคคเคฅा เค‰เคธเคธे เคฒंเคฌे เคธเคฎเคฏ เคคเค• เค•ा เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฒाเคญ เคนोเคคा เคนै। เคฏเคน เค…เคงिเค• เคตเฅ›เคจ เคฏा เคฎोเคŸाเคชा เค”เคฐ เคฌाเคฆ เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคเคจเคธीเคกी เคนोเคจे เค•ा เฅ›ोเค–िเคฎ เค•เคฎ เค•เคฐเคคा เคนै।

เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค†เคนाเคฐ เคฎें เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคถाเคฎिเคฒ เคนोเคคे เคนैं, เค‡เคธเคฒिเค ‘เคช्เคฐเคฎुเค–เคคा’ เค–ाเคฆ्เคฏ เค†เคงाเคฐिเคค เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ เคธे เคชोเคทเค• เคจเคตाเคšाเคฐ เคชเคฐ เคธ्เคฅाเคจांเคคเคฐिเคค เคนो เค—เคฏी เคนै।


เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เคตिเคถेเคทเคคाเคं


เค†เคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ, เค–ाเคฆ्เคฏ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคถเคฌ्เคฆ เค•िเคธी เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค•े เคธเคญी เค—ुเคฃों เค”เคฐ เคตिเคถेเคทเคคाเค“ं เค•े เคฏोเค— เค•ा เคช्เคฐเคคिเคจिเคงिเคค्เคต เค•เคฐเคคा เคนै เคœो เค—्เคฐाเคนเค• เค•ो เคธ्เคตीเค•ाเคฐ्เคฏ เคนैं। เค‡เคจ เค–ाเคฆ्เคฏ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคตिเคถेเคทเคคाเค“ं เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนैं:

  • เคธूเคฐเคค (เค†เค•ाเคฐ, เค†เค•ाเคฐ, เคฐंเค—, เคšเคฎเค• เค”เคฐ เคธ्เคฅिเคฐเคคा เคธเคนिเคค)
  • เคฌเคจाเคตเคŸ
  • เคธ्เคตाเคฆ
  • เคชोเคทเคฃ เคธाเคฎเค—्เคฐी
  • เคจैเคคिเค• เค”เคฐ เคŸिเค•ाเคŠ เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ
เค–ाเคฆ्เคฏ เคธुเคฐเค•्เคทा เค”เคฐ เค•ाเคจूเคจ เคฎें เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เคฎाเคจเค•ों เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคจा เคญी เค–ाเคฆ्เคฏ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เค•े เคคเคค्เคตों เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฎाเคจा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคตे เค–ाเคฆ्เคฏ เค‰เคค्เคชाเคฆ เค•ी เค‰เคชเคญोเค•्เคคाเค“ं เค•ी เคธ्เคตीเค•ृเคคि เคฎें เคฏोเค—เคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं เค”เคฐ เค‰เคš्เคš เค–ाเคฆ्เคฏ เคธुเคฐเค•्เคทा เคฎाเคจเค•ों เคตाเคฒे เคฆेเคถों เคฎें เค‰เคค्เคชाเคฆों เค•े เคต्เคฏाเคชाเคฐ เค•े เคฒिเค เคเค• เคตिเคชเคฃเคจ เค‰เคชเค•เคฐเคฃ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเค เคœा เคธเค•เคคे เคนैं।

เคฏเคฆ्เคฏเคชि เค–ाเคฆ्เคฏ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เค†เคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै, เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธे 'เคธ्เคตीเค•ाเคฐ्เคฏเคคा' เค•े เคฐूเคช เคฎें เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค•เคฐเคจा เค†เคธाเคจ เคจเคนीं เคนै เค”เคฐ เคญोเคœเคจ เค•ा เคฎूเคฒ्เคฏ เค—्เคฐाเคนเค• เคธे เค—्เคฐाเคนเค• เคฎें เคญिเคจ्เคจ เคนो เคธเค•เคคा เคนै; เค…เคจ्เคฏ เค•ाเคฐเค•ों เค•े เคฌीเคš เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•्เคทेเคค्เคฐों เค”เคฐ เคธंเคธ्เค•ृเคคिเคฏों เคฎें। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ, เคœเคฌ เคคเค• เคฏเคน เคตिเคถेเคท เคฎाเคจเคฆंเคก เคฏा เคฎाเคจเค•ों เค•े เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै, เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคถเคฌ्เคฆ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคต्เคฏเค•्เคคिเคชเคฐเค• เคนो เคธเค•เคคी เคนै।

เคชเคฐिเคฃाเคฎเคธ्เคตเคฐूเคช, เค–ाเคฆ्เคฏ เค‰เคฆ्เคฏोเค— เคฎें, เค–ाเคฆ्เคฏ เค‰เคค्เคชाเคฆ เค•ी เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคตिเคถेเคทเคคाเคँ เคฏा เคฎाเคจเคฆंเคก เค†เคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ เค‰เคค्เคชाเคฆ เคตिเคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคฎें เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค•िเค เคœाเคคे เคนैं। เคฏเคน เค‡เคจ เคตिเคถिเคท्เคŸเคคाเค“ं เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคนै เคœो เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं। เคตिเคจिเคฐ्เคฆेเคถ เค•े เคญीเคคเคฐ เค–ाเคฆ्เคฏ เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐเคจे เค”เคฐ เคช्เคฐเคคिเคธ्เคชเคฐ्เคงी เคฌाเคœाเคฐों เคคเค• เคจिเคฐंเคคเคฐ เคชเคนुंเคš เค•ी เค…เคจुเคฎเคคि เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคœो เคจिเคฐंเคคเคฐ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เค”เคฐ เคธ्เคฅिเคฐ เค†เคชूเคฐ्เคคि เค•ी เคฎांเค— เค•เคฐเคคे เคนैं, เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै।

เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เคธिเคธ्เคŸเคฎ

เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคเค• เค”เคชเคšाเคฐिเค• เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคนै เคœो เคเค• เค–ाเคฆ्เคฏ เคต्เคฏเคตเคธाเคฏ เค•े เคธंเค—เค เคจाเคค्เคฎเค• เคขांเคšे, เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐिเคฏों, เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏाเค“ं, เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค”เคฐ เคธंเคธाเคงเคจों เค•ा เคฆเคธ्เคคाเคตेเคœीเค•เคฐเคฃ เค•เคฐเคคी เคนै เคœो เค‰เคค्เคชाเคฆों เค•े เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค•ो เคจिเคฐ्เคฆेเคถिเคค เค”เคฐ เคจिเคฏंเคค्เคฐिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं।

เคฏเคน เคเค• เคธเค•्เคฐिเคฏ เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ เคนै เคœो เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เค•ी เคเค• เคธเคคเคค เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคจे เคธे เคชเคนเคฒे เคฎुเคฆ्เคฆों เค•ी เคชเคนเคšाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै เค”เคฐ เค…เคจुเคฌंเคงिเคค เค‰เคค्เคชाเคฆ เคตिเคถेเคทเคคाเค“ं เค•ो เคชूเคฐा เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฎूเคฒ्เคฏांเค•เคจ, เคฒेเค–ा เคชเคฐीเค•्เคทा เค”เคฐ เคฆोเคท เคธुเคงाเคฐ เค•ा เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค•เคฐเคคा เคนै; เค”เคฐ เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค•ी เคช्เคฐเคญाเคตเคถीเคฒเคคा เค”เคฐ เคฆเค•्เคทเคคा เคฎें เคธुเคงाเคฐ।

เค–ाเคฆ्เคฏ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เค•े เคฒिเค, เคคीเคจ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค‰เคชเค•เคฐเคฃ เคนैं เคœिเคจเค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เคต्เคฏाเคชเค• เคฐूเคช เคธे เค‰เคค्เคชाเคฆ เคตिเคจिเคฐ्เคฆेเคถों เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐเคจे, เค—्เคฐाเคนเค•ों เค•ी เคฎांเค—ों เค•ो เคชूเคฐा เค•เคฐเคจे เค”เคฐ เค‰เคšिเคค เคชเคฐिเคถ्เคฐเคฎ เคช्เคฐเคฏाเคธों เคฎें เคฏोเค—เคฆाเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै:

  • เค…เคš्เค›ी เค•ृเคทि เคชเคฆ्เคงเคคिเคฏाँ (GAP):

เค…เคš्เค›ी เค•ृเคทि เคชเคฆ्เคงเคคिเคฏाँ (เคœीเคเคชी) เคฌुเคจिเคฏाเคฆी เค–ाเคฆ्เคฏ เคธुเคฐเค•्เคทा เคธिเคฆ्เคงांเคค เคนैं เคœिเคจเค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค–ेเคค เคธे เคฒेเค•เคฐ เคตिเคคเคฐเคฃ เคคเค• เคœैเคตिเค•, เคฐाเคธाเคฏเคจिเค• เค”เคฐ เคญौเคคिเค• เค–เคคเคฐों เค•ो เค•เคฎ เค•เคฐเคจा เคนै।

เคœीเคเคชी เคช्เคฐเคฅाเค“ं เคฎें เคธाเค‡เคŸ เคšเคฏเคจ, เคญूเคฎि เค‰เคชเคฏोเค—, เคตเคจ्เคฏ เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เค†เคตाเคธ เคธंเคฐเค•्เคทเคฃ, เคชाเคจी, เค‰เคฐ्เคตเคฐเค•, เค•ीเคŸเคจाเคถเค•, เค†เคจुเคตंเคถिเค• เคฐूเคช เคธे เคธंเคถोเคงिเคค เคœीเคต (เคœीเคเคฎเค“), เคเค•ीเค•ृเคค เคซเคธเคฒ เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ (เค†เคˆเคธीเคเคฎ), เคชเคถु เค†เคนाเคฐ เคช्เคฐเคฅाเคं, เค•ाเคฐ्เคฏเค•เคฐ्เคคा เคธ्เคตเคš्เค›เคคा, เค•्เคทेเคค्เคฐ เค”เคฐ เคธुเคตिเคงा เคธ्เคตเคš्เค›เคคा, เคถीเคคเคฒเคจ เค”เคฐ เคชเคฐिเคตเคนเคจ เคถाเคฎिเคฒ เคนैं। .

  • เค…เคš्เค›ी เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค•ाเคฐ्เคฏเคช्เคฐเคฃाเคฒी

เค…เคš्เค›ी เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคช्เคฐเคฅाเคं (เคœीเคเคฎเคชी) เคญोเคœเคจ เค•े เคธीเคงे เคธंเคชเคฐ्เค• เคฎें เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคธเคญी เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों, เค‰เคจ เคธเคคเคนों เคœिเคจเคธे เคญोเคœเคจ เคธंเคชเคฐ्เค• เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชैเค•ेเคœिंเค— เคธाเคฎเค—्เคฐी, เค•ो เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เค”เคฐ เค…เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคธ्เคฐोเคคों เคธे เคญोเคœเคจ เค•े เคธंเคฆूเคทเคฃ เคธे เคฌเคšाเคจे เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคธीเคฎा เคคเค• เคธ्เคตเคš्เค›เคคा เค”เคฐ เคธ्เคตเคš्เค›เคคा เคช्เคฐเคฅाเค“ं เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคนोเคจे เค•ा เคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคฆेเคคी เคนैं। เคœीเคเคฎเคชी เคเคšเคเคธीเคธीเคชी เค•े เคฒिเค เคเค• เคชूเคฐ्เคตाเคชेเค•्เคทिเคค เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคा เคนै เค”เคฐ เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคธंเคฌंเคงिเคค เค•ाเคจूเคจ เคฎें เคจिเคฐ्เคฆिเคท्เคŸ เคนै।

เค•เคฎीเคถเคจ เคฐेเค—ुเคฒेเคถเคจ (เคˆเคธी) เคธंเค–्เคฏा 2023/2006 เค…เคš्เค›ी เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคช्เคฐเคฅाเค“ं เค•ो เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค•เคฐเคคा เคนै:

เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เค†เคถ्เคตाเคธเคจ เค•े เคตे เคชเคนเคฒू เคœो เคฏเคน เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं เค•ि เคธाเคฎเค—्เคฐी เค”เคฐ เคฒेเค– เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค‰เคค्เคชाเคฆिเคค เค”เคฐ เคจिเคฏंเคค्เคฐिเคค เค•िเค เคœाเคคे เคนैं เคคाเค•ि เค‰เคจ เคชเคฐ เคฒाเค—ू เคจिเคฏเคฎों เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เค”เคฐ เคฎाเคจเคต เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ो เค–เคคเคฐे เคฎें เคจ เคกाเคฒเค•เคฐ เคฏा เค‰เคจเค•ी เคธंเคฐเคšเคจा เคฎें เค…เคธ्เคตीเค•ाเคฐ्เคฏ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค‰เคจเค•े เค‡เคš्เค›िเคค เค‰เคชเคฏोเค— เค•े เคฒिเค เค‰เคชเคฏुเค•्เคค เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคฎाเคจเค•ों เค•े เคธाเคฅ เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•े। เคญोเคœเคจ เคฏा เค‰เคธเค•े organoleptic เคตिเคถेเคทเคคाเค“ं เคฎें เค—िเคฐाเคตเคŸ เค•ा เค•ाเคฐเคฃ
เคœीเคเคฎเคชी เค•ो เค†เคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ เคจ्เคฏूเคจเคคเคฎ เคธ्เคตเคš्เค›เคคा เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเค“ं เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธंเคฆเคฐ्เคญिเคค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เคœिเคธे เคฏเคน เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคชूเคฐा เค•िเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค เค•ि เค‰เคจเค•े เค‰เคค्เคชाเคฆ เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เค”เคฐ เค‰เคš्เคš เค”เคฐ เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคตाเคฒे เคนैं। เคซ़ीเคก เค”เคฐ เคซ़ीเคก เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ, เคช्เคฐเคธंเคธ्เค•เคฐเคฃ, เคญंเคกाเคฐเคฃ, เคชเคฐिเคตเคนเคจ เค”เคฐ เคตिเคคเคฐเคฃ เคธเคนिเคค เคชเคถु เคซ़ीเคก เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เคฎें เคธเคญी เค–िเคฒाเคก़िเคฏों เคธे เค‰เคจเค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เค•ी เคœाเคคी เคนै। เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เคฎें เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคญाเค—ीเคฆाเคฐ เค…เคชเคจे เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคฎें เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เค•े เคฒिเค เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐ เคนै।
เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃों เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนैं, เคญोเคœเคจ เคชเคฐिเคธเคฐ เค•ा เคกिเคœ़ाเค‡เคจ เค”เคฐ เคฒेเค†เค‰เคŸ, เคธंเคฐเคšเคจाเคค्เคฎเค• เคธ्เคฅिเคคि เค”เคฐ เคญोเคœเคจ เคชเคฐिเคธเคฐ เค”เคฐ เค‰เคชเค•เคฐเคฃों เค•ा เคฐเค–เคฐเค–ाเคต, เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคธंเคฏंเคค्เคฐ เค‰เคชเค•เคฐเคฃ เค”เคฐ เคธुเคตिเคงाเค“ं เค•ा เคช्เคฐाเคตเคงाเคจ (เคœैเคธे เคถौเคšाเคฒเคฏ, เคœเคฒ เคจिเค•ाเคธी, เคตेंเคŸिเคฒेเคถเคจ), เค•เคฐ्เคฎिเคฏों เค•ी เคธ्เคตเคš्เค›เคคा เค”เคฐ เคญोเคœเคจ เคธंเคšाเคฒเค•ों เค•ा เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ, เคธเคซाเคˆ เค”เคฐ เคธ्เคตเคš्เค›เคคा, เค•ीเคŸ เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ , เคญंเคกाเคฐเคฃ, เคตिเคคเคฐเคฃ, เคชเคฐिเคตเคนเคจ เค”เคฐ เค…เคชเคถिเคท्เคŸ เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ।


เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•े เค—ुเคฃ

เค–ाเคฆ्เคฏ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा ( Food Quality )

  • เคตเคน เค—ुเคฃ เคœो เค‰เคชเคญोเค•्เคคाเค“ं เค•े เคฒिเค เค‰เคค्เคชाเคฆों เค•े เคฎเคนเคค्เคค्เคต เค•ो เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•เคฐเคคे เคนै ।
  • เคตเคน เค—ुเคฃ เคœो เค‰เคชเคญोเค•्เคคाเค“ं เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เค”เคฐ เคธ्เคตीเค•ाเคฐ्เคฏ เคนै ।
  • เค•िเคธी เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค•ी quality เค•ा เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เค‰เคธเค•े เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เค—ुเคฃों เคœैเคธे เค•ि- เคฐंเค—, เคธुเค—ंเคง, เคฌเคจाเคตเคŸ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เค•े เคธाเคฅ - เคธाเคฅ เค‰เคธเค•े เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เค—ुเคฃों เคœैเคธे เค•ि- เคธเคก़เคจा, เคธंเคฆूเคทเคฃ, เค…เคชเคฎिเคถ्เคฐเคฃ, เค–ाเคฆ्เคฏ เคธुเคฐเค•्เคทा เค–เคคเคฐे เค‡เคค्เคฏाเคฆि เค•ा เคญी เค†เค•เคฒเคจ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนैं । 
  • เคธुเคฐเค•्เคทा ( safety ),  เค•िเคธी เคญी เค‰เคค्เคชाเคฆ เคฏा เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค•ी quality เค•ा เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เค”เคฐ เคธเคฌเคธे เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค—ुเคฃ เคนोเคคा เคนै ।

เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा

เคฏเคฆि เคนเคฎ เคชोเคทเคฃ เค•ो เคชเคฐिเคญाเคทा เค•े เคคौเคฐ เคชเคฐ เคธเคฎเคें, เคคो เคตเคน เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคœिเคธเคธे เคธเคญी เคœीเคต-เคœंเคคु เคญोเคœเคจ เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคœिเคธเคฎें เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคถाเคฎिเคฒ เคนों เค”เคฐ เคตเคน เค‡เคธ เคญोเคœเคจ เค•ा เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค…เคชเคจे เคฆैเคจिเค• เคœीเคตเคจ เคฎें เค•เคฐเคคे เคนैं, เค‰เคธे เคนी เคชोเคทเคฃ (Nutrition) เค•เคน เคœाเคคा เคนै। เคชोเคทเคฃ เคนी เคธเคญी เคœीเคตों เค•ी เคตृเคฆ्เคงि เค”เคฐ เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เค•ाเคฐเค• เคนै। เคฌเคนुเคค เคธे เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•ों เค”เคฐ เค†เคนाเคฐ เคตिเคถेเคทเคœ्เคžों เคจे เค…เคชเคจे-เค…เคชเคจे เค…เคจुเคธाเคฐ เคชोเคทเคฃ เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा เคฆी เคนै, เคœिเคจเคฎें เคธे เค•ुเค› เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•ों เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทाเคं เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคนैं:-

  • เคšैंเคฌเคฐ्เคธ เคกिเค•्เคถเคจเคฐी เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ– เคชोเคทเคฃ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै, เคเค•्เคŸ เค”เคฐ เคช्เคฐोเคธेเคธ เค‘เคซ เคจเคฐिเคธिंเค— เค…เคฐ्เคฅाเคค เคญोเคœเคจ เคšूเคธเค• เค•ाเคฐ्เคฏ เค…เคฅเคตा เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคœเคนां เคชเคฐ เคšूเคทเค• เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै, เค•ि เคญोเคœเคจ เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เคคเคค्เคตों เค•ो เค–ींเคšเค•เคฐ เคถเคฐीเคฐ เค•ा เคเค• เค…ंเค— เคฌเคจाเคจा।
  • เคŸเคฐ्เคจเคฐ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ– เคชोเคทเคฃ เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคนोเคจे เคตाเคฒी เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•ा เคเค• เคธंเค—เค เคจ เคนै, เคœिเคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคœीเคตिเคค เคช्เคฐाเคฃी เคเคธे เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ो เค—्เคฐเคนเคฃ เคคเคฅा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐเคคा เคนै, เคœो เคถเคฐीเคฐ เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•ाเคฐ्เคฏों เค•ो เคจिเคฏंเคค्เคฐिเคค เค•เคฐเคคा เคนै, เคตृเคฆ्เคงि เค•เคฐเคคा เคนै เคคเคฅा เคถाเคฐीเคฐिเค• เคŸूเคŸ-เคซूเคŸ เค•ी เคฎเคฐเคฎ्เคฎเคค เคญी เค•เคฐเคคा เคนै।

เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ी เคตिเคถेเคทเคคाเคं

เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคธुเคšाเคฐू เคฐूเคช เคธे เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคชोเคทเคฃ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै, เคœो เค‰เคธे เค†เคนाเคฐ เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै। เคชเคถु เค†เคนाเคฐ เคฎें เคชाเคฏे เคœाเคจे เคตाเคฒे เคตिเคญिเคจ्เคจ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เคฎें เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค‰เคชเคฏोเค— เคฎें เค†เคคे เคนैं।
เคชเคถु เค†เคนाเคฐ เคถเคฐीเคฐ เค•े เคคाเคชเคฎाเคจ เค•ो เคฌเคจाเคฏे เคฐเค–เคจे เค•े เคฒिเค เคŠเคฐ्เคœा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै।
เคฏเคน เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคตिเคญिเคจ्เคจ เค‰เคชाเคชเคšเคฏी เค•्เคฐिเคฏाเค“ं, เคถ्เคตाเคธोเคš्เค›เคตाเคธ, เคฐเค•्เคค เคช्เคฐเคตाเคน เค”เคฐ เคธเคฎเคธ्เคค  เคถाเคฐीเคฐिเค• เคเคตं เคฎाเคจเคธिเค• เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เคนेเคคु เคŠเคฐ्เคœा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै।
เคฏเคน เคถाเคฐीเคฐिเค• เคตिเค•ाเคธ, เค—เคฐ्เคญเคธ्เคฅ เคถिเคถु เค•ी เคตृเคฆ्เคงि เคคเคฅा เคฆूเคง เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค†เคฆि เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै।
เคฏเคน เค•ोเคถिเค•ाเค“ं เค”เคฐ เค‰เคคเค•ों เค•ी เคŸूเคŸ-เคซूเคŸ, เคœो เคœीเคตเคจ เคชเคฐ्เคฏเคจ्เคค เคนोเคคी เคฐเคนเคคी เคนै, เค•ी เคฎเคฐเคฎ्เคฎเคค เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคธाเคฎเค—्เคฐी เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै।

เคชเคถु เค†เคนाเคฐ เค•े เคคเคค्เคต

เคฐाเคธाเคฏเคจिเค• เคธंเคฐเคšเคจा เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ,เคตเคธा,เคช्เคฐोเคŸीเคจ,เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคคเคฅा เค–เคจिเคœ เคฒเคตเคฃ เคญोเคœเคจ เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เคคเคค्เคต เคนैं। เคกेเคฏเคฐी เคชเคถु เคถाเค•ाเคนाเคฐी เคนोเคคे เคนैं เค…เคค: เคฏे เคธเคญी เคคเคค्เคต เค‰เคจ्เคนें เคชेเคก़ เคชौเคงों เคธे, เคนเคฐे เคšाเคฐे เคฏा เคธूเค–े เคšाเคฐे เค…เคฅเคตा เคฆाเคจे เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคे เคนैं।
เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ

เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เคฎुเค–्เคฏเคค: เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคŠเคฐ्เคœा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคธเค•ी เคฎाเคค्เคฐा เคชเคถुเค“ं เค•े เคšाเคฐे เคฎें เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคนोเคคी เคนै। เคฏเคน เคนเคฐा เคšाเคฐा, เคญूเคธा, เค•เคก़เคตी เคคเคฅा เคธเคญी เค…เคจाเคœों เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคे เคนैं।
เคช्เคฐोเคŸीเคจ

เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคธंเคฐเคšเคจा เค•ा เคเค• เคช्เคฐเคฎुเค– เคคเคค्เคต เคนै। เคฏเคน เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค•ोเคถिเค•ा เค•ी เคฆीเคตाเคฐों เคคเคฅा เค†ंเคคเคฐिเค• เคธंเคฐเคšเคจा เค•ा เคช्เคฐเคฎुเค– เค…เคตเคฏเคต เคนै। เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคตृเคฆ्เคงि, เค—เคฐ्เคญเคธ्เคฅ เคถिเคถु เค•ी เคตृเคฆ्เคงि เคคเคฅा เคฆूเคง เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค•े เคฒिเค เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนोเคคी เคนै। เค•ोเคถिเค•ाเค“ं เค•ी เคŸूเคŸ-เคซूเคŸ เค•ी เคฎเคฐเคฎ्เคฎเคค เค•े เคฒिเค เคญी เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคฌเคนुเคค เคœเคฐूเคฐी เคนोเคคी เคนै। เคชเคถु เค•ो เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคฎुเค–्เคฏ เคฐूเคช เคธे เค–เคฒ, เคฆाเคฒों เคคเคฅा เคซเคฒीเคฆाเคฐ เคšाเคฐे เคœैเคธे เคฌเคฐเคธीเคฎ, เคฐिเคœเค•ा, เคฒोเคฌिเคฏा, เค—्เคตाเคฐ เค†เคฆि เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคी เคนै।
เคตเคธा

เคชाเคจी เคฎें เคจ เค˜ुเคฒเคจे เคตाเคฒे เคšिเค•เคจे เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคœैเคธे เค˜ी, เคคेเคฒ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคตเคธा เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं। เค•ोเคถिเค•ाเค“ं เค•ी เคธंเคฐเคšเคจा เค•े เคฒिเค เคตเคธा เคเค• เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคคเคค्เคต เคนै। เคฏเคน เคค्เคตเคšा เค•े เคจीเคšे เคฏा เค…เคจ्เคฏ เคธ्เคฅाเคจों เคชเคฐ เคœเคฎा เคนोเค•เคฐ, เคŠเคฐ्เคœा เค•े เคญंเคกाเคฐ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ाเคฎ เค†เคคी เคนै เคเคตเคฎ् เคญोเคœเคจ เค•ी เค•เคฎी เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค‰เคชเคฏोเค— เคฎें เค†เคคी เคนै। เคชเคถु เค•े เค†เคนाเคฐ เคฎें เคฒเค—เคญเค— 3-5 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคตเคธा เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै เคœो เค‰เคธे เค†เคธाเคจी เคธे เคšाเคฐे เค”เคฐ เคฆाเคจे เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนो เคœाเคคी เคนै। เค…เคค: เค‡เคธे เค…เคฒเค— เคธे เคฆेเคจे เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคจเคนीं เคนोเคคी। เคตเคธा เค•े เคฎुเค–्เคฏ เคธ्เคฐोเคค-เคฌिเคจौเคฒा, เคคिเคฒเคนเคจ, เคธोเคฏाเคฌीเคจ เคต เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค–เคฒें เคนैं।
เคตिเคŸाเคฎिเคจ

เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค•्เคฐिเคฏाเคถीเคฒเคคा เค•े เคฒिเค เคชเคถु เค•ो เคตिเคญिเคจ्เคจ เคตिเคŸाเคฎिเคจों เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै। เคฏे เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค‰เคธे เค†เคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ เคนเคฐे เคšाเคฐे เคธे เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคฎाเคค्เคฐाा เคฎें เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคนो เคœाเคคे เคนैं। เคตिเคŸाเคฎिเคจ ‘เคฌी’ เคคो เคชเคถु เค•े เคชेเคŸ เคฎें เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคธूเค•्เคท्เคฎ เคœीเคตाเคฃुเค“ं เคฆ्เคตाเคฐा เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคธंเคถ्เคฒेเคทिเคค เคนोเคคा เคนै। เค…เคจ्เคฏ เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคœैเคธे เค, เคธी, เคกी, เคฐ्เค‡ เคคเคฅा เค•े, เคชเคถुเค“ं เค•ो เคšाเคฐे เค”เคฐ เคฆाเคจे เคฆ्เคตाเคฐा เคฎिเคฒ เคœाเคคे เคนैं। เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค เค•ी เค•เคฎी เคธे เคญैंเคธो เคฎें เค—เคฐ्เคญเคชाเคค, เค…ंเคงाเคชเคจ, เคšเคฎเคก़ी เค•ा เคธूเค–ाเคชเคจ, เคญूเค– เค•ी เค•เคฎी, เค—เคฐ्เคฎी เคฎें เคจ เค†เคจा เคคเคฅा เค—เคฐ्เคญ เค•ा เคจ เคฐूเค•เคจा เค†เคฆि เคธเคฎเคธ्เคฏाเคฏें เคนो เคœाเคคी เคนैं।
เค–เคจिเคœ เคฒเคตเคฃ

เค–เคจिเคœ เคฒเคตเคฃ เคฎुเค–्เคฏเคค: เคฆांเคคों เค•ी เคฐเคšเคจा เค•े เคฎुเค–्เคฏ เคญाเค— เคนैं เคคเคฅा เคฆूเคง เคฎें เคญी เค•ाเคซी เคฎाเคค्เคฐाा เคฎें เคธ्เคฐाเคตिเคค เคนोเคคे เคนैं। เคฏे เคถเคฐीเคฐ เค•े เคเคจ्เคœाเค‡เคฎ เค”เคฐ เคตिเคŸाเคฎिเคจों เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เค•ाเคฎ เค†เค•เคฐ เคถเคฐीเคฐ เค•ी เค•เคฐ्เค‡ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•ो เคจिเคท्เคชाเคฆिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคจเค•ी เค•เคฎी เคธे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค•เคฐ्เค‡ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคฌीเคฎाเคฐिเคฏाँ เคนो เคœाเคคी เคนैं। เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ, เคซॉเคธ्เคซोเคฐเคธ, เคชोเคŸैเคถिเคฏเคฎ, เคธोเคกिเคฏเคฎ, เค•्เคฒोเคฐीเคจ, เค—ंเคงเค•, เคฎैเค—्เคจिเคถिเคฏเคฎ, เคฎैंเค—เคจीเคœ, เคฒोเคนा, เคคांเคฌा, เคœเคธ्เคคा, เค•ोเคฌाเคฒ्เคŸ, เค†เคฏोเคกीเคจ, เคธेเคฒेเคจिเคฏเคฎ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคถเคฐीเคฐ เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคช्เคฐเคฎुเค– เคฒเคตเคฃ เคนैं। เคฆूเคง เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคญैंเคธ เค•ो เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เคคเคฅा เคซाเคธ्เคซोเคฐเคธ เค•ी เค…เคงिเค• เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै। เคช्เคฐเคธूเคคि เค•ाเคฒ เคฎें เค‡เคธเค•ी เค•เคฎी เคธे เคฆुเค—्เคง เคœ्เคตเคฐ เคนो เคœाเคคा เคนै เคคเคฅा เคฌाเคฆ เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅाเค“ं เคฎें เคฆूเคง เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค˜เคŸ เคœाเคคा เคนै เคเคตเคฎ् เคช्เคฐเคœเคจเคจ เคฆเคฐ เคฎें เคญी เค•เคฎी เค†เคคी เคนै। เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เค•ी เค•เคฎी เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค—ाเคญिเคจ เคญैंเคธें เคซूเคฒ เคฆिเค–ाเคคी เคนैं। เค•्เคฏोंเค•ि เคšाเคฐे เคฎें เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เค–เคจिเคœ เคฒเคตเคฃ เคญैंเคธ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเค“ं เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เคจเคนीं เค•เคฐ เคชाเคคे, เค‡เคธเคฒिเค เค–เคจिเคœ เคฒเคตเคฃों เค•ो เค…เคฒเค— เคธे เค–िเคฒाเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนैै।

เคญैंเคธ เค•े เคฒिเค เค†เคนाเคฐ เค•ी เคตिเคถेเคทเคคाเคฏें

  1. เค†เคนाเคฐ เคธंเคคुเคฒिเคค เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคฆाเคจा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคฎें เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคคเคฅा เคŠเคฐ्เคœा เค•े เคธ्เคฐोเคคों เคเคตเคฎ् เค–เคจिเคœ เคฒเคตเคฃों เค•ा เคธเคฎुเคšिเคค เคธเคฎाเคตेเคถ เคนोเคจा เคšाเคนिเค।
  2. เคฏเคน เคธเคธ्เคคा เคนोเคจा เคšाเคนिเค।
  3. เค†เคนाเคฐ เคธ्เคตाเคฆिเคท्เคŸ เคต เคชौเคท्เคŸिเค• เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เค‡เคธเคฎें เคฆुเคฐ्เค—ंเคง เคจเคนीं เค†เคจी เคšाเคนिเค।
  4. เคฆाเคจा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคฎें เค…เคงिเค• เคธे เค…เคงिเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฆाเคจे เค”เคฐ เค–เคฒों เค•ो เคฎिเคฒाเคจा เคšाเคนिเคฏे। เค‡เคธเคธे เคฆाเคจा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เค•ी เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคคเคฅा เคธ्เคตाเคฆ เคฆोเคจों เคฎें เคฌเคข़ोเคคเคฐी เคนोเคคी เคนै।
  5. เค†เคนाเคฐ เคธुเคชाเคš्เคฏ เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เค•เคฌ्เคœ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคฏा เคฆเคธ्เคค เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคšाเคฐे/เค•ो เคจเคนीं เค–िเคฒाเคจा เคšाเคนिเค।
  6. เคญैंเคธ เค•ो เคญเคฐเคชेเคŸ เคšाเคฐा เค–िเคฒाเคจा เคšाเคนिเค। เคญैเคธों เค•ा เคชेเคŸ เค•ाเคซी เคฌเคก़ा เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคชेเคŸ เคชूเคฐा เคญเคฐเคจे เคชเคฐ เคนी เค‰เคจ्เคนें เคธंเคคुเคท्เคŸि เคฎिเคฒเคคी เคนै। เคชेเคŸ เค–ाเคฒी เคฐเคนเคจे เคชเคฐ เคตเคน เคฎिเคŸ्เคŸी, เคšिเคฅเคก़े เคต เค…เคจ्เคฏ เค…เค–ाเคฆ्เคฏ เคเคตं เค—เคจ्เคฆी เคšीเคœें เค–ाเคจा เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆेเคคी เคนै เคœिเคธเคธे เคชेเคŸ เคญเคฐ เค•เคฐ เคตเคน เคธंเคคुเคท्เคŸि เค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐ เคธเค•ें।
  7. เค‰เคฎ्เคฐ เคต เคฆूเคง เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคญैंเคธ เค•ो เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เค–िเคฒाเคจा เคšाเคนिเค เคคाเค•ि เคœเคฐूเคฐเคค เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค‰เคจ्เคนें เค…เคชเคจी เคชूเคฐी เค–ुเคฐाเค• เคฎिเคฒ เคธเค•े।
  8. เคญैंเคธ เค•े เค†เคนाเคฐ เคฎें เคนเคฐे เคšाเคฐे เค•ी เคฎाเคค्เคฐाा เค…เคงिเค• เคนोเคจी เคšाเคนिเค।
  9. เคญैंเคธ เค•े เค†เคนाเคฐ เค•ो เค…เคšाเคจเค• เคจเคนीं เคฌเคฆเคฒเคจा เคšाเคนिเค। เคฏเคฆि เค•ोเคฐ्เค‡ เคฌเคฆเคฒाเคต เค•เคฐเคจा เคชเคก़े เคคो เคชเคนเคฒे เคตाเคฒे เค†เคนाเคฐ เค•े เคธाเคฅ เคฎिเคฒाเค•เคฐ เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เค†เคนाเคฐ เคฎें เคฌเคฆเคฒाเคต เค•เคฐें।
  10. เคญैंเคธ เค•ो เค–िเคฒाเคจे เค•ा เคธเคฎเคฏ เคจिเคถ्เคšिเคค เคฐเค–ें। เค‡เคธเคฎें เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคฌเคฆเคฒाเคต เคจ เค•เคฐें। เค†เคนाเคฐ เค–िเคฒाเคจे เค•ा เคธเคฎเคฏ เคเคธा เคฐเค–ें เคœिเคธเคธे เคญैंเคธ เค…เคงिเค• เคธเคฎเคฏ เคคเค• เคญूเค–ी เคจ เคฐเคนे।
  11. เคฆाเคจा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เค ीเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคชिเคธा เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เคฏเคฆि เคธाเคฌुเคค เคฆाเคจे เคฏा เค‰เคธเค•े เค•เคฃ เค—ोเคฌเคฐ เคฎें เคฆिเค–ाเคฐ्เค‡ เคฆें เคคो เคฏเคน เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ो เค‡ंเค—िเคค เค•เคฐเคคा เคนै เค•ि เคฆाเคจा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เค ीเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคชिเคธा เคจเคนीं เคนै เคคเคฅा เคฏเคน เคฌเค—ैเคฐ เคชाเคšเคจ เค•्เคฐिเคฏा เคชूเคฐ्เคฃ เคนुเค เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒ เคฐเคนा เคนै। เคชเคฐเคจ्เคคु เคฏเคน เคญी เคง्เคฏाเคจ เคฐเคนे เค•ि เคฆाเคจा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคฌเคนुเคค เคฌाเคฐीเค• เคญी เคจ เคชिเคธा เคนो। เค–िเคฒाเคจे เคธे เคชเคนเคฒे เคฆाเคจा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เค•ो เคญिเค—ोเคจे เคธे เคตเคน เคธुเคชाเคš्เคฏ เคคเคฅा เคธ्เคตाเคฆिเคท्เคŸ เคนो เคœाเคคा เคนै।
  12. เคฆाเคจा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เค•ो เคšाเคฐे เค•े เคธाเคฅ เค…เคš्เค›ी เคคเคฐเคน เคฎिเคฒाเค•เคฐ เค–िเคฒाเคจे เคธे เค•เคฎ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคต เค•เคฎ เคธ्เคตाเคฆ เคตाเคฒे เคšाเคฐे เค•ी เคญी เค–เคชเคค เคฌเคข़ เคœाเคคी เคนै। เค‡เคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เคšाเคฐे เค•ी เคฌเคฐเคฌाเคฆी เคฎें เคญी เค•เคฎी เค†เคคी เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि เคญैंเคธ เคšुเคจ-เคšुเคจ เค•เคฐ เค–ाเคจे เค•ी เค†เคฆเคค เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคฌเคนुเคค เคธाเคฐा เคšाเคฐा เคฌเคฐเคฌाเคฆ เค•เคฐเคคी เคนै।

เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ


เคชोเคทเคฃ เค•ा เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคถเคฌ्เคฆ เคจ्เคฏूเคŸ्เคฐिเคถเคจ (Nutrition) เคนै। เคนเคฎें เคœ़िंเคฆा เคฐเคนเคจे เค•े เคฒिเค เคชोเคทเคฃ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै। เคœो เคญोเคœเคจ เคฏा เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฆ्เคตाเคฐा เค—्เคฐเคนเคฃ เค•िเค เคœाเคคे เคนैं, เค‰เคธ เค•्เคฐिเคฏा เค•ो เคชोเคทเคฃ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธเคธे เคญी เค†เคธाเคจ เคญाเคทा เคฎें เคนเคฎ เคธเคฎเคें, เคคो เคœिเคธ เคญोเคœเคจ เค•ो เคนเคฎ เค–ाเคคे เคนैं เค”เคฐ เค‰เคธ เคญोเคœเคจ เค•ो เคชเคšा เค•เคฐ เคนเคฎाเคฐे เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคœो เคŠเคฐ्เคœा (เคเคจเคฐ्เคœी) เค”เคฐ เคถเค•्เคคि (เคชॉเคตเคฐ) เคฎिเคฒเคคी เคนै, เคœिเคธเคธे เคนเคฎाเคฐा เคถเคฐीเคฐ เคธ्เคตเคธ्เคฅ (เคนेเคฒ्เคฆी) เคฐเคนเคคा เคนै, เค‰เคธे เคนเคฎ เคชोเคทเคฃ (เคจ्เคฏूเคŸ्เคฐिเคถเคจ) เค•เคนเคคे เคนैं। เคชोเคทเคฃ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนเคฎें เค•เคˆ เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เค•ाเคฐเคฃों เคธे เคชเคก़เคคी เคนै। เค‰เคจ เค•ाเคฐเคฃों เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนैं, เคŠเคฐ्เคœा, เคถเคฐीเคฐ เค•ा เคตिเค•ाเคธ, เคฆिเคฎाเค— เคคेเคœ เค•เคฐเคจा, เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคคंเคฆुเคฐुเคธ्เคค เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจा, เคฐोเค—ों เคธे เคฒเคก़เคจा เค†เคฆि। เค‡เคธเค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคนเคฎाเคฐे เค–ाเคจे เคฎें เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต (Nutrient) เคœैเคธे เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ, เคตเคธा, เคช्เคฐोเคŸीเคจ, เค–เคจिเคœ, เคฒเคตเคฃ เค”เคฐ เคœเคฒ เคนै เคฏा เคจเคนीं เค‡เคธเค•ा เคชเคคा เคšเคฒเคคा เคนै, เคœिเคธे เคญी เคนเคฎ เคชोเคทเคฃ (Nutrition) เค•เคนเคคे เคนैं। เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ो เค…เคชเคจे เคญोเคœเคจ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा เคนी เคชोเคทเคฃ (Poshan) เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เคชोเคทเคฃ เค•ो เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ (Balanced Diet) เคญी เคฌोเคฒा เคœाเคคा เคนै।

เคนเคฎ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคชोเคทเคฃ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เค•ा เคถाเค•ाเคนाเคฐी เค”เคฐ เคฎाเคธाเคนाเคฐी เคญोเคœเคจ เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคคो เคตเคนीं เคœाเคจเคตเคฐ เคนเคฐी เค˜ाเคธ, เคนเคฐे เคชเคค्เคคे เค–ाเค•เคฐ เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐे เคœाเคจเคตเคฐों เค•ा เคถिเค•ाเคฐ เค•เคฐเค•े เค…เคชเคจा เคชोเคทเคฃ เคชूเคฐा เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฎเคถीเคจों เค”เคฐ เค—ाเคก़िเคฏों เค•ी เคชोเคทเคฃ เค•ी เค•เคฎी เคฌिเคœเคฒी, เคชेเคŸ्เคฐोเคฒ เค”เคฐ เคกीเคœเคฒ เคธे เคชूเคฐी เคนोเคคी เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนเคฎ เคธเคญी เค•िเคธी-เคจ-เค•िเคธी เคฐूเคช เคฎें เค…เคชเคจी เคœเคฐूเคฐเคค เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคชोเคทเคฃ เค•ी เค•เคฎी เคฆूเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคนเคฎ เคธเคญी เค•े เคฒिเค เคชोเคทเคฃ (เคจ्เคฏूเคŸ्เคฐिเคถเคจ) เคฌเคนुเคค เคœเคฐूเคฐी เคนै। เคชोเคทเคฃ เคนเคฎाเคฐे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคŠเคฐ्เคœा เค•े เค…เคฒाเคตा เค”เคฐ เคฌเคนुเคค เคธी เค•เคฎी เค•ो เคญी เคฆूเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै

เคนเคฎ เคธเคญी เค•ो เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคชोเคทเคฃ (Nutrition) เคฎिเคฒเคจा เคฌเคนुเคค เคœเคฐूเคฐी เคนै। เคชोเคทเคฃ เคนी เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เคถुเคฆ्เคง เค”เคฐ เคคाเคœा เค†เคนाเคฐ (Diet) เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคถเคฐीเคฐ เค”เคฐ เคฌुเคฆ्เคงि เค•े เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆेเคคा เคนै। เคชोเคทเคฃ เค•ी เค•เคฎी เคนเคฎें เคฎाเคจเคธिเค• (Mentally) เค”เคฐ เคถाเคฐीเคฐिเค• (Physically) เคฐूเคช เคธे เค•เคฎเคœोเคฐ เคฌเคจाเคคी เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคธเคนी เคชोเคทเคฃ เคฒेเคจे เคธे เคนी เคนเคฎ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฐเคน เคธเค•เคคे เคนैं เค”เคฐ เคนเคฎाเคฐा เคตिเค•ाเคธ เคธंเคญเคต เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคนเคฎाเคฐे เคฆेเคถ เคฎें เค†เคœ เคญी เคชोเคทเคฃ เค•ी เค•เคฎी เค•ा เค†ंเค•เคก़ा เคšเคฐเคฎ เคชเคฐ เคนै। เค†เคœ เคญी เคจ เคœाเคจे เค•िเคคเคจे เคฒोเค— เค”เคฐ เคฌเคš्เคšे เค•ुเคชोเคทเคฃ เค•ा เคถिเค•ाเคฐ เคนो เคฐเคนे เคนैं เค”เคฐ เค…เคชเคจी เคœाเคจ เค—เคตा เคฐเคนे เคนैं। เค•िเคคเคจे เคฒोเค—ों เค•ो เค†เคœ เคญी เคญूเค–े เคชेเคŸ เคธोเคจा เคชเคก़เคคा เคนै, เคœिเคธเคธे เค‰เคจเค•ी เคชोเคทเคฃ เค•ी เค•เคฎी เคชूเคฐी เคจเคนीं เคนो เคชाเคคी।


เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ा เคธेเคตเคจ เค•ैเคธे เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค 


เคชोเคทเคฃ เคธเคฌ เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เคนाเคฒांเค•ि, เคนเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคนोเคคी เคนै, เคœिเคธเคฎें เคเค• เคถिเคถु, เคฌเคข़เคคा เคนुเค† เคฌเคš्เคšा, เค—เคฐ्เคญเคตเคคी/เคงाเคค्เคฐी/เคธ्เคคเคจเคชाเคจ เค•เคฐाเคจे เคตाเคฒी เคฎเคนिเคฒाเคं เค”เคฐ เคฌुเคœुเคฐ्เค— เคฒोเค— เคถाเคฎिเคฒ เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। เค†เคนाเคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•ाเคฐเค•ों เคœैเคธे เค•ि เค‰เคฎ्เคฐ, เคฒिंเค—, เคถाเคฐीเคฐिเค• เค—เคคिเคตिเคงि เค”เคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคถाเคฐीเคฐिเค• เคšเคฐเคฃों เคฎें เคชोเคทเคฃ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคคเคฅा เค…เคจ्เคฏ เค•เคˆ เค•ाเคฐเค•ों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै। เคฌเคš्เคšों เค•ी เคถाเคฐीเคฐिเค• เคฒंเคฌाเคˆ เค”เคฐ เคตเฅ›เคจ เค‰เคจเค•ी เคถाเคฐीเคฐिเค• เคตृเคฆ्เคงि เค”เคฐ เคตिเค•ाเคธ เคฆเคฐ्เคถाเคคा เคนैं, เคœเคฌเค•ि เคตเคฏเคธ्เค•ों เค•ी เคฒंเคฌाเคˆ เค”เคฐ เคตเฅ›เคจ เค…เคš्เค›े เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ी เคฆिเคถा เค•े เค‰เค ाเค เค—เค เคšเคฐเคฃ เคฆเคฐ्เคถाเคคा เคนैं।

เคถिเคถु เค•े เคฒिเค เค†เคนाเคฐ:

เคฏเคฆि เค†เคชเค•े เคชाเคธ เค•ोเคˆ เคถिเคถु เคฏा เคฌเคš्เคšा เคนै, เคคो เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐें, เค•ि เค‰เคธे เค‰เคธเค•ी เคฌเคข़เคคी เค‰เคฎ्เคฐ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคชोเคทเคฃ เคฎिเคฒเคคा เคนै। เคถिเคถु เค•ो เคœीเคตเคจ เค•े เคชเคนเคฒे เค›เคน เคฎเคนीเคจों เคคเค• เค•ेเคตเคฒ เคธ्เคคเคจเคชाเคจ เค•เคฐाเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค। เคช्เคฐเคธเคต เค•े เคฌाเคฆ, เคเค• เค˜ंเคŸे เค•े เคญीเคคเคฐ เคธ्เคคเคจเคชाเคจ เค•เคฐाเคจा เคถुเคฐू เค•िเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค เคคเคฅा เคชเคนเคฒे เคฆूเคง (เค•ोเคฒोเคธ्เคŸ्เคฐเคฎ) เค•ो เคค्เคฏाเค—เคจा เคจเคนीं เคšाเคนिเค, เค•्เคฏोंเค•ि เคฏเคน เคถिเคถु เค•ी เคฐोเค— เคช्เคฐเคคिเคฐोเคงเค• เค•्เคทเคฎเคคा เคฌเคข़ाเคคा เคนै เคคเคฅा เค‰เคธे เค•เคˆ เคธंเค•्เคฐเคฎเคฃों เคธे เคญी เคฌเคšाเคคा เคนै। เคธ्เคคเคจเคชाเคจ, เคถिเคถु เค•े เคฒिเค เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เคชोเคทเคฃ เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐเคคा เคนै, เคœिเคธเคธे เคธंเค•्เคฐเคฎเคฃ เค•ा เฅ™เคคเคฐा เค•เคฎ เคนोเคคा เคนै เคคเคฅा เคฏเคน เค‰เคธเค•े เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคญी เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคा เคนै। เคถिเคถुเค“ं เค•ी เคตृเคฆ्เคงि เค”เคฐ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฒिเค เคธ्เคคเคจเคชाเคจ เคธเคฌเคธे เค…เคš्เค›ा เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เค”เคฐ เคชौเคท्เคŸिเค• เค†เคนाเคฐ เคนै। เคธ्เคคเคจเคชाเคจ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคถिเคถुเค“ं เค•ो เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคชाเคจी เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคจเคนीं เคนोเคคी เคนै। เค›เคน เคฎเคนीเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค†เคช เคธ्เคคเคจเคชाเคจ เค•เคฐाเคจे เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค…เคชเคจे เคฌเคš्เคšे เค•ो เค…เคจुเคชूเคฐเค• เค†เคนाเคฐ เค–िเคฒा เคธเค•เคคे เคนैं। เค…เคจुเคชूเคฐเค• เค†เคนाเคฐ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เคธे เคญเคฐเคชूเคฐ เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เคฏे เค…เคจुเคชूเคฐเค• เค†เคนाเคฐ เคธाเคฎाเคจ्เคฏเคค: เค˜เคฐ เคชเคฐ เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเค เคœाเคจे เคตाเคฒे เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคœैเคธे เค•ि เค…เคจाเคœ (เค—ेเคนूं, เคšाเคตเคฒ, เคœ्เคตाเคฐ, เคฌाเคœเคฐा เค†เคฆि) เคฆाเคฒ (เคšเคจा/เคฆाเคฒ), เคฎेเคตा เคคเคฅा เคคिเคฒเคนเคจ (เคฎूंเค—เคซเคฒी, เคคिเคฒ เค†เคฆि), เคคेเคฒ (เคฎूंเค—เคซเคฒी เค•ा เคคेเคฒ, เคคिเคฒ เค•ा เคคेเคฒ เค†เคฆि), เคšीเคจी เค”เคฐ เค—ुเคก़ เคธे เคคैเคฏाเคฐ เค•िเค เคœा เคธเค•เคคे เคนैं। เค†เคช เค…เคชเคจे เคฌเคš्เคšे เค•ो เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคจเคฐเคฎ/เค…เคฐ्เคง เค ोเคธ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคœैเคธे เค•ि เค†เคฒू, เคฆเคฒिเคฏा, เค…เคจाเคœ เคฏा เค…ंเคกे เคญी เค–िเคฒा เคธเค•เคคे เคนैं।

เคฌเคข़เคคे เคฌเคš्เคšों เค•े เคฒिเค เค†เคนाเคฐ:

เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค–ाเคจे เคตाเคฒे เคฌเคš्เคšे ‘เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค”เคฐ เคธเค•्เคฐिเคฏ เคœीเคตเคจเคถैเคฒी’ เค•ी เคจींเคต เคฐเค–เคคे เคนैं। เค‡เคธเคธे เคฆीเคฐ्เค˜เค•ाเคฒिเค• เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ा เฅ›ोเค–िเคฎ เค•เคฎ เคนोเคคा เคนै। ‘เคฌाเคฒ्เคฏाเคตเคธ्เคฅा’ เคตृเคฆ्เคงि เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคตिเค•ाเคธ เค”เคฐ เคธंเค•्เคฐเคฎเคฃ เคธे เคฒเคก़เคจे เค•ा เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธเคฎเคฏ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค, เคฏเคน เคฌเคนुเคค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै, เค•ि เคฌเคš्เคšों เค•ो เคŠเคฐ्เคœा, เคช्เคฐोเคŸीเคจ, เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค”เคฐ เค–เคจिเคœों เค•ी เค…เคš्เค›ी เค–ुเคฐाเค• เคฎिเคฒें। เคฌเคš्เคšों เค•े เคฒिเค เค…เคจुเคชूเคฐเค• เคญोเคœเคจ เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคคे เค”เคฐ เค–िเคฒाเคคे เคธเคฎเคฏ เคธ्เคตเคš्เค›เคคा เคชเคฆ्เคงเคคिเคฏों เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคจा เคฌेเคนเคฆ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै; เค…เคจ्เคฏเคฅा เคฏเคน เค•เคฎी เคกाเคฏเคฐिเคฏा/เคฆเคธ्เคค/เค…เคคिเคธाเคฐ เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เค•เคฐ เคธเค•เคคी เคนै। เคฌเคš्เคšों เค”เคฐ เค•िเคถोเคฐों เค•े เคธเคฐ्เคตोเคค्เคคเคฎ เคตिเค•ाเคธ เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เคช्เคฐเคคिเคฐเค•्เคทा เค•ो เคฌเคข़ाเคตा เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคšिเคค เคคเคฐीเค•े เคธे เคฌเคจाเคฏा เค—เคฏा เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคชเคฐเคฎ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เคฌเคš्เคšे เค•े เคฌाเคนเคฐ เค–ेเคฒเคจे, เคถाเคฐीเคฐिเค• เค—เคคिเคตिเคงि, เคธเคฐ्เคตोเคค्เคคเคฎ เคถाเคฐीเคฐिเค• เคธंเคฐเคšเคจा, เคฌाเคฆ เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เค†เคนाเคฐ เคธंเคฌंเคงी เคšिเคฐเค•ाเคฒिเค• เคฐोเค—ों เค•ी เคธ्เคฅिเคคिเคฏों เค”เคฐ เค•िเคธी เคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค•ी เค•เคฎी เค•े เฅ›ोเค–िเคฎ เค•ो เคฐोเค•เคจे เค•े เคฒिเค เคญी เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนैं। เค•िเคถोเคฐाเคตเคธ्เคฅा เคฎें เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เค•เคˆ เค…เคจ्เคฏ เค•ाเคฐเค• เคœैเคธे เค•ि เคฒंเคฌाเคˆ เค”เคฐ เคตเฅ›เคจ เคฎें เคค्เคตเคฐिเคค เคตृเคฆ्เคงि, เคนाเคฐ्เคฎोเคจเคฒ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค”เคฐ เคธ्เคตเคญाเคต เคœुเฅœें เคนैं।

เค‡เคธ เค…เคตเคงि เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคนเคก्เคกिเคฏों (เคฌोเคจ เคฎाเคธ) เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคนोเคคा เคนै, เค‡เคธเคฒिเค เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เคฏुเค•्เคค เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคœैเคธे เค•ि เคฆुเค—्เคง เค‰เคค्เคชाเคฆ (เคฆूเคง, เคชเคจीเคฐ, เคฆเคนी) เค”เคฐ เคชाเคฒเค•, เคฌ्เคฐोเค•เคฒी เคเคตं เคธेเคฒเคฐी/เค…เคœเคตाเค‡เคจ เค–ाเคจा เฅ›เคฐूเคฐी เคนैं, เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคจเคฎें เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เคญเคฐเคชूเคฐ เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคนोเคคा เคนैं।

เคฌเคš्เคšों เค•ो เคŠเคฐ्เคœा (เค•ैเคฒोเคฐी) เค•े เคฒिเค เค…เคงिเค• เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เค”เคฐ เคตเคธा เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै। เค‡เคธเคฒिเค, เค‰เคจเค•े เคฒिเค เคŠเคฐ्เคœा (เค•ैเคฒोเคฐी) เคธे เคญเคฐเคชूเคฐ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคœैเคธे เค•ि เคธाเคฌुเคค เค…เคจाเคœ (เค—ेเคนूं, เคญूเคฐा เคšाเคตเคฒ/เคฌ्เคฐाเค‰เคจ เคฐाเค‡เคธ), เคฎेเคตा, เคตเคจเคธ्เคชเคคि เคคेเคฒ, เคซเคฒ เคเคตं เคธเคฌ्เคœिเคฏों เคœैเคธे เค•ि เค•ेเคฒा เคเคตं เค†เคฒू, เคถเค•เคฐเค•ंเคฆ เค•ा เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เคธेเคตเคจ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै।

เคฌเคš्เคšों เค•े เคฎाเคฎเคฒे เคฎें ‘เคช्เคฐोเคŸीเคจ’ เคฎांเคธเคชेเคถिเคฏों เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ, เคฎเคฐเคฎ्เคฎเคค เค”เคฐ เคตिเค•ाเคธ เคคเคฅा เคंเคŸीเคฌॉเคกी เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนैं। เค‡เคธเคฒिเค เค‰เคจ्เคนें เคเคธा เค†เคนाเคฐ เคฆें, เคœिเคธเคฎें เคฎांเคธ, เค…ंเคกा, เคฎเค›เคฒी เค”เคฐ เคฆुเค—्เคง เค‰เคค्เคชाเคฆ เคถाเคฎिเคฒ เคนों।

เคฌเคš्เคšे เค•े เคถเคฐीเคฐ เค•ी เค…เคš्เค›ी เคถाเคฐीเคฐिเค• เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เค”เคฐ เคช्เคฐเคคिเคฐเค•्เคทा เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคฌเฅाเคจे เค•े เคฒिเค เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै। เคฌเคš्เคšे เค•े เค†เคนाเคฐ เคฎें เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฐंเค—ों เค•े เคซเคฒों เค”เคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค•ो เคถाเคฎिเคฒ เค•िเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค। เคฆृเคท्เคŸि/เค†ंเค–ों เค•ी เคฐोเคถเคจी เค•े เคฒिเค เคตिเคŸाเคฎिเคจ ‘เค’ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै เคคเคฅा เค‰เคธเค•ी เค•เคฎी เคธे เคฐเคคौंเคงी (เคฐाเคค เคฎें เคฆेเค–เคจे เคฎें เค•เค िเคจाเคˆ) เคนोเคคी เคนै। เค—เคนเคฐी เคนเคฐी เคชเคค्เคคेเคฆाเคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏां, เคชीเคฒे, เคจाเคฐंเค—ी เคฐंเค— เค•ी เคธเคฌ्เคœिเคฏां เคเคตं เคซเคฒ (เคœैเคธे เค•ि เค—ाเคœเคฐ, เคชเคชीเคคा, เค†เคฎ) เคตिเคŸाเคฎिเคจ ‘เค’ เค•े เค…เคš्เค›े เคธ्เคฐोเคค เคนैं।

เคตिเคŸाเคฎिเคจ ‘เคกी’ เคนเคก्เคกिเคฏों เค•ी เคตृเคฆ्เคงि เค”เคฐ เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคा เคนै เคคเคฅा เคฏเคน เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เค•े เค…เคตเคถोเคทเคฃ เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เคฌเคš्เคšे เค…เคงिเค•ांเคถเคค: เคตिเคŸाเคฎिเคจ ‘เคกी’ เคงूเคช เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคे เคนै เคคเคฅा เคฅोเคก़ी เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เค•ुเค› เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों (เคฎเค›เคฒी เค•े เคคेเคฒ, เคตเคธाเคฏुเค•्เคค เคฎเค›เคฒी, เคฎเคถเคฐूเคฎ, เคชเคจीเคฐ เค”เคฐ เค…ंเคกे เค•ी เคœเคฐ्เคฆी) เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคे เคนैं।

เคฎाเคธिเค• เคงเคฐ्เคฎ เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค (เคฐเคœोเคงเคฐ्เคฎ) เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค•िเคถोเคฐिเคฏां, เค•िเคถोเคฐों เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เค…เคงिเค• เคถाเคฐीเคฐिเค• เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค”เคฐ เคฎเคจोเคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคคเคจाเคต เคฎเคนเคธूเคธ เค•เคฐเคคी เคนै। เค‡เคธเคฒिเค, เค•िเคถोเคฐिเคฏों เค•ो เคเคธा เค†เคนाเคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค, เคœिเคธเคฎें เคเคจीเคฎिเคฏा เคฐोเค•เคจे เค•े เคฒिเค เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค”เคฐ เค–เคจिเคœ เคฆोเคจों เคญเคฐเคชूเคฐ เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคนों।

เค†เคœเค•เคฒ เคฌเคš्เคšों เค•ा เคुเค•ाเคต เคœंเค• เคซूเคก เค•ी เค“เคฐ เค…เคงिเค• เคนो เค—เคฏा เคนै, เคฒेเค•िเคจ เค†เคชเค•े เคฒिเค เค…เคชเคจे เคฌเคš्เคšे เค•ो เคชोเคทเคฃ เคธे เคญเคฐเคชूเคฐ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค–ाเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐเคจा เคฌेเคนเคฆ เฅ›เคฐूเคฐी เคนै। เค…เคงिเค•ांเคถ เคฌเคš्เคšों เคฎें เค–ाเคจे เค•ी เค–़เคฐाเคฌ/เค—เคฒเคค เค†เคฆเคคें เคนोเคคी เคนैं। เคฏे เค†เคฆเคคें เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฆीเคฐ्เค˜เค•ाเคฒिเค• เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคœเคŸिเคฒเคคाเคं เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เค•เคฐเคคी เคนैं, เคœैเคธे เค•ि เคฎोเคŸाเคชा, เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค—, เคฎเคงुเคฎेเคน เคŸाเค‡เคช 2 เค”เคฐ เค‘เคธ्เคŸिเคฏोเคชोเคฐोเคธिเคธ। เคเค• เค…เคญिเคญाเคตเค• เค•े เคคौเคฐ เคชเคฐ เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เคเค• เคคเคฐเคน เค•े เค†เคนाเคฐ เค•ी เคจीเคฐเคธเคคा (เคฌोเคฐिเคฏเคค) เคธे เคฌเคšเคจे เค•े เคฒिเค เค…เคชเคจी เค†เคนाเคฐ เคธंเคนिเคคा (เคฎेเคจू) เคฎें เคฒเค—ाเคคाเคฐ เคฌเคฆเคฒाเคต เค•เคฐเคคे เคฐเคนें। เค•िเคถोเคฐाเคตเคธ्เคฅा เค–เคฐाเคฌ/เค—เคฒเคค เค†เคนाเคฐ เค•ी เค†เคฆเคคों เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคงूเคฎ्เคฐเคชाเคจ, เคšเคฌाเคจे เคตाเคฒे เคคंเคฌाเค•ू เคฏा เค…เคฒ्เค•ोเคนเคฒ เคœैเคธी เคฌुเคฐी เค†เคฆเคคों เค•े เคฒिเค เคธเคฌเคธे เค•เคฎเคœोเคฐ เคธเคฎเคฏ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคจเคธे เคฌเคšा เคœाเคจा เคšाเคนिเค। เคชौเคท्เคŸिเค• เคคเคค्เคตों เคธे เคญเคฐเคชूเคฐ เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค•े เค…เคฒाเคตा, เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคœीเคตเคจ เคถैเคฒी เคชเคฆ्เคงเคคि เค”เคฐ เค•्เคฐीเคก़ा/เค–ेเคฒ เคœैเคธी เคฌाเคนเคฐी เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เคฎें เคญाเค—ीเคฆाเคฐी เค•े เคฒिเค เคฌเคš्เคšों เค”เคฐ เค•िเคถोเคฐों เค•ो เคช्เคฐोเคค्เคธाเคนिเคค เค•िเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค। เคจिเคฏเคฎिเคค ‘เคถाเคฐीเคฐिเค• เคต्เคฏाเคฏाเคฎ’ เคฎเฅ›เคฌूเคคी เค”เคฐ เค†ंเคคเคฐिเค• เคฌเคฒ เคฌเคข़ाเคคा เคนैं। เคฏे เค…เคš्เค›े เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค”เคฐ เคคंเคฆुเคฐूเคธ्เคคी เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนैं।


เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा


เคชोเคทเคฃ, เค†เคนाเคฐ, เคฏा เคชोเคทเคฃ, เคœीเคตिเคค เคฐเคนเคจे เค•े เคฒिเค เคœीเคตों เคฆ्เคตाเคฐा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคธाเคฎเค—्เคฐी - เคญोเคœเคจ - เค•ी เค†เคชूเคฐ्เคคि เคนै। เคนเคฎाเคฐे เคญोเคœเคจ เค•े เคตिเค•เคฒ्เคช เคนเคฎाเคฐे เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ो เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं เค”เคฐ เค‡เคธीเคฒिเค เคตे เค•เคนเคคे เคนैं - เคนเคฎ เคตเคนी เคนैं เคœो เคนเคฎ เค–ाเคคे เคนैं।
เค…เคš्เค›ा เคชोเคทเคฃ เคเค• เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคœीเคตเคจ เคถैเคฒी เค•ा เคเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนिเคธ्เคธा เคนै। เคถाเคฐीเคฐिเค• เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เค•े เคธाเคฅ เคธंเคฏुเค•्เคค, เคนเคฎाเคฐा เค†เคนाเคฐ เคเค• เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคตเคœเคจ เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै, เคชुเคฐाเคจी เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•े เคœोเค–िเคฎ เค•ो เค•เคฎ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เคนเคฎाเคฐे เคธเคฎเค—्เคฐ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ो เคฌเคข़ाเคตा เคฆे เคธเค•เคคा เคนै।

เค†เคชเค•े เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคชเคฐ เคชोเคทเคฃ เค•ा เคช्เคฐเคญाเคต เค•्เคฏा เคนै?

เคฒाเค–ों เคฒोเค— เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค•ुเคชोเคทเคฃ เคธे เคชीเคก़िเคค เคนैं। WHO เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ, เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฎें, เคญाเคฐเคค เคฎें, 1.9 เคฌिเคฒिเคฏเคจ เคตเคฏเคธ्เค• เค…เคงिเค• เคตเคœเคจ เคตाเคฒे เคฏा เคฎोเคŸे เคนैं เคœเคฌเค•ि 462 เคฎिเคฒिเคฏเคจ เค•เคฎ เคตเคœเคจ เคตाเคฒे เคนैं। เคฌเคš्เคšों เคฎें, เคชांเคš เค•เคฐोเคก़ เคธे เค•เคฎ เค‰เคฎ्เคฐ เค•े เคฌเคš्เคšे เคตेเคธ्เคŸिंเค— เคธे เคชीเคก़िเคค เคนैं, เคœเคนां เค‰เคจเค•ा เค•เคฆ เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เคตเคœเคจ เค•เคฎ เคนै।

เคœैเคธा เค•ि เคชเคนเคฒे เค‰เคฒ्เคฒेเค– เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै, เคชोเคทเคฃ เคนเคฎाเคฐे เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค”เคฐ เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนिเคธ्เคธा เคนै। เค•ुเคชोเคทเคฃ, เค•िเคธी เคญी เคฐूเคช เคฎें, เคฎाเคจเคต เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เคฒिเค เค–เคคเคฐा เคชैเคฆा เค•เคฐเคคा เคนै। เค†เคœ เคฆुเคจिเคฏा เค•ुเคชोเคทเคฃ เค•े เคฆोเคนเคฐे เคฌोเค เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐ เคฐเคนी เคนै เคœिเคธเคฎें เค…เคฒ्เคชเคชोเคทเคฃ เค”เคฐ เค…เคงिเค• เคตเคœเคจ เคฆोเคจों เคถाเคฎिเคฒ เคนैं, เค–ाเคธเค•เคฐ เคจिเคฎ्เคจ เค”เคฐ เคฎเคง्เคฏเคฎ เค†เคฏ เคตाเคฒे เคฆेเคถों เคฎें।

เคฌेเคนเคคเคฐ เคชोเคทเคฃ เคธीเคงे เคคौเคฐ เคชเคฐ เคฌेเคนเคคเคฐ เคฎाเคคृ, เคถिเคถु เค”เคฐ เคฌाเคฒ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ, เคฌेเคนเคคเคฐ เคช्เคฐเคคिเคฐเค•्เคทा เคช्เคฐเคฃाเคฒी, เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เค—เคฐ्เคญाเคตเคธ्เคฅा เค”เคฐ เคช्เคฐเคธเคต, เค—ैเคฐ-เคธंเคšाเคฐी เคฐोเค—ों (เคœैเคธे เคฎเคงुเคฎेเคน เค”เคฐ เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค—) เค•े เคœोเค–िเคฎ เค•ो เค•เคฎ เค•เคฐเคจे เค”เคฐ เคฆीเคฐ्เค˜ाเคฏु เคฌเคข़ाเคจे เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคนै। เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฌเคš्เคšे เคฌेเคนเคคเคฐ เคธीเค–เคคे เคนैं। เคœिเคจ เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เค•ो เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคชोเคทเคฃ เคฎिเคฒเคคा เคนै เคตे เค†เคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ เค…เคงिเค• เค‰เคค्เคชाเคฆเค• เคนोเคคे เคนैं।

เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ, เค…เคš्เค›े เคชोเคทเคฃ เค”เคฐ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคตเคœเคจ, เคชुเคฐाเคจी เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•े เค•เคฎ เคœोเค–िเคฎ เค”เคฐ เคธเคฎเค—्เคฐ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เคฌीเคš เค•ी เค•เคก़ी เค•ो เค…เคจเคฆेเค–ा เค•เคฐเคจा เคฌเคนुเคค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै। เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค–ाเคจे เค•े เคฒिเค เค•เคฆเคฎ เค‰เค ाเค•เคฐ, เค†เคช เคฏเคน เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐेंเค—े เค•ि เค†เคชเค•े เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคธเค•्เคฐिเคฏ, เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค”เคฐ เคฎเคœเคฌूเคค เคฐเคนเคจे เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เคชเคนुंเคš เคนै। เคœैเคธा เค•ि เคถाเคฐीเคฐिเค• เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เค•े เคธाเคฅ เคนोเคคा เคนै, เค…เคชเคจे เค†เคนाเคฐ เคฎें เค›ोเคŸे-เค›ोเคŸे เคฌเคฆเคฒाเคต เค•เคฐเคจा เคฌเคนुเคค เค†เค—े เคคเค• เคœा เคธเค•เคคा เคนै, เค”เคฐ เคฏเคน เค†เคชเค•े เคตिเคšाเคฐ เคธे เค•เคนीं เค…เคงिเค• เค†เคธाเคจ เคนै!

เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เค•े เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค–ाเคं

เคนเคฐ เคฆिเคจ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคธंเคชूเคฐ्เคฃ, เค…เคธंเคธाเคงिเคค เค”เคฐ เคคाเคœा เคญोเคœเคจ เค–ाเคจे เคธे เคฌเคš्เคšों เค”เคฐ เคตเคฏเคธ्เค•ों เคฆोเคจों เค•ो เคธเคนी เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เคฎिเคฒเคคी เคนै। เคฏเคน เค‰เคจ्เคนें เคเคธे เค†เคนाเคฐ เคธे เคฌเคšเคจे เคฎें เคญी เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคा เคนै เคœो เคถเคฐ्เค•เคฐा, เคตเคธा เค”เคฐ เคจเคฎเค• เคฎें เค‰เคš्เคš เคนोเคคा เคนै เคœिเคธเคธे เค…เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏเค•เคฐ เคตเคœเคจ เคฌเคข़ เคธเค•เคคा เคนै (เคฏाเคจी เค…เคงिเค• เคตเคœเคจ เค”เคฐ เคฎोเคŸाเคชा) เค”เคฐ เค—ैเคฐ-เคธंเคšाเคฐी เคฐोเค— เคนो เคธเค•เคคे เคนैं।

  • เคตिเคญिเคจ्เคจ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เคเค• เคธंเคฏोเคœเคจ เค–ाเคं, เคœिเคธเคฎें เคฎुเค–्เคฏ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคœैเคธे เค…เคจाเคœ, เคœैเคธे เคœौ, เค—ेเคนूं, เคฐाเคˆ, เคฏा เคšाเคตเคฒ, เคฏा เคธ्เคŸाเคฐ्เคšเคฏुเค•्เคค เค•ंเคฆ เค”เคฐ เคœเคก़ें เคœैเคธे เค†เคฒू, เคซเคฒिเคฏां เคœैเคธे เคฌीเคจ्เคธ เค”เคฐ เคฆाเคฒ, เคธเคฌ्เคœिเคฏां, เคซเคฒ, เค”เคฐ เค…ंเคกे เคœैเคธे เคชเคถु เคธ्เคฐोเคคों เคธे เคญोเคœเคจ เคถाเคฎिเคฒ เคนैं। , เคฎांเคธ, เคฎเค›เคฒी เค”เคฐ เคฆूเคง।

เค…เคชเคจे เค†เคนाเคฐ เคฎें เคญเคฐเคชूเคฐ เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคธเคฌ्เคœिเคฏां เค”เคฐ เคซเคฒ เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐें

เคซเคฒ เค”เคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏां เคตिเคŸाเคฎिเคจ, เค†เคนाเคฐ เคซाเค‡เคฌเคฐ, เค–เคจिเคœ, เคชौเคงे เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค”เคฐ เคंเคŸीเค‘เค•्เคธीเคกेंเคŸ เค•े เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคธ्เคฐोเคค เคนैं। เคœो เคฒोเค— เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค”เคฐ เคซเคฒों เคธे เคญเคฐเคชूเคฐ เค†เคนाเคฐ เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं, เค‰เคจเคฎें เคฎोเคŸाเคชा, เคฎเคงुเคฎेเคน, เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค—, เคธ्เคŸ्เคฐोเค• เค”เคฐ เค•ुเค› เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค•ैंเคธเคฐ เค•ा เค–เคคเคฐा เค•ाเคซी เค•เคฎ เคนोเคคा เคนै।

  • เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เค•ी เคธเคฌ्เคœिเคฏां เค”เคฐ เคซเคฒ เค–ाเคं
  • เค‰เคš्เคš เคตเคธा, เคšीเคจी เคฏा เคจเคฎเค• เคตाเคฒे เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•े เคฌเคœाเคฏ เคธ्เคจैเค•िंเค— เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เค•เคš्เคšी เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค”เคฐ เคคाเคœे เคซเคฒों เค•ा เคตिเค•เคฒ्เคช เคšुเคจें
  • เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค”เคฐ เคซเคฒों เค•ो เคœ्เคฏाเคฆा เคชเค•ाเคจे เคธे เคฌเคšें เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธเคธे เคœเคฐूเคฐी เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค•ी เค•เคฎी เคนो เคœाเคคी เคนै
  • เคธूเค–े เคฏा เคกिเคฌ्เคฌाเคฌंเคฆ เคซเคฒ เค”เคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏां เค–เคฐीเคฆเคคे เคธเคฎเคฏ, เคšीเคจी เค”เคฐ เคจเคฎเค• เค•े เคฌिเคจा เค•िเคธ्เคฎों เค•े เคฒिเค เคœाเคं

เคฎเคง्เคฏเคฎ เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคตเคธा เค”เคฐ เคคेเคฒ เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฐें

เคตเคธा เค”เคฐ เคคेเคฒ เคŠเคฐ्เคœा เค•े เค•ेंเคฆ्เคฐिเคค เคธ्เคฐोเคค เคนैं। เคฌเคนुเคค เค…เคงिเค• เคตเคธा เค•ा เคธेเคตเคจ, เคตिเคถेเคท เคฐूเคช เคธे เค—เคฒเคค เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคตเคธा, เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เคฒिเค เคนाเคจिเค•ाเคฐเค• เคธिเคฆ्เคง เคนोเค—ा। เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เค•े เคฒिเค, เคธंเคคृเคช्เคค เคตเคธा เค”เคฐ เคŸ्เคฐांเคธ-เคตเคธा เคตाเคฒे เค†เคนाเคฐ เคชเคฐ เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคฒोเค—ों เค•ो เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค—ों เคธे เคชीเคก़िเคค เคนोเคจे เค•ा เค…เคงिเค• เค–เคคเคฐा เคนोเคคा เคนै।

  • เคœाเคจเคตเคฐों เค•ी เคšเคฐ्เคฌी เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เค…เคธंเคคृเคช्เคค เคตเคจเคธ्เคชเคคि เคคेเคฒ, เคœैเคธे เค•ि เคœैเคคूเคจ, เคฎเค•्เค•ा, เคธूเคฐเคœเคฎुเค–ी, เคฏा เคธोเคฏा เคคेเคฒ เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐें เคฏा เค˜ी, เคฒाเคฐ्เคก, เคคाเคก़ เค”เคฐ เคจाเคฐिเคฏเคฒ เคคेเคฒ เคœैเคธे เค‰เคš्เคš เคธंเคคृเคช्เคค เคตเคธा เคตाเคฒे เคคेเคฒ เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐें।
  • เคฒाเคฒ เคฎांเคธ เค•े เคฌเคœाเคฏ เคธเคซेเคฆ เคฎांเคธ (เคœैเคธे เคชोเคฒ्เคŸ्เคฐी) เค”เคฐ เคฎเค›เคฒी เคšुเคจें, เคœिเคจเคฎें เคตเคธा เค•เคฎ เคนोเคคी เคนै
  • เคช्เคฐोเคธेเคธ्เคก เคฎीเคŸ เค•ा เคธेเคตเคจ เคธीเคฎिเคค เค•เคฐें เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคจเคฎें เคจเคฎเค• เค”เคฐ เคตเคธा เค•ी เคฎाเคค्เคฐा เค…เคงिเค• เคนोเคคी เคนै
  • เคœเคฌ เคญी เคธंเคญเคต เคนो, เคกेเคฏเคฐी เค”เคฐ เคฆुเค—्เคง เค‰เคค्เคชाเคฆों เค•े เค•เคฎ เคตเคธा เคตाเคฒे เคฏा เค•เคฎ เคตเคธा เคตाเคฒे เคธंเคธ्เค•เคฐเคฃों เค•ा เคšเคฏเคจ เค•เคฐें
  • เคฌेเค•्เคก, เคช्เคฐोเคธेเคธ्เคก เค”เคฐ เคคเคฒे เคนुเค เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคธे เคฌเคšें เคœिเคจเคฎें เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เคฐूเคช เคธे เค‰เคค्เคชाเคฆिเคค เคŸ्เคฐांเคธ-เคซैเคŸ เคนोเคคा เคนै

เคจเคฎเค• เค”เคฐ เคšीเคจी เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฎ เค•เคฐें

เคœिเคจ เคฒोเค—ों เค•े เค†เคนाเคฐ เคฎें เคจเคฎเค• เคธเคนिเคค เคธोเคกिเคฏเคฎ เค•ी เคฎाเคค्เคฐा เค…เคงिเค• เคนोเคคी เคนै, เค‰เคจ्เคนें เค‰เคš्เคš เคฐเค•्เคคเคšाเคช เคนोเคจे เค•ा เค…เคงिเค• เค–เคคเคฐा เคนोเคคा เคนै, เคœिเคธเคธे เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค— เค”เคฐ เคธ्เคŸ्เคฐोเค• เค•ा เค–เคคเคฐा เคฌเคข़ เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธी เคคเคฐเคน, เค‰เคš्เคš เคถเคฐ्เค•เคฐा เคตाเคฒे เค†เคนाเคฐ เคชเคฐ เคฎोเคŸे เคฏा เค…เคงिเค• เคตเคœเคจ เคตाเคฒे เคนोเคจे เค”เคฐ เคฆांเคคों เค•े เคธเคก़เคจे เค•ा เค–เคคเคฐा เค…เคงिเค• เคนोเคคा เคนै। เคœो เคฒोเค— เคถुเค—เคฐ เค•ी เคฎाเคค्เคฐा เค•เคฎ เค•เคฐเคคे เคนैं เค‰เคจเคฎें เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค— เค”เคฐ เคธ्เคŸ्เคฐोเค• เคœैเคธे เค—ैเคฐ-เคธंเคšाเคฐी เคฐोเค—ों เค•ा เค–เคคเคฐा เค•เคฎ เคนोเคคा เคนै।

  • เคเค• เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค†เคนाเคฐ เค•े เคฒिเค, เคšीเคจी เค•ो เค†เคฆเคฐ्เคถ เคฐूเคช เคธे เค•ुเคฒ เคŠเคฐ्เคœा เค–เคชเคค เค•े 10% เคธे เค•เคฎ เค•ा เคช्เคฐเคคिเคจिเคงिเคค्เคต เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค। เคฒเค—เคญเค— 5% เคคเค• เค•เคฎ เค•เคฐเคจे เคธे เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฒाเคญ เคนोंเค—े
  • เค•ेเค•, เค•ुเค•ीเคœ เค”เคฐ เคšॉเค•เคฒेเคŸ เคœैเคธे เคฎीเค े เคธ्เคจैเค•्เคธ เค•े เคฌเคœाเคฏ เคคाเคœे เคซเคฒ เคšुเคจเคจे เคธे เคšीเคจी เค•ी เค–เคชเคค เค•เคฎ เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เคฎिเคฒ เคธเค•เคคी เคนै
  • เคธोเคกा, เคถीเคคเคฒ เคชेเคฏ เค”เคฐ เคšीเคจी เคฎें เค‰เคš्เคš เคชेเคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ी เค–เคชเคค เค•ो เคธीเคฎिเคค เค•เคฐเคจे เคธे เคญी เคšीเคจी เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฎ เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เคฎिเคฒเคคी เคนै

เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ा เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธ्เคฐोเคค


เคนเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคฒिเค เคชूเคฐ्เคฃ เคชौเคท्เคŸिเค• เค†เคนाเคฐ เคœเคฐूเคฐी เคนोเคคा เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เฅ›เคฐूเคฐी เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เค•เคฎी เคนोเคจे เคธे เคถเคฐीเคฐ เคจा เคธिเคฐ्เคซ เค•เคฎเคœोเคฐ เคนो เคธเค•เคคा เคนै เคฌเคฒ्เค•ि เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•ा เค˜เคฐ เคฌเคจ เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคธीเคฒिเค เคฏเคน เคœाเคจเคจा เคฌเคนुเคค เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เคนเคฎाเคฐे เค†เคนाเคฐ เคฎें เค•ौเคจ-เค•ौเคจ เคธे เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคธเคฎ्เคฎिเคฒिเคค เคนोเคจा เคšाเคนिเค । เค†เค‡เค เคœाเคจเคคे เคนैं เคฎเคจुเคท्เคฏो เค•े เคฒिเค เฅ›เคฐूเคฐी เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•े เคฌाเคฐे เคฎें |

เคฎเคจुเคท्เคฏो เค•े เคฒिเค เฅ›เคฐूเคฐी เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต


1. เคช्เคฐोเคŸीเคจ-

เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เคฒिเค เค…เคคिเค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เค‡เคธเคธे เคฎांเคธเคชेเคถिเคฏों เค•ो เคฎเคœเคฌूเคคी เคฎिเคฒเคคी เคนै | เคนाเคฒांเค•ि, เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•ी เคฎाเคค्เคฐा เค•िเคคเคจी เคฒेเคจी เคšाเคนिเค เคฏเคน เคนเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เค‰เคฎ्เคฐ เค•े เคธाเคฅ เค‰เคธเค•े เคถाเคฐीเคฐिเค• เคถ्เคฐเคฎ เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै। เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคเค• เค•ाเคฐ्เคฌเคจिเค• เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคนै เคœिเคธเค•ा เค—เค เคจ เค•ाเคฐ्เคฌเคจ, เคนाเค‡เคก्เคฐोเคœเคจ, เค†เค•्เคธीเคœเคจ เคเคตं เคจाเค‡เคŸ्เคฐोเคœเคจ เคคเคค्เคตों เค•े เค…เคฃुเค“ं เคธे เคฎिเคฒเค•เคฐ เคนोเคคा เคนै। เคชเคจीเคฐ, เค…ंเคกा, เคฆूเคง, เคšिเค•เคจ, เคฎเค›เคฒी เคฎें เคนाเคˆ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคซ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เคธ्เคฐोเคคों เคฎें เคจเคŸ्เคธ, เคฌीเคœ, เค†เคฒू, เคธाเคฌुเคค เค…เคจाเคœ เค”เคฐ เคซเคฒिเคฏां เคถाเคฎिเคฒ เคนै |


2. เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ –

เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เคธे เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคŠเคฐ्เคœा เคฎिเคฒเคคी เคนै । เค…เค—เคฐ เคธเคนी เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เคฒिเคฏा เคœाเค, เคคो เคฏเคน เคธेเคนเคค เค•े เคฒिเค เคฒाเคญเค•ाเคฐी เคธाเคฌिเคค เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เค†เคช เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค†เคตเคถ्เคฏเค• เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เค•े เคฒिเค เคฌ्เคฐाเค‰เคจ เคฐाเค‡เคธ, เค•เคฎ เคซैเคŸ เคตाเคฒा เคฆूเคง, เค†เคฒू เคต เค•ेเคฒे เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เค—ेเคนूं, เคœ्เคตाเคฐ, เคฎเค•्เค•ा, เคฌाเคœเคฐा, เคšाเคตเคฒ, เคฆाเคฒ, เคœเคก़ เคตाเคฒी เคธเคฌ्เคœिเคฏां, เค•ेเคฒा, เค…เคฎเคฐूเคฆ, เค—เคจ्เคจा, เคšुเค•ंเคฆเคฐ, เค–เคœूเคฐ, เค›ुเค†เคฐा, เคฎुเคจเค•्เค•ा, เค…ंเคœीเคฐ, เคถเค•्เค•เคฐ เคเคตं เคถเคนเคฆ เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคจे เคตाเคฒे เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ् เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคถเค•्เคคिเคถाเคฒी เค”เคฐ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เคฒिเคฏ เคฒाเคญเคฆाเคฏเค• เคนोเคคे เคนैं เคชเคฐเคจ्เคคु เค‡เคจเค•ी เค…เคงिเค•เคคा เค…เคจेเค• เค–เคคเคฐเคจाเค• เคœाเคจเคฒेเคตा เคฐोเค—ो เค•ो เคญी เคœเคจ्เคฎ เคฆेเคคी เคนै |


3. เคฎिเคจเคฐเคฒ เคฏा เค–เคจिเคœ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ –

เค†เคฏोเคกीเคจ, เค†เคฏเคฐเคจ, เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เคต เคชोเคŸेเคถिเคฏเคฎ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฎिเคจเคฐเคฒ्เคธ เคนोเคคे เคนैं। เค‡เคจเคธे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค–ूเคจ เค•ी เค•เคฎी เคฆूเคฐ เคนोเคคी เคนै, เคฆांเคค เค…เคš्เค›े เคฐเคนเคคे เคนैं เค”เคฐ เคนเคก्เคกिเคฏां เคฎเคœเคฌूเคค เคนोเคคी เคนै। เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा, เคฏเคน เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคฎांเคธเคชेเคถिเคฏों, เคคंเคค्เคฐिเค•ा เคคंเคค्เคฐ เค”เคฐ เคนाเคฐ्เคฎोเคจ เค•ो เคญी เคธंเคคुเคฒिเคค เคฐเค–เคคा เคนै। เค‡เคจเค•ो เคธंเคคुเคฒिเคค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคฒेเคจा เคฌเคนुเคค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै เค‡เคธเค•ी เค•เคฎी เค”เคฐ เค…เคงिเค•เคคा เคฆोเคจों เคนी เค•เคˆ เคฐोเค—ो เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคนो เคธเค•เคคे เคนैं |


เค•ुเค› เค–เคจिเคœ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•े เคธ्เคค्เคฐोเคค :–

3. (A). เคชोเคŸेเคถिเคฏเคฎ

เคชोเคŸेเคถिเคฏเคฎ เคฐเค•्เคค เคฎें เคคुเคฐंเคค เค…เคตเคถोเคทिเคค เคนो เคœाเคคा เคนै। เคนृเคฆเคฏ เค•ो เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฐเค–เคจे เค”เคฐ เคชाเคšเคจ เคคंเคค्เคฐ เค•ी เค•ाเคฐ्เคฏเคช्เคฐเคฃाเคฒी เคฎें เคญी เคชोเคŸेเคถिเคฏเคฎ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคा เคนै|

เคธ्เคฐोเคค —

เค•ेเคฒा, เคŸเคฎाเคŸเคฐ, เค†เคฒू, เคถเค•เคฐเค•ंเคฆी, เคนเคฐी เคชเคค्เคคेเคฆाเคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏां เคœैเคธे เคชाเคฒเค•, เคฌ्เคฐोเค•เคฒी, เค–เคŸ्เคŸे เคซเคฒ เคœैเคธे เคธंเคคเคฐा, เค•เคฎ เคตเคธा เคตाเคฒा เคฆूเคง เค”เคฐ เคฆเคนी เคคเคฅा เคซเคฒिเคฏों เคฎें เคฏเคน เค…เคงिเค• เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै।


3. (B). เคธोเคกिเคฏเคฎ

เคธोเคกिเคฏเคฎ เคฐเค•्เคค เค•े เคฆाเคฌ เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคชเคฐिเคฎाเคฃ เค•ो เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจे เคฎें เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคा เคนै। เคฏे เคฎांเคธเคชेเคถिเคฏों เค”เคฐ เคคंเคค्เคฐिเค•ाเค“ं เค•ी เค•ाเคฐ्เคฏเคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•े เคฒिเค เคœเคฐूเคฐी เคนै।

เคธ्เคฐोเคค —

เคจเคฎเค• เค•ो เคธोเคกिเคฏเคฎ เค•ा เคธเคฌเคธे เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคฐोเคค เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै। เคฆूเคง เค”เคฐ เคถเคฒเคœเคฎ เคฎें เคญी เคฏเคน เคฅोเฅœी เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै।


3. (C). เค†เคฏเคฐเคจ

เคฏเคน เคนीเคฎोเค—्เคฒोเคฌिเคจ เค•ा เค…เคญिเคจ्เคจ เคญाเค— เคนै, เคœो เคฒाเคฒ เคฐเค•्เคค เค•เคฃिเค•ाเค“ं เคฎें เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै।

เคธ्เคฐोเคค —

เค†เคฏเคฐเคจ เคธे เคญเคฐเคชूเคฐ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เค…ंเคกे, เคซเคฒिเคฏां, เคนเคฐी เคชเคค्เคคेเคฆाเคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏां เค”เคฐ เคธूเค–े เคฎेเคตे เคธเคฎ्เคฎिเคฒिเคค เคนै।


3. (D). เคฎैเค—्เคจीเคถिเคฏเคฎ

เคฎैเค—्เคจीเคถिเคฏเคฎ เคŠเคฐ्เคœा เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เคฎें เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆेเคคा เคนै เค”เคฐ เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เค•े เคธ्เคคเคฐ เค•ो เคฆुเคฐुเคธ्เคค เคฐเค–เคคा เคนै।


เคธ्เคฐोเคค —

เคธाเคฌुเคค เค…เคจाเคœ, เค…เค–เคฐोเคŸ, เค•ाเคœू, เคฌाเคฆाเคฎ เค”เคฐ เคชเคค्เคคेเคฆाเคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏों เคฎें เคฎैเค—्เคจीเคถिเคฏเคฎ เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै।


3. (E). เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ

เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เคนเคฎाเคฐे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคชाเคฏा เคœाเคจे เคตाเคฒा เคฎिเคจเคฐเคฒ เคนै। เคฏเคน เคนเคก्เคกिเคฏों เค”เคฐ เคฆांเคคों เค•ो เคฎเคœเคฌूเคค เคฌเคจाเคจे เคฎें เคญी เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐเคคा เคนै। เคฐเค•्เคค เคจเคฒिเค•ाเค“ं เค•ो เคธिเค•ुเฅœเคจे เค”เคฐ เคซैเคฒเคจे เค•े เคฒिเค เคญी เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै।

เคธ्เคฐोเคค —

เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เค•े เคธเคฌเคธे เค‰เคค्เคคเคฎ เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธ्เคค्เคฐोเคค เคฆूเคง, เคชเคจीเคฐ, เคฆเคนी, เคชเคค्เคคेเคฆाเคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏां, เคŸเคฎाเคŸเคฐ, เค—ाเคœเคฐ, เคฎूเคฒी, เคชเคค्เคคाเค—ोเคญी, เคฒเคนเคธुเคจ, เค…เคจाเคฐ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคนै |


4. เคซैเคŸ เค”เคฐ เคšीเคจी –

เคนเคฎ เคธเคญी เค•ो เคชเคคा เคนै เค•ि เคซैเคŸ เค”เคฐ เคšीเคจी เคนเคฎाเคฐे เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เคฒिเค เคธเคนी เคจเคนीं เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคฏเคน เคชूเคฐ्เคฃเคคः เค…เคธเคค्เคฏ เคนै। เค•िเคธी เคญी เคšीเคœ เค•ा เคœเคฐूเคฐเคค เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคธेเคตเคจ เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคจुเค•เคธाเคจ เคชเคนुंเคšा เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค, เคธเคนी เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคซैเคŸ เคต เคšीเคจी เค•ो เค…เคชเคจे เคญोเคœเคจ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐें เค”เคฐ เคช्เคฐोเคธेเคธ्เคก เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคธे เคฆूเคฐ เคฐเคนें।


5. เคตिเคŸाเคฎिเคจ –

เคชौเคท्เคŸिเค• เค†เคนाเคฐ เคฎें เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคญी เคฎुเค–्เคฏ เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคा เคนै। เคตिเคŸाเคฎिเคจ्เคธ เค•ुเคฒ 13 เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนोเคคे เคนैं เค”เคฐ เคธเคญी เคตिเคŸाเคฎिเคจ्เคธ เค•ो เคฆो เคฎुเค–्เคฏ เคญाเค—ों เคฎें เคฌांเคŸा เค—เคฏा เคนै เคœो “เคตเคธा เคฎें เค˜ुเคฒเคจเคถीเคฒ” เค”เคฐ “เคชाเคจी เคฎें เค˜ुเคฒเคจเคถीเคฒ” เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं | เค†เค‡เค เค†เคชเค•ो เค•ुเค› เฅ›เคฐूเคฐी เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคธ्เคค्เคฐोเคคों เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฌเคคाเคคे เคนैं |


เคตिเคŸाเคฎिเคจ “เค” —

เคตिเคŸाเคฎिเคจ “เค” เค…เคจेเค• เค•ाเคฐ्เคฌเคจिเค• เค•ंเคชाเค‰ंเคก เคธे เคฎिเคฒเค•เคฐ เคฌเคจा เคนै เคœिเคธเคฎें เคฎुเค–्เคฏ เคนै เคฐेเคŸिเคจॉเคฒ เค”เคฐ เคฅाเคˆเคฐिเคฎीเคจ เคนै। เค‡เคธ เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค•ा เค•ाเคฎ เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคค्เคตเคšा, เคฌाเคฒ, เคจाเค–ूเคจ, เคฆाँเคค, เคฎเคธूเฅœे, เคฎांเคธเคชेเคถिเคฏाँ เค”เคฐ เคนเคก्เคกी เค•ो เคคाเค•เคค เคฆेเคจा เคนै। เค‡เคธเค•ी เค•เคฎी เคนोเคจे เคธे เคธเคฌเคธे เคœ्เคฏाเคฆा เค†ँเค–ें เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนोเคคी เคนै।


เฅ›्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคตिเคŸाเคฎिเคจ “เค” เคšुเค•ंเคฆเคฐ, เค—ाเคœเคฐ, เคชเคจीเคฐ, เคฆूเคง, เคŸเคฎाเคŸเคฐ, เคนเคฐी เคธเคฌ्เคœिเคฏां, เคชीเคฒे เคฐंเค— เค•े เคซเคฒ เค†เคฆि เคฎें เคฎिเคฒเคคा เคนै।


เคตिเคŸाเคฎिเคจ “เคฌी” —

เคตिเคŸाเคฎिเคจ “เคฌी” เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เค•ाเคฎ เคนเคฎाเคฐी เคชाเคšเคจเค•्เคฐिเคฏा เค•ो เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฐเค–เคจा เคนै। เค‡เคธ เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค•ी เค•เคฎी เคธे เคชेเคŸ เคธंเคฌंเคงी เคชเคฐेเคถाเคจिเคฏाँ เคœैเคธे เคญूเค– เคจ เคฒเค—เคจा, เคฆเคธ्เคค เค†เคฆि เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। เคจเคธों เคฎें เคธूเคœเคจ เค”เคฐ เคฌेเคฐी-เคฌेเคฐी เคฐोเค— เค•ी เคธंเคญाเคตเคจा เคญी เคนो เคœाเคคी เคนै।


เคตिเคŸाเคฎिเคจ “เคฌी” เค•े เคธोเคฐ्เคธ เค–เคฎीเคฐ, เคšाเคตเคฒ เค•ी เคญूเคธी, เคšोเค•เคฐ, เคฆाเคฒों เค•े เค›िเคฒเค•े, เค…ंเค•ुเคฐिเคค เค…เคจाเคœ เค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคฆूเคง, เคคाเคœी เคธเคฌ्เคœी, เค†เคŸा เคต เค–ाเคฆ्เคฏाเคจ्เคจों เค†เคฆि เคนै। เค‡เคธเค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคฏเคน เค—ाเคœเคฐ, เคšुเค•ंเคฆเคฐ, เคฎूंเค—เคซเคฒी, เค…เคฆเคฐเค•, เค•िเคถเคฎिเคถ, เค•ेเคฒा, เค–ीเคฐा เคต เค•ाเคœू เคฎें เคญी เคช्เคฐเคšुเคฐเคคा เคธे เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคตिเคŸाเคฎिเคจ “เคฌी” เค•े เค•เคˆ เคฐूเคช เคนै เคœैเคธे — เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคฌी 1, เคฌी 2, เคฌी 3, เคฌी 5, เคฌी 6, เคฌी 7, เคฌी 9 เค”เคฐ เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคฌी 12 |


เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฐเคจे เคธे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคนोเคจे เคตाเคฒे เคฒाเคญ


เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•े เค…เคจेเค• เคซाเคฏเคฆे เคนोเคคे เคนैं। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค”เคฐ เค–เคจिเคœ เค•े เค…เคฒाเคตा เค…เคจ्เคฏ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค…เคชเคจी เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคช्เคฐเคคिเค•्เคฐिเคฏाเคं เคฆिเค–ाเคคे เคนैं। เคซिเคฒเคนाเคฒ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•े เค•ुเค› เคฎुเค–्เคฏ เคซाเคฏเคฆो เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคจीเคšे เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคธे เคธเคฎเคाเคฏा เคœा เคฐเคนा เคนै।

เคŠเคฐ्เคœा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต

เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ, เคตเคธा เค”เคฐ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคฎिเคฒเค•เคฐ เค†เคชเค•ो เคŠเคฐ्เคœा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคœिเคธเคธे เค†เคชเค•े เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคนोเคจे เคตाเคฒी เคธเคญी เคœैเคต เคฐाเคธाเคฏเคจिเค• เคช्เคฐเคคिเค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•ो เคชूเคฐा เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เคฎिเคฒเคคी เคนै। เคถाเคฐीเคฐिเค• เคŠเคฐ्เคœा เค•ो เค•ैเคฒोเคฐी เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เคตเคธा เคฎें เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เค”เคฐ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เค…เคงिเค• เค•ैเคฒोเคฐी เคนोเคคी เคนै, เคเค• เค—्เคฐाเคฎ เคตเคธा เคธे เคถเคฐीเคฐ เค•ो 9 เค•ैเคฒोเคฐी เคฎिเคฒเคคी เคนै, เคœเคฌเค•ि เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เค”เคฐ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•े เคฆो เค—्เคฐाเคฎ เคธे เคšाเคฐ เค•ैเคฒोเคฐी เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคी เคนै।

เคถाเคฐीเคฐिเค• เค•ाเคฐ्เคฏों เค•े เคฒिเค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนैं เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต

เคธเคญी เคคเคฐเคน เค•े เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เค†เคชเค•े เคถเคฐीเคฐ เค•े เคธเคญी เค•ाเคฐ्เคฏ เคœैเคธे เคชเคธीเคจा เค†เคจा, เคคाเคชเคฎाเคจ, เคฎेเคŸाเคฌॉเคฒिเคœ्เคฎ, เคฌ्เคฒเคก เคช्เคฐेเคถเคฐเคฅाเคฏเคฐाเค‡เคก เค†เคฆि เค•ो เคจिเคฏเคฎिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคนोเคคे เคนैं, เคœเคฌ เค†เคชเค•े เคถเคฐीเคฐ เค•े เคธเคญी เค•ाเคฐ्เคฏ เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคฎें เคนोเคคे เคนैं เคคो เค‰เคธ เคธ्เคฅिเคคि เค•ो เคนिเคฎिเคฏोเคธ्เคŸेเคธिเคธ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै।


เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เคฎें เค•िเคจ เคšीเคœों เค•ो เคถाเคฎिเคฒ เค•िเคฏा เคนै 


เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคตिเคถेเคทเคœ्เคž เคฌเคคाเคคे เคนैं, เคฌเคšเคชเคจ เค•ा เคชोเคทเคฃ เคฏुเคตाเคตเคธ्เคฅा เค”เคฐ เคฌुเคข़ाเคชे เค•े เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ा เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเคคा เคนै। เคฏเคนी เค•ाเคฐเคฃ เคนै เค•ि เคฌเคš्เคšों เค•ो เค‰เคธ เคคเคฐเคน เค•े เค†เคนाเคฐ เคฆेเคจे เคชเคฐ เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै เคœिเคธเคธे เค‰เคจเค•े เคถเคฐीเคฐ เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคธเคญी เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เค†เคธाเคจी เคธे เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนो เคธเค•े। เคฌเคš्เคšों เค•ो เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคช्เคฐोเคŸीเคจ, เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ, เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคตเคธा, เค†เคฏเคฐเคจ, เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคกी, เคฎैเค—्เคจीเคถिเคฏเคฎ เค”เคฐ เคซाเคธ्เคซोเคฐเคธ เคœैเคธे เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै। เคฏे เคธเคญी เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคถाเคฐीเคฐिเค• เค”เคฐ เคฎाเคจเคธिเค• เคตिเค•ाเคธ เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคฒंเคฌाเคˆ เค•ो เคฌเคข़ाเคจे เคฎें เคญी เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคे เคนैं।

เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคตिเคถेเคทเคœ्เคžों เค•े เคฎुเคคाเคฌिเค• เคฌเคš्เคšों เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ा เค•เคฎी เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค‰เคจเค•े เคฎाเคจเคธिเค• เค”เคฐ เคถाเคฐीเคฐिเค• เคตिเค•ाเคธ เคชเคฐ เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคช्เคฐเคญाเคต เคชเคก़ เคธเค•เคคा เคนै। เคฏเคนी เค•ाเคฐเคฃ เคนै เค•ि เค‰เคจ्เคนें เค…เคจाเคœ, เคซเคฒ, เคธเคฌ्เคœिเคฏां, เคกेเคฏเคฐी เค”เคฐ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคฏुเค•्เคค เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค…เคงिเค• เคธे เค…เคงिเค• เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคฆिเค เคœाเคจे เคšाเคนिเค। เค†เค‡เค เค†เค—े เค•ी เคธ्เคฒाเค‡เคกों เคฎें เค‰เคจ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคœाเคจเคคे เคนैं, เคœिเคจ्เคนें เคนเคฐ เคฌเคข़เคคे เคฌเคš्เคšे เค•ो เคœเคฐूเคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค।

เค†เคนाเคฐ เคฎें เคซเคฒ, เคธเคฌ्เคœिเคฏां, เคซเคฒिเคฏां (เคœैเคธे เค•ि เคฆाเคฒ, เคธेเคฎ), เคฎेเคตा เค”เคฐ เคธाเคฌुเคค เค…เคจाเคœ (เคœैเคธे เค•ि เคฎเค•्เค•ा, เคฌाเคœเคฐा, เคœเคˆ, เค—ेเคนूं, เคญूเคฐा เคšाเคตเคฒ/เคฌ्เคฐाเค‰เคจ เคฐाเค‡เคธ) เคนोเคจी เคšाเคนिเค। เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เคซเคฒ เค”เคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค•ा เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ 400 เค—्เคฐाเคฎ (เคชांเคš เคญाเค—) เคฎें เคฒें। เค†เคฒू, เคถเค•เคฐเค•ंเคฆ, เค•เคธाเคตा เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏ เคœเคก़ เคฏुเค•्เคค เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ो เคซเคฒ เคฏा เคธเคฌ्เคœी เค•े เคฐूเคช เคฎें เคตเคฐ्เค—ीเค•ृเคค เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै

เคซเคฒ เคเคตं เคธเคฌ्เคœिเคฏों เคฎें เคธूเค•्เคท्เคฎ เคชोเคทเค• (เค†เคฏเคฐเคจ, เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ, เคตिเคŸाเคฎिเคจ ‘เคธी’, เคซोเคฒिเค• เคเคธिเคก, เค•ैเคฐोเคŸिเคจॉเค‡เคก เค”เคฐ เคชाเคฆเคชเคฐाเคธाเคฏเคจिเค•/เคซाเค‡เคŸोเค•ेเคฎिเค•เคฒ्เคธ) เค”เคฐ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต (เคœเคŸिเคฒ เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ/เคฐेเคถा) เคญเคฐเคชूเคฐ เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคนोเคคे เคนैं।

เค•ुเค› เคซเคฒ เคเคตं เคธเคฌ्เคœिเคฏां เคฌเคนुเคค เค•เคฎ เค•ैเคฒोเคฐी เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคी เคนैं, เคœเคฌเค•ि เค•ुเค› เค…เคจ्เคฏ เฅ›्เคฏाเคฆा เค•ैเคฒोเคฐी เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคी เคนैं, เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคจเคฎें เคถเคฐ्เค•เคฐा (เคœैเคธे เค•ि เค†เคฒू, เคถเค•เคฐเค•ंเคฆ, เค•ेเคฒा) เคญเคฐเคชूเคฐ เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคนोเคคी เคนैं। เค‡เคธเคฒिเค, เค†เคนाเคฐ เคฎें เค•ैเคฒोเคฐी เคฌเคข़ाเคจे เคฏा เค•เคฎ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคซเคฒों เค”เคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै।

เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เคซเคฒ เคเคตं เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค•ा เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ 400 เค—्เคฐाเคฎ (เคชांเคš เคญाเค—) เค†เคนाเคฐ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค। 


เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•े เคนोเคจे เคตाเคฒे เคจुเค•เคธाเคจ


เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค”เคฐ เคธुเค–ी เคฐเคนเคจे เค•े เคฒिเค เคชौเคท्เคŸिเค• เคญोเคœเคจ เค‰เคคเคจा เคœเคฐूเคฐी เคจเคนीं เคนै, เคœिเคคเคจा เค‰เคธเค•ा เคธंเคธ्เค•ाเคฐी เคนोเคจा। เคธंเคธ्เค•ाเคฐी เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เค•ोเคˆ เค—ुเคฃ, เคถीเคฒ เค”เคฐ เคธ्เคตเคญाเคต เคจเคนीं เคนै, เคฌเคฒ्เค•ि เค†เคถเคฏ เค‰เคธเค•ी เคช्เคฐเค•ृเคคि เคธे เคนै। เคชौเคท्เคŸिเค•เคคा เค•े เคฒिเคนाเคœ เคธे เคฎांเคธ, เคฎเค›เคฒी, เค…ंเคกे เคœैเคธे เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคฏुเค•्เคค เค†เคนाเคฐ เคœ्เคฏाเคฆा เค—ुเคฃเค•ाเคฐी เคนोเคคे เคนैं। เคฒेเค•िเคจ เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เคตिเคœ्เคžाเคจिเคฏों เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคช्เคฐोเคŸीเคจ, เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค”เคฐ เคตเคธा เคฏुเค•्เคค เคญोเคœเคจ เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เค—ुเคฃ เค”เคฐ เคช्เคฐเคญाเคต เคฎें เคธाเคค्เคตเค•िเคคा เค•े เคธंเคธ्เค•ाเคฐ เคœเค—ाเคจे เคตाเคฒा เค†เคนाเคฐ เคนी เคœ्เคฏाเคฆा เค‰เคชเคฏोเค—ी เคนै।

เคชोเคทเคฃ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคฆूเคง, เคฆเคนी, เค—ेंเคนू, เคšाเคตเคฒ, เคฆाเคฒ เค”เคฐ เคคाเคœे เคฎौเคธเคฎी เคซเคฒ เคธे เคฎांเคธเคนाเคฐ เคญเคฒे เคนी เคฌाเคœी เคฎाเคฐ เคฒें เคฒेเค•िเคจ เคธंเคธ्เค•ाเคฐ เคเคตं เคธाเคค्เคตिเค•เคคा เคฎें เค‡เคจเคธे เคนเคฒเค•े เคนी เคธाเคฌिเคค เคนोเคคे เคนैं। เคญเค—เคตเคฆ्เค—ीเคคा เคฎें เคฌเคคाเค เคธाเคค्เคตिเค• เค–ाเคฆ्เคฏों เค•ो เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เค†ंเคคเคฐिเค• เคตिเค•ाเคธ เค”เคฐ เคชोเคทเคฃ เค•े เคฒिเค เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคฌเคคाเคคे เคนुเค เคฏोเค—เคตिเคฆ् เคกा. เค“เคชी เคฎเคฒ्เคนोเคค्เคฐा เค•ा เค•เคนเคจा เคนै เค•ि เคฌเคนुเคค เคธे เค—เคฐिเคท्เค  เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคœो เค†เคนाเคฐ เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคŠเคฐ्เคœा เคธे เคชเคฐिเคชूเคฐ्เคฃ เคนो เคฒेเค•िเคจ เคœเคฐूเคฐी เคจเคนीं เค•ि เคตे เคธाเคค्เคตिเค•เคคा เค•ी เค•เคธौเคŸी เคชเคฐ เคญी เค–เคฐे เค‰เคคเคฐเคคे เคนों।

เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค•เคคा เคฏा เค†เคฏुเคฐ्เคตेเคฆ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เค†เคนाเคฐ เคฎुเค–्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคคीเคจ เคคเคฐเคน เค•ा เคนै। เคชเคนเคฒा เคธाเคค्เคตिเค• เค†เคนाเคฐ เคœिเคธเคฎें เคคाเคœे เคซเคฒ, เคฐเคธเคฏुเค•्เคค, เคนเคฒ्เค•े เค”เคฐ เคธुเคชाเคš्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคถाเคฎिเคฒ เคนोเคคे เคนैं। เคธाเคค्เคตिเค• เคญोเคœเคจ เคฎें เคจींเคฌू, เคจाเคฐंเค—ी เค”เคฐ เคฎिเคถ्เคฐी เค•ा เคถเคฐเคฌเคค, เคฒเคธ्เคธी เคœैเคธे เคคเคฐเคฒ เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคฌเคนुเคค เคฒाเคญเคช्เคฐเคฆ เคนैं। เค‡เคจเคธे เคšिเคค्เคค เคเค•ाเค—्เคฐ เคคเคฅा เคชिเคค्เคค เคถांเคค เคฐเคนเคคा เคนै।

เคเค• เคชเคนเคฐ เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคธเคฎเคฏ เคชเคนเคฒे เคชเค•ाเค เค—เค, เคฌाเคธी, เคธूเค–े เค”เคฐ เคธเคก़े เค—เคฒे เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคฐाเคœเคธी เคนोเคคे เคนैं เค”เคฐ เค…เคฐुเคšिเค•เคฐ, เคฆेเคฐ เคธे เคชเคšเคจे เคตाเคฒे เค”เคฐ เคธ्เคตเคญाเคต เค•े เคตिเคชเคฐीเคค เคคेเคœ, เคฎिเคฐ्เคš เคฎเคธाเคฒे เคตाเคฒे, เค—เคฐिเคท्เค  เค”เคฐ เคœाเคจเคตเคฐों เคธे เคคैเคฏाเคฐ เค•िเค เค—เค เค†เคนाเคฐ เคคाเคฎเคธी เคถ्เคฐेเคฃी เคฎे เค†เคคे เคนैं।

เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคญोเคœเคจ เคญเคฒे เคนी เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคชोเคทเค• เคนों, เคชเคฐ เคช्เคฐเคญाเคต เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคตे เคช्เคฐเคฎाเคฆ เค”เคฐ เคฌुเคฐी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคिเคฏों เค•ो เคฌเคข़ाเคจे เคตाเคฒे เคนी เคธाเคฌिเคค เคนोเคคे เคนैं। เคกा. เคฎเคฒ्เคนोเคค्เคฐा เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฌाเคœाเคฐ เคฎें เคฎिเคฒเคจे เคตाเคฒे เคฒเค—เคญเค— เคธเคญी เคชเค•เคตाเคจ เคฏा เค–ाเคฆ्เคฏ เคต्เคฏंเคœเคจ, เคฎिเค ाเค‡เคฏाँ, เคšाเคฏ, เค•ॉเคซी, เค•ोเค•ो, เคธोเคกा, เคชाเคจ, เคคंเคฌाเค•ू, เคฎเคฆिเคฐा เค†เคฆि เคฐाเคœเคธी เค”เคฐ เคคाเคฎเคธी เคนोเคคे เคนैं। เค‡เคธเคฒिเค เคœिเคจ्เคนें เค…เคชเคจे เค†เคชเค•ो เคธ्เคตเคธ्เคฅ, เคธुเคฆृเคข เคฆेเค–เคจा เคนो เค‰เคจ्เคนें เค†เคนाเคฐ เค•ा เคšुเคจाเคต เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เค‰เคธเค•े เคธंเคธ्เค•ाเคฐ เค•ो เคญी เคฆेเค–เคจा เคšाเคนिเค।


เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा


เคชूเคฐे เคชाเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเค• เคคंเคค्เคฐ เคฎें เคŠเคฐ्เคœा เค•ा เคœो เคฎुเค–्เคฏ เคธ्เคค्เคฐोเคค เคนै เคตเคน เคธूเคฐเคœ (เคธूเคฐ्เคฏ) เคนै। เคธूเคฐ्เคฏ เคธे เคนी เคธ्เคฅाเคจांเคคเคฐिเคค เคนुเคˆ เคŠเคฐ्เคœा เคธเคฌเค•ो เคฎिเคฒเคคी เคนै। เค•िเคธी เคญी เคชाเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเค• เคคंเคค्เคฐ เคฎें เคชेเฅœ เคชौเคงों เคธे เคฒेเค•เคฐ เคœीเคตเคงाเคฐिเคฏों เคคเค• เค•े เคฌीเคš เค•ा เคตเคน เค•्เคฐเคฎ เคœिเคธเค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคŠเคฐ्เคœा เค•ा เคธ्เคฅाเคจाเคจ्เคคเคฐเคฃ เคชेเฅœ เคชौเคงों เคธे เคถुเคฐू เคนोเค•เคฐ เค…เคชเค˜เคŸเค•ों เคคเค• เคชเคนुँเคšเคคा เคนै เค‰เคธे เค†เคนाเคฐ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เค•เคนเคคे เคนै। เคœिเคธ เคฌिंเคฆु เคฏा เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคเค• เคœीเคต เคธे เคฆूเคธเคฐे เคœीเคต เคฎें เคชोเคทเคฃ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคŠเคฐ्เคœा เค•ा เคธ्เคฅाเคจांเคคเคฐเคฃ เคนोเคคा เคนै เค‰เคธे เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐ เค•เคนเคคे เคนै

เค†เคนाเคฐ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा (Food Chain)


เคชूเคฐे เคชाเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเค• เคคंเคค्เคฐ เคฎें เคŠเคฐ्เคœा เค•ा เคœो เคฎुเค–्เคฏ เคธ्เคค्เคฐोเคค เคนै เคตเคน เคธूเคฐเคœ (เคธूเคฐ्เคฏ) เคนै। เคธूเคฐ्เคฏ เคธे เคนी เคธ्เคฅाเคจांเคคเคฐिเคค เคนुเคˆ เคŠเคฐ्เคœा เคธเคฌเค•ो เคฎिเคฒเคคी เคนै। เค•िเคธी เคญी เคชाเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเค• เคคंเคค्เคฐ เคฎें เคชेเฅœ เคชौเคงों เคธे เคฒेเค•เคฐ เคœीเคตเคงाเคฐिเคฏों เคคเค• เค•े เคฌीเคš เค•ा เคตเคน เค•्เคฐเคฎ เคœिเคธเค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคŠเคฐ्เคœा เค•ा เคธ्เคฅाเคจाเคจ्เคคเคฐเคฃ เคชेเฅœ เคชौเคงों เคธे เคถुเคฐू เคนोเค•เคฐ เค…เคชเค˜เคŸเค•ों เคคเค• เคชเคนुँเคšเคคा เคนै เค‰เคธे เค†เคนाเคฐ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เค•เคนเคคे เคนै। เคœिเคธ เคฌिंเคฆु เคฏा เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคเค• เคœीเคต เคธे เคฆूเคธเคฐे เคœीเคต เคฎें เคชोเคทเคฃ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคŠเคฐ्เคœा เค•ा เคธ्เคฅाเคจांเคคเคฐเคฃ เคนोเคคा เคนै เค‰เคธे เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐ เค•เคนเคคे เคนै।

เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•्เคฐเคฎिเค• เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐों เค•ी เคธंเคฏुเค•्เคค เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เคธे เค†เคนाเคฐ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนोเคคा เคนै। เค•िเคธी-เค•िเคธी เคชाเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเค• เคคंเคค्เคฐ เคฎें เคเค• เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐ เคธे เคฆूเคธเคฐे เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐ เคฎें เคŠเคฐ्เคœा เค•ा เคธ्เคฅाเคจाเคจ्เคคเคฐเคฃ เค…เคคि เคœเคŸिเคฒ เคถ्เคฐृंเค–เคฒाเค“ं เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคนोเคคा เคนै। เค‡เคจ เค…เคคि เคœเคŸिเคฒ เคถ्เคฐृंเค–เคฒाเค“ं เคธे เค†เคนाเคฐเคœाเคฒ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนोเคคा เคนै। เคเคธे เคธเคฎเคे เค•ि เคœเคฌ เคเค• เคœीเคต เค•เคˆ เคœीเคตों เค•ो เค–ाเคคा เคนै เคคो เค‡เคธ เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เค•เคˆ เค†เคนाเคฐ เคถ्เคฐृंเค–เคฒाเคं เคฌเคจ เคœाเคคी เคนै। เคœिเคธเคธे เคœाเคฒเคจुเคฎा เคธंเคฐเคšเคจा เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เค‡เคธे เคนी เค†เคนाเคฐเคœाเคฒ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै।

เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐ। Nutritional Level

เคœिเคธ เคฌिंเคฆु เคฏा เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคเค• เคœीเคต เคธे เคฆूเคธเคฐे เคœीเคต เคฎें เคชोเคทเคฃ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคŠเคฐ्เคœा เค•ा เคธ्เคฅाเคจांเคคเคฐเคฃ เคนोเคคा เคนै, เค‰เคธे เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐ เค•เคนเคคे เคนै। เค‡เคธเค•े เคฎुเค–्เคฏเคคः เคคीเคจ เค˜เคŸเค• เคนोเคคे เคนै।

  • เค‰เคค्เคชाเคฆเค• (Producer)
  • เค‰เคชเคญोเค•्เคคा (Consumer) 
  • เค…เคชเค˜เคŸเค• (Decomposer)

เค†เคนाเคฐ เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เคฎें เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐ เคธ्เคตเคชोเคทिเคค เคœीเคตों เค•ा เคนोเคคा เคนै เคœिเคจ्เคนे เค‰เคค्เคชाเคฆเค• เค•เคนा เคœाเคคा เคนै, เคฏे เค…เคชเคจा เคญोเคœเคจ เคช्เคฐเค•ाเคถ เคธंเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค•ी เค•्เคฐिเคฏा เคฆ्เคตाเคฐा เคธ्เคตเคฏं เคฌเคจा เคฒेเคคे เคนै। เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เคถ्เคฐेเคฃी เคถुเคฐू เคนोเคคी เคนै, เค‡เคธเคฎें เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เคถाเค•ाเคนाเคฐी เคนोเคคे เคนै เคœो เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐ เคฎें เค†เคคे เคนै। เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เคคृเคคीเคฏ เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐ เคฎें เคฎांเคธाเคนाเคฐी เคœीเคต เค†เคคे เคนै เคคเคฅा เคšौเคฅे เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐ เคฎें เค…เคชเค˜เคŸเค• เค†เคคे เคนै เคœो เคฎเคฐे เคนुเค เคœीเคตों เค•ो เค–ाเคคे เคนै। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธเคฐ्เคตाเคนाเคฐी เคนोเคคा เคนै เคฏเคน เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เค”เคฐ เคคृเคคीเคฏ เคฆोเคจों เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐ เคฎें เค†เคคा เคนै।  

เค‰เคค्เคชाเคฆเค• (Producer)। 

เคธเคญी เค‰เคค्เคชाเคฆเค• เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชोเคทเคฃ เคธ्เคคเคฐ เคฎें เค†เคคे เคนै, เคฏे เคธ्เคตเคชोเคทी เคนोเคคे เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เคฏे เค…เคชเคจा เคญोเคœเคจ เค–ुเคฆ เคฌเคจा เคฒेเคคे เคนै, เคฏे เคธूเคฐ्เคฏ เค•े เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคชाเคจी เค”เคฐ เคตाเคฏुเคฎंเคกเคฒ เค•ी เค•ाเคฐ्เคฌเคจ เคกाเค‡เค‘เค•्เคธाเค‡เคก เค•े เค‰เคชเคฏोเค— เคธे เคช्เคฐเค•ाเคถ เคธंเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค•ी เค•्เคฐिเคฏा เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคชเคจा เคญोเคœเคจ เค–ुเคฆ เคฌเคจा เคฒेเคคे เคนै। เค‡เคธ เค•्เคฐिเคฏा เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคชेเฅœ-เคชौเคงे เค‘เค•्เคธीเคœเคจ เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•ाเคฒเคคे เคนै। เค‰เคค्เคชाเคฆเค• เค•ी เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เค—ेंเคนूँ, เคšाเคตเคฒ, เค†เคฎ เค•ा เคชेเฅœ, เคชीเคชเคฒ เค•ा เคชेเฅœ เค†เคฆि เคธเคฎเคธ्เคค เคชेเฅœ-เคชौเคงे เค†เคคे เคนै।

เค‰เคชเคญोเค•्เคคा (Consumer)।

เคธเคฎเคธ्เคค เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เคชเคฐเคชोเคทी เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เค†เคคे เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคฏे เค…เคชเคจा เคญोเคœเคจ เค–ुเคฆ เคจเคนीं เคฌเคจाเคคे เคฏे เค…เคชเคจे เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เคชेเฅœ-เคชौเคงों เคฏा เค…เคจ्เคฏ เคœीเคตों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฐเคนเคคे เคนै เค‡เคธเค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคตो เคธเคญी เคธเคœीเคต เคช्เคฐाเคฃी เค†เคคे เคนै เคœो เค…เคชเคจे เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เคชेเฅœ-เคชौเคงों เคฏा เค…เคจ्เคฏ เคœीเคตों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฐเคนเคคे เคนै เคฏे เคชेเฅœ-เคชौเคงों เคฆ्เคตाเคฐा เคคैเคฏाเคฐ เคญोเคœเคจ เคฏा เค…เคจ्เคฏ เคœीเคตों เค•ा เค‰เคชเคญोเค— เค•เคฐเคคे เคนै เค‡เคธเคฒिเค เค‡เคจ्เคนे เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เค•เคนा เคœाเคคा เคนै เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เค•ो เคฎुเค–्เคฏเคคः เคคीเคจ เคถ्เคฐेเคฃिเคฏों เคฎें เคฐเค–ा เค—เคฏा เคนै

  1. เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा (Primary Consumer)
  2. เคฆ्เคตिเคคीเคฏเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा (Secondary Consumer)
  3. เคคृเคคीเคฏเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा (Tertiary Consumer)
เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा (เคถाเค•ाเคนाเคฐी)। Primary Consumer (Vegetarian)

เคตो เคธเคฎเคธ्เคค เคœीเคต-เคช्เคฐाเคฃी เคœो เคถाเค•ाเคนाเคฐी เคนोเคคे เคนै, เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เค•ी เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เค†เคคे เคนै। เคฏे เค…เคชเคจे เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เค‰เคค्เคชाเคฆเค• เค…เคฐ्เคฅाเคค เคชेเฅœ-เคชौเคงों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฐเคนเคคे เคนै। เคฎเคคเคฒเคฌ เคฏे เค˜ाเคธ, เคซเคธเคฒ, เค…เคจाเคœ, เคฌाเฅš-เคฌเค—ीเคšे, เคชेเฅœ–เคชौเคงों เค•ी เคชเคค्เคคिเคฏा, เค›ोเคŸे-เค›ोเคŸे เคชौเคงों เค•ो เค–ाเค•เคฐ เค…เคชเคจा เคœीเคตเคจ เคต्เคฏเคคीเคค เค•เคฐเคคे เคนै। เคœैเคธे- เคญैंเคธ, เค—ाเคฏ, เคฌเค•เคฐी, เค˜ोเฅœा, เคนिเคฐเคฃ, เคŠँเคŸ, เค–เคฐเค—ोเคถ, เคŸिเคก्เคกा, เคนाเคฅी, เคœिเคฐाเคซ, เค—เคงा เค†เคฆि।

เคฆ्เคตिเคคीเคฏเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा। Secondary Consumer 

เคเคธे เคธเคฎเคธ्เคค เคœीเคต เคœो เค…เคชเคจे เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เคฏाเคจि เคถाเค•ाเคนाเคฐी เคœीเคตों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฐเคนเคคे เคนै, เค‰เคจ्เคนें เคฆ्เคตिเคคीเคฏเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เคฏे เคฎांเคธाเคนाเคฐी เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เค†เคคे เคนै। เคœैเคธे- เคฎेเฅเค•, เค›िเคชเค•เคฒी, เคฒोเคฎเฅœी, เคถेเคฐ เค†เคฆि।

เคคृเคคीเคฏเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा। Tertiary Consumer

เค‡เคธ เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เคญी เคฎांเคธाเคนाเคฐी เคนी เค†เคคे เคนै। เค‡เคธ เคถ्เคฐेเคฃी เค•े เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เค…เคชเคจे เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เคฎांเคธाเคนाเคฐी เคœीเคต เคฏा เคฆ्เคตिเคคीเคฏเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฐเคนเคคे เคนै। เคœैเคธे- เคธांเคช, เค—िเคฆ्เคง, เคšीเคฒ, เคฌाเคœ, เคถेเคฐ เค†เคฆि।

เคชाเคฐीเคฐเคธ्เคฅिเคคिเค• เคคंเคค्เคฐ เคฎें เค•ुเค› เคเคธे เคœीเคต เคนोเคคे เคนै เคœो เค…เคชเคจे เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เค‰เคค्เคชाเคฆเค•, เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เค‰เคชเคญोเค•्เคคा (เคถाเค•ाเคนाเคฐी), เคฎांเคธाเคนाเคฐी เคธเคญी เคœीเคตों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฐเคนเคคे เคนै เค‰เคจ्เคนें เคธเคฐ्เคตाเคนाเคฐी เคฏा เคธเคฐ्เคตเคญเค•्เคทी เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เคœैเคธे เค•ुเคค्เคคा, เคฌिเคฒ्เคฒी, เคญाเคฒू เค†เคฆि। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคญी เค‡เคธी เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เค†เคคा เคนै เคฏे เคธเคฐ्เคตाเคนाเคฐी เคœीเคต เค—ेंเคนूँ, เคšाเคตเคฒ, เค–ाเคจे เค•े เคธाเคฅ เคฎांเคธ เคญी เค–ाเคคे เคนै เค‡เคธเคฒिเค เค‡เคจ्เคนे เคธเคฐ्เคตाเคนाเคฐी เค•เคนा เคœाเคคा เคนै  

เค…เคชเค˜เคŸเค• (Decomposer)। 

เค‡เคธเค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคธूเค•्เคท्เคฎเคœीเคต เค†เคคे เคนै। เคœैเคธे- เค•เคตเค• เคœीเคตाเคฃु, เค•ीเคŸ, เค˜ुเคจ, เคฆीเคฎเค• เค†เคฆि। เคฏे เคธूเค•्เคท्เคฎเคœीเคต เคตिเคญिเคจ्เคจ เคถ्เคฐेเคฃी เค•े เคœीเคตों (เคชौเคงों เค”เคฐ เคœंเคคुเค“ं) เค•े เคฎृเคค เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคœเคŸिเคฒ เค•ाเคฐ्เคฌเคจिเค• เคฏौเค—िเค•ों เค•ो เคธเคฐเคฒ เคฏौเค—िเค•ों เคฎें เคตिเค˜เคŸिเคค เค•เคฐ เคฆेเคคे เคนै, เคœिเคธเคธे เคธเคฐเคฒ เคฏौเค—िเค• เคญूเคฎि เคฎें เคชเคนुंเคšเค•เคฐ เคชुเคจः เคชौเคงों เค•े เค‰เคชเคฏोเค— เค•े เคฒिเค เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคนो เคœाเคคे เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคฏเคน เคŠเคฐ्เคœा เคธ्เคฅाเคจाเคจ्เคคเคฐเคฃ เค•ा เคšเค•्เคฐ เคšเคฒเคคा เคฐเคนเคคा เคนै। เคฏे เคธूเค•्เคท्เคฎเคœीเคต เค…เคชเคจे เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เคฎृเคค เคœीเคตों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฐเคนเคคे เคนै เค‡เคธเคฒिเค เค‡เคจ्เคนे เคฎृเคคोเคชเคœीเคตी เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। 

เคจोเคŸ:- เค•ौเค†, เคšीเคฒ, เคฌाเคœ, เค—िเคฆ्เคง เค‡เคจ्เคนे เคญी เค…เคชเค˜เคŸเค• เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि เคฏे เคญी เคฎเคฐे เคนुเค เคœीเคตों เค•ो เค–ाเคคे เคนै เค”เคฐ เคฎเคฐे เคนुเค เคœीเคต เค‡เคจเค•ा เคฎुเค–्เคฏ เคญोเคœเคจ เคนैं। 


เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•े เค•ृเคค्เคฐिเคฎ เคธ्เคฐोเคค


เคญोเคœเคจ เค•ी เคฏोเคœเคจा เคฎें, เคชाँเคš เค–ाเคฆ्เคฏ เคธเคฎूเคนों เคธे (เค…เคจाเคœ, เคซเคฒ, เคธเคฌ्เคœिเคฏाँ, เคฎाँเคธ เค”เคฐ เคตिเค•เคฒ्เคช, เคฆूเคง เค”เคฐ เคตिเค•เคฒ्เคช) เคตिเคตिเคง เค•़िเคธ्เคฎ เค•े เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เคšเคฏเคจ เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐเคคा เคนै เค•ि เค†เคชเค•े เค”เคฐ เค†เคชเค•े เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ो เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคชोเคทเค•-เคคเคค्เคตों เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนोเคคी เคนै। 

เคฒाเคฒ เคšाเคตเคฒ, เคญूเคฐे เคšाเคตเคฒ, เคนोเคฒ-เคฎीเคฒ เคฌ्เคฐेเคก เคธเคนिเคค เคธाเคฌुเคค เค…เคจाเคœ เคฎें เคธเคซ़ेเคฆ เคšाเคตเคฒ เคฏा เคธเคซ़ेเคฆ เคฌ्เคฐेเคก เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เค…เคงिเค• เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคฌी เคถाเคฎिเคฒ เคนोเคคा เคนै

เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เค”เคฐ เค•ृเคค्เคฐिเคฎ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคšเคฐ्เคšा เคฌเคนเคธ เค•ा เคเค• เคชुเคฐाเคจा เคฎुเคฆ्เคฆा เคนै। เค†เคœ เค•เคฒ เค•ी เคฒाเค‡เคซ เคธ्เคŸाเค‡เคฒ เคฎें เคฌเคนुเคค เคธे เคฒोเค—ों เค•ो เค…เค•ेเคฒे เค…เคชเคจे เค†เคนाเคฐ เคธे เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคชोเคทเคฃ เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคा เคนै। เคฌเคนुเคค  เคœ्เคฏाเคฆा เคฒोเค— เค•ृเคค्เคฐिเคฎ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค”เคฐ เค–ाเคธเค•เคฐ เคฎाเคจเคต เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคฎเคฒ्เคŸीเคตिเคŸाเคฎिเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฒेเคคे เคนै। เคฏเคน เคตिเคถ्เคต เคต्เคฏाเคชी เคšเคฐ्เคšा เค•ा เคตिเคทเคฏ เคนै เค•ि เค•्เคฏा เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•े เคธเคฎाเคจ เคฒाเคญ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं।

เค•ुเค› เคฒोเค—ों เค•ा เคฎाเคจเคจा เคนै เค•ि เค•ि เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เค–เคคเคฐเคจाเค• เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। เคฏเคน เคฒेเค– เคธिंเคฅेเคŸिเค• เค”เคฐ เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เคชเคฐ เค‡เคธी เคšเคฐ्เคšा เค•ो เค†เค—े เคฌเคข़ा เคฐเคนा เคนै।

เคธिंเคฅेเคŸिเค• เค”เคฐ เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เค•्เคฏा เคนैं?

เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เคนเคฎें เคฏे เคœाเคจเคจा เคœเคฐुเคฐी เคนै เค•ि เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เค”เคฐ เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•े เคฌीเคš เค…ंเคคเคฐ เคนै:

  • เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต: เคฏे เค†เคนाเคฐ เคฎें เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เค–ाเคฆ्เคฏ เคธ्เคฐोเคคों เคธे, เคฏा เคช्เคฐाเคฎाเคฃिเค• เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชूเคฐเค• เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•िเค เคœाเคคे เคนैं। เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•े เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฒाเคญ เคนोเคคे เคนैं
  • เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต: เค‡เคจ्เคนें เคชृเคฅเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคญी เค•เคนा เคœाเคคा เคนै, เคฏे เคฎाเคจเคต เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคฐाเคธाเคฏเคจिเค• เคคเคค्เคต เคนैं, เคœो เคเค• เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฎें เค•ृเคค्เคฐिเคฎ เคฐूเคช เคธे เคคैเคฏाเคฐ เค•िเค เคœाเคคे เคนैं। เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เค†เคนाเคฐ เค•ी เค–ुเคฐाเค• เคฎें เคชाเค เคœाเคคे เคนैं เคœो เค•ृเคค्เคฐिเคฎ เคฐूเคช เคธे เคช्เคฐเคฏोเค—เคถाเคฒा เคธेเคŸिंเค— เคฏा เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฎें เคฌเคจाเค เคœाเคคे เคนैं। เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคช्เคฐाเคฎाเคฃिเค• 100% 'เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชूเคฐเค•' เคฎें เคคเคฌ เคคเค• เคจเคนीं เคชाเค เคœाเคคे เคœเคฌ เคคเค• เค•ि เค‰เคจ्เคนें เคจिเคฐ्เคฎाเคคा เคฆ्เคตाเคฐा เคœाเคจเคฌूเคเค•เคฐ เคจเคนीं เคœोเคก़ा เคœाเคคा เคนै। เค†เคœ เคฌाเคœाเคฐ เคฎें เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เค…เคงिเค•ांเคถ เคธเคช्เคฒीเคฎेंเคŸ เค•ृเคค्เคฐिเคฎ เคฐूเคช เคธे (เคธिंเคฅेเคŸिเค•) เคฌเคจाเค เคœाเคคे เคนैं। เค‡เคจเคฎें เคตिเคŸाเคฎिเคจ, เคंเคŸीเค‘เค•्เคธिเคกेंเคŸ, เค–เคจिเคœ เค”เคฐ เค…เคฎीเคจो เคเคธिเคก เคถाเคฎिเคฒ เคนैं।

เคชूเคฐเค• เคœो เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ो เคต्เคฏเค•्เคคिเค—เคค เคฐूเคช เคธे เค‰เคš्เคš เคฎिเคฒीเค—्เคฐाเคฎ เค•ाเค‰ंเคŸ เค•े เคธाเคฅ เคธूเคšीเคฌเคฆ्เคง เค•เคฐเคคे เคนैं, เคฏा เคฐाเคธाเคฏเคจिเค• เคจाเคฎों เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं เคœैเคธे เคฐेเคŸिเคจिเคฒ เคชाเคฎिเคŸैเคŸ (เคตिเคŸ เค), เคชाเค‡เคฐिเคกोเค•्เคธिเคจ เคนाเค‡เคก्เคฐोเค•्เคฒोเคฐाเค‡เคก (เคตिเคŸ เคฌी 6), เคธाเคฏเคจोเค•ोเคฌाเคฒाเคฎिเคจ (เคตिเคŸ เคฌी 12), เคเคธ्เค•ॉเคฐ्เคฌिเค• เคเคธिเคก (เคตिเคŸ เคธी), เค‡เคฐेเคกिเคเคŸेเคก เคเคฐ्เค—ोเคธ्เคŸेเคฐเคฒ เค•ैเคฒ्เคธिเคซेเคฐॉเคฒ (เคตिเคŸ เคกी), เคฏा เคกीเคเคฒ-เค…เคฒ्เคซा เคŸोเค•ोเคซेเคฐोเคฒ (เคตिเคŸ เคˆ) เคธเคญी เคจिเคถ्เคšिเคค เคฐूเคช เคธे เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคนैं।

เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค—, เคฎเคงुเคฎेเคนเค•ैंเคธเคฐ เค”เคฐ เคธเคฎเคฏ เคธे เคชเคนเคฒे เคฎृเคค्เคฏु เค•ो เคช्เคฐเคฌंเคงिเคค เค•เคฐเคจे เค”เคฐ เคฐोเค•เคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เค‡เคจ เคฒाเคญों เค•ो เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคฎें เคชाเค เคœाเคจे เคตाเคฒे เคตिเคŸाเคฎिเคจ, เค–เคจिเคœ, เคंเคŸीเค‘เค•्เคธिเคกेंเคŸ, เคซाเค‡เคฌเคฐ เค”เคฐ เคซैเคŸी เคเคธिเคก เค•ी เคตिเคธ्เคคृเคค เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เคธे เคœोเคก़ा เค—เคฏा เคนै।

เคซเคฒ เค”เคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏां

เคซเคฒ เค”เคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏां เคนเคฎें เคซाเค‡เคฌเคฐ, เคตिเคŸाเคฎिเคจ, เค–เคจिเคœ เค”เคฐ เคชौเคงों เค•े เคฏौเค—िเค• เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคी เคนैं। เค‡เคจเคธे เคธेเคนเคค เค•ो เค•เคˆ เคฒाเคญเค•ाเคฐी เค…เคธเคฐ เคนोเคคे เคนैं। เค‡เคจ्เคนं เค•เคˆ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฒाเคญों เค•े เคฒिเค เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐ เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै। เค…เคง्เคฏเคฏเคจों เคธे เคญी เค…เคฌ เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนो เคšुเค•ा เคนै เค•ि เค…เคงिเค• เคซเคฒ เค”เคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค•ा เคธेเคตเคจ เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค—, เค•ैंเคธเคฐ, เคฎเคงुเคฎेเคน, เค—เค िเคฏा เค”เคฐ เค•ुเค› เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคตिเค•ाเคฐों เค•े เค•เคฎ เคœोเค–िเคฎ เคธे เคœुเคก़ा เคนै। เคซเคฒों เค•ा เค…เคงिเค• เคธेเคตเคจ เคจिเคฎ्เคจ เคฐเค•्เคคเคšाเคช, เค•เคฎ เค‘เค•्เคธीเคกेเคŸिเคต เคคเคจाเคต เค”เคฐ เคฌ्เคฒเคก เคถुเค—เคฐ เค•े เคฌेเคนเคคเคฐ เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคธे เคญी เคœुเคก़ा เคนुเค† เคนै। เคซเคฒ เคฏा เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค•ा เคœो เคนเคฐ เคฆिเคจ เคธेเคตเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं เค‰เคจเค•े เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค— เค•े เคœोเค–िเคฎ เคฎें 4-7% เค•ी เค•เคฎी เค•ा เคญी เคถोเคง เค…เคฌ เค† เคšुเค•ा เคนै।

เคฎเค›เคฒी

เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•ों เค•ा เคฎाเคจเคจा ​​เคนै เค•ि เคคैเคฒीเคฏ เคฎเค›เคฒी เคฎें เค“เคฎेเค—ा-3 เคซैเคŸी เคเคธिเคก เค•ा เค‰เคš्เคš เคธ्เคคเคฐ เคนृเคฆเคฏ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฎें เคธुเคงाเคฐ เค•े เคฒिเค เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐ เคนोเคคा เคนै। เคœो เคฒोเค— เคจिเคฏเคฎिเคค เคฐूเคช เคธे เคฎเค›เคฒी เค–ाเคคे เคนैं เค‰เคจ्เคนें เคฆिเคฒ เค•ा เคฆौเคฐा, เคธ्เคŸ्เคฐोเค• เค”เคฐ เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค— เคธे เคฎृเคค्เคฏु เค•ा เคœोเค–िเคฎ เค•เคฎ เคนोเคคा เคนै। เคฏเคน เคœोเค–िเคฎ เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคฒोเค—ों เคฏा เค‡เคธเค•ा เคธेเคตเคจ เคจा เค•เคฐเคจे เคตाเคฒों เคธे เค•เคฐीเคฌ 15% เค•เคฎ เคนोเคคा เคนै।

เคจเคŸ्เคธ เค”เคฐ เคฌीเคœ

เคจเคŸ เค”เคฐ เคฌीเคœ เคंเคŸीเค‘เค•्เคธिเคกेंเคŸ, เค–เคจिเคœ เค”เคฐ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคตเคธा เคฎें เค‰เคš्เคš เคนोเคคे เคนैं। เคตे เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค— เค”เคฐ เคฎเคงुเคฎेเคน เค•े เคœोเค–िเคฎ เค•ो เค•เคฎ เค•เคฐเคจे เคธे เคœुเคก़े เคนैं। เคเค• เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•े เคฎुเคคाเคฌिเค• เคจเคŸ्เคธ เค•ी 4 เคธाเคช्เคคाเคนिเค• เคธเคฐ्เคตिंเค—्เคธ เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค— เค•े เคœोเค–िเคฎ เค•ो  28% เค”เคฐ เคฎเคงुเคฎेเคน เค•े เคœोเค–िเคฎ เค•ो 22% เคคเค• เค•เคฎ เค•เคฐ เคธเค•เคคी เคนैं।

เคธाเคฌुเคค เค…เคจाเคœ

เคธाเคฌुเคค เค…เคจाเคœ เคฎें เค•เคˆ เคฎूเคฒ्เคฏเคตाเคจ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคนोเคคे เคนैं, เคœिเคจเคฎें เคซाเค‡เคฌเคฐ, เคฌी เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค”เคฐ เค–เคจिเคœ เคœैเคธे เคฒोเคนा, เคฎैเค—्เคจीเคถिเคฏเคฎ เค”เคฐ เคธेเคฒेเคจिเคฏเคฎ เคถाเคฎिเคฒ เคนैं। เคธाเคฌुเคค เค…เคจाเคœ เค•ा เคธेเคตเคจ เค•ैंเคธเคฐ, เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค—, เคฎเคงुเคฎेเคน เค”เคฐ เคฎोเคŸाเคชे เคธे เคธुเคฐเค•्เคทा เคธे เคญी เคœुเคก़ा เคนै।

เค•्เคฏा เคนเคฎाเคฐा เคถเคฐीเคฐ เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เค”เคฐ เค•ृเคค्เคฐिเคฎ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เคฎें เคญेเคฆ เค•เคฐเคคा เคนै?

เคธ्เคตीเค•ृเคค เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ เคฏเคน เคนै เค•ि เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคญोเคœเคจ เคฎें เคชाเค เคœाเคจे เคตाเคฒे เคธंเคฐเคšเคจा เค•े เคธเคฎाเคจ เคนोเคคे เคนैं। เคฒेเค•िเคจ เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เคฏเคน เคญी เคนै เค•ि เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคชौเคงे เค”เคฐ เคชเคถु เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•े เคคเคฐीเค•े เคธे เคฌเคนुเคค เค…เคฒเค— เคนै। เคคो เคเค• เคธเคฎाเคจ เค†เคฃเคตिเค• เคธंเคฐเคšเคจा เคนोเคจे เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ, เคถเคฐीเคฐ เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•े เคฒिเค เคฌเคนुเคค เค…เคฒเค— เคคเคฐเคน เคธे เคช्เคฐเคคिเค•्เคฐिเคฏा เค•เคฐเคคा เคนै।

เค‡เคธे เคเค• เคเค• เคธीเคงा เคธा เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฆेเค•เคฐ เคธเคฎเคा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค•्เคฏा เค†เคช เคธीเคฎिเคค เค”เคœाเคฐों เค•े เคธाเคฅ เคชूเคฐा เค˜เคฐ เคฌเคจाเคจे เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เคฏा เคญी เคฏू เคธเคฎเคिเค เค•ि เค†เคชเค•ो เคถाเคนी เคชเค•เคตเคจा เคชเค•ाเคจा เคนै เคชเคฐ เค†เคชเค•े เคชाเคธ เคชूเคฐे เคฎเคธाเคฒे เคจเคนीं เคฏा เคซिเคฐ เคœो เคฎเคธाเคฒे เคนैं เคตो เคฌेเคนเคฆ เคนी เค•เคฎ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคตाเคฒे เคนैं। เค•्เคฏा เค‡เคจ เคฆोเคจों เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เค†เคช เค…เคชเคจे เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เคฒเค•्เคท्เคฏ เคคเค• เคชเคนुंเคš เคธเค•เคคे เคนैं। เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคฎाเคจเคต เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค•े เคธाเคฅ เคฏเคน เคฆुเคตिเคงा เคนै, เคตे เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคฐूเคช เคธे เค…เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคนैं। เคฏाเคจी เคฏा เคคो เคตो เคชूเคฐे เคจเคนीं เคนैं เคฏा เคซिเคฐ เค‰เคจเค•ी เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เค•ी เคธเคฎเคธ्เคฏा เคนै। เคนเคฎ เคฏเคน เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं เค•ि เค•ृเคค्เคฐिเคฎ เคฐूเคช เคธे เคฌเคจाเค เค—เค, เคช्เคฐเคฏोเค—เคถाเคฒा-เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เคฎौเคฒिเค• เคฐूเคช เคธे เค…เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคนैं เคœो เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคे เคนैं।

เค‡เคธเค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค, เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ो เคนเคฎाเคฐा เคถเคฐीเคฐ เค ीเค• เคธे เค…เคตเคถोเคทिเคค เคจเคนीं เค•เคฐเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เคจเคคीเคœा เคฏเคน เคนै เค•ि เคถเคฐीเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เค‡เคธे เค…เคš्เค›ी เคคเคฐเคน เคธे เค‰เคชเคฏोเค— เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคเคธा เค‡เคธเคฒिเค เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคœเคฌ เค†เคช เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคญोเคœเคจ เค–ाเคคे เคนैं, เคคो เค†เคช เค•िเคธी เคเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ा เคธेเคตเคจ เคจเคนीं เค•เคฐ เคฐเคนे เคนोเคคे เคนैं, เคฌเคฒ्เค•ि เคตिเคŸाเคฎिเคจ, เค–เคจिเคœ, เคธเคน-เค•ाเคฐเค• เค”เคฐ เคंเคœाเค‡เคฎ เค•ी เคเค• เคชूเคฐी เคถ्เคฐृंเค–เคฒा เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนोเคคे เคนैं เคœो เคฌेเคนเคคเคฐीเคจ เคฎेเคŸाเคฌाเคฒिเคœ्เคฎ เค•े เคฒिเค เคœเคฐुเคฐी เคนै। เค‡เคจ เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคฏौเค—िเค•ों เค”เคฐ เค•ॉเคซ़ैเค•्เคŸเคฐ्เคธ เค•े เคฌिเคจा, เคถเคฐीเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค‰เคจเค•े เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธเคฎเค•เค•्เคทों เค•े เคธเคฎाเคจ เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै।

เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคนाเคจिเค•ाเคฐเค• เคนो เคธเค•เคคे เคนैं

เคฏเคฆि เค†เคช เคชเคนเคฒे เคธे เคนी เค…เคชเคจे เค†เคนाเคฐ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เคชूเคฐी เคฐेंเคœ เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคฏा เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เค–ाเคฆ्เคฏ เคชूเคฐเค• เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं, เคคो เค‰เคš्เคš เคถเค•्เคคि เคตाเคฒे เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค•เคˆ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•े เค…เคจुเคถंเคธिเคค เคฆैเคจिเค• เคธेเคตเคจ เคธे เค…เคงिเค• เคนो เคธเค•เคคे เคนैं।

เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคธिंเคฅेเคŸिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคจुเค•เคธाเคจ เคญी เคชเคนुंเคšाเคคे เคนैं। เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เค•े เคฒिเค เคœเคฌ เค…เคงिเค• เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคฒिเคฏा เคœाเคคा เคนै, เคคो เคชाเคจी เคฎें เค˜ुเคฒเคจเคถीเคฒ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคœैเคธे เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคธी เค”เคฐ เคฌी เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคฎूเคค्เคฐ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคถเคฐीเคฐ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒ เคœाเคคे เคนैं। เคนाเคฒांเค•ि, เคตเคธा เคฎें เค˜ुเคฒเคจเคถीเคฒ เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค, เคกी, เคˆ เค”เคฐ เค•े เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคœเคฎा เคนो เคœाเคคे เคนैं। เค‡เคธเค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคฏเคน เคนै เค•ि เค‰เคจเค•े เค‰เคš्เคš เคธ्เคคเคฐ เคคเค• เคœเคฎा เคนोเคจे เค•ा เค–เคคเคฐा เคนै, เคœिเคธเคธे เคนाเค‡เคชเคฐเคตिเคŸाเคฎिเคจोเคธिเคธ เคนो เคธเค•เคคा เคนै।


เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•ा เคฎเคนเคค्เคต


เคชोเคทเคฃ เค•ा เคธीเคงा เคธा เค…เคฐ्เคฅ เคนै เคชोเคทเคฃ। เคฏเคน เคธिเคฐ्เคซ เค†เคชเค•े เคถเคฐीเคฐ เค•ा เคนी เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เคฆिเคฎाเค— เค•ा เคญी เคชोเคทเคฃ เค•เคฐเคคा เคนै।เคชेเคถे เคธे เคเค• เค•ंเคชเคจी เคธเคšिเคต เคนोเคจे เค•े เคจाเคคे เค”เคฐ เคเค• เคธीเคชीเคกी เคช्เคฐเคฎाเคฃिเคค เคชोเคทเคฃ เคตिเคถेเคทเคœ्เคž เคญी เคนोเคจे เค•े เคจाเคคे, เคฎेเคฐा เคฎाเคจเคจा ​​เคนै เค•ि เคฏเคน เคตिเคทเคฏ เคฒोเค—ों เค•ो เคนเคฎाเคฐे เคœीเคตเคจ เคฎें เคชोเคทเคฃ เค•े เคฎเคนเคค्เคต เค•ो เคธเคฎเคाเคจे เค•े เคฒिเค เค…เคค्เคฏंเคค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै, เคตिเคถेเคท เคฐूเคช เคธे เคชेเคถेเคตเคฐों เค•े เคฒिเค, เค•्เคฏोंเค•ि เคฏเคน เคฎंเคš เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคชेเคถेเคตเคฐ เคฌिเคฐाเคฆเคฐी เคฆ्เคตाเคฐा เคฎांเค—ा เค”เคฐ เคธंเคฆเคฐ्เคญिเคค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค›ाเคค्เคฐ เคธเคฎुเคฆाเคฏ เคญी। เคนाเคฒांเค•ि เคชोเคทเคฃ เคเค• เค—เคคिเคถीเคฒ เค…เคจुเคถाเคธเคจ เคนै, เคฎैं เค‡เคธ เคฒेเค– เคฎें เค•ेเคตเคฒ เค‰เคจ เคช्เคฐเคญाเคตी เคธंเค•ेเคคเค•ों เค•ो เคช्เคฐเคคिเคฌंเคงिเคค เค•เคฐूंเค—ा เคœिเคจเค•ा เคฎैंเคจे เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค•िเคฏा เคนै। เคฏเคน เคตिเคทเคฏ เคฒเค—เคญเค— เคนเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคฒिเค เคœाเคจा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เคฒेเค•िเคจ เคœाเคจเคจा เค”เคฐ เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคนเคฎाเคฐे เคฆैเคจिเค• เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐเคจा เคฎाเคจเคต เคœाเคคि เค•ा เคšुเคจौเคคीเคชूเคฐ्เคฃ เคชเคนเคฒू เคนै

1. เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฆिเคจเคšเคฐ्เคฏा เคชเคฐ เคŸिเค•े เคฐเคนें: เคœเคฌ เคนเคฎ เคชूเคฐे เคฆिเคจ เค˜เคฐ เคชเคฐ เคนोเคคे เคนैं, เคคो เคฆिเคจเคšเคฐ्เคฏा เคฎें เค•ुเค› เคต्เคฏเคตเคงाเคจ เค† เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคธे เคœुเคก़े เคฆुเคท्เคช्เคฐเคญाเคตों เค•ो เคจเค•ाเคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคšिเคค เค†เคนाเคฐ, เคจींเคฆ เค”เคฐ เคต्เคฏाเคฏाเคฎ เคธเคนिเคค เคเค• เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคœीเคตเคจ เคถैเคฒी เค•ो เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐें। 

2. เค…เคชเคจी เคฒाเคšाเคฐी เค•ी เคญाเคตเคจाเค“ं เค•ो เค•เคฎ เค•เคฐें: เค†เคช เคœो เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•เคคे เค‰เคธเค•े เคฌเคœाเคฏ เค†เคช เคœो เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं เค‰เคธ เคชเคฐ เคง्เคฏाเคจ เคฆें। เค‡เคธ เคธเคฎเคฏ เคนเคฎ เค•्เคฏा เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं เค•्เคฏा เคนเคฎ เค…เคชเคจा เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ा เค–्เคฏाเคฒ เคฐเค– เคธเค•เคคे เคนैं। เค‰เคจ เคšीเคœों เคชเคฐ เคง्เคฏाเคจ เค•ेंเคฆ्เคฐिเคค เค•เคฐें เคœो เค†เคชเค•ो เคต्เคฏเคธ्เคค เคฐเค–เคคी เคนैं เคœैเคธे เค–ाเคจा เคฌเคจाเคจा, เค–ेเคฒเคจा, เคจเคˆ เคšीเคœें เคธीเค–เคจा เค†เคฆि। เคถौเค• เคฎें เคต्เคฏเคธ्เคค เคฐเคนें เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคฆिเคฎाเค— เค•ो เคกाเคฏเคตเคฐ्เคŸ เค•เคฐें। เคฎेเคฐे เคฒिเค เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค–ाเคจा เคฌเคจाเคจा เค”เคฐ เคจเคˆ เคšीเคœें เคธीเค–เคจा เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคा เคนै। 

3. เคธाเคตเคงाเคจ เคฐเคนें: เคฏเคน เคจเคนीं เคœाเคจเคจा เค•ि เคญเคตिเคท्เคฏ เค•्เคฏा เคนै, เคฏเคน เคฎुเค–्เคฏ เค•ाเคฐเคฃों เคฎें เคธे เคเค• เคนै เค•ि เคฒोเค— เค•ोเคตिเคก-19 เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคšिंเคคिเคค เค•्เคฏों เคนैं , เค‡เคธเคฒिเค เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคชเคฐ เคง्เคฏाเคจ เคฆें। เคเคธा เค•เคฐเคจे เค•ा เคเค• เคถाเคจเคฆाเคฐ เคคเคฐीเค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฏा เค…เคจ्เคฏ เคฆिเคฎाเค—ी เค…เคญ्เคฏाเคธों เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐเคจा เคนै, เคœो เค†เคชเค•ो เคฏเคน เคจोเคŸिเคธ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐोเคค्เคธाเคนिเคค เค•เคฐเคคा เคนै เค•ि เค‡เคธ เคธเคฎเคฏ เค†เคชเค•ी เคญाเคตเคจाเค“ं เค•े เคธाเคฅ เค•्เคฏा เคนो เคฐเคนा เคนै เค”เคฐ เค‡เคธเคธे เคจिเคชเคŸें।


4. เค…เคจुเคชเคฏोเค—ी เคฏा เคคเคจाเคตเคชूเคฐ्เคฃ เคตिเคšाเคฐों เค•ी เคœाँเคš เค•เคฐें เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนें เคฌเคฆเคฒें: เค…เคชเคจे เค†เคช เคธे เคชूเค›ें, “เค•्เคฏा เคฎुเคे เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคฏเคน เคœाเคจเคจे เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै? เค•्เคฏा เคฏเคน เคฎेเคฐे เคฒिเค เคง्เคฏाเคจ เค•ेंเคฆ्เคฐिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆเค—ाเคฐ เคนै?" เคฏเคฆि เคจเคนीं, เคคो เคตिเคšाเคฐ เค•ो เคฌเคฆเคฒเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐें। "เคฎुเคे เคจเคนीं เคชเคคा เค•ि เคฏเคน เค•ैเคธे เค•ाเคฎ เค•เคฐेเค—ा, เคฒेเค•िเคจ เคฎुเคे เคชเคคा เคนै เค•ि เคฎेเคฐे เคชाเคธ เค˜เคฐ, เคญोเคœเคจ เค”เคฐ เคฎेเคฐा เคชเคฐिเคตाเคฐ เคนै। เคฎैं เค‡เคธ เคธเคฎเคฏ เค ीเค• เค•เคฐ เคฐเคนा เคนूं।" เค…เคชเคจा เค†เคถीเคฐ्เคตाเคฆ เค—िเคจเคจा เคจ เคญूเคฒें। เค†เคถीเคฐ्เคตाเคฆ เค”เคฐ เค•ृเคคเคœ्เคžเคคा เค•ी เค•เคฒा เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคी เคนै เค”เคฐ เคฏเคน เค†เคชเค•े เค…เคชเคจे เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคฎें เคšเคฎเคค्เค•ाเคฐ เค•เคฐเคคी เคนै। 


5. เคธเคฎाเคšाเคฐों เคชเคฐ เค…เคชเคจा เคธเคฎเคฏ เคธीเคฎिเคค เค•เคฐें: เคตिเคถ्เคตเคธเคจीเคฏ เคธ्เคฐोเคคों เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคจा เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐें เค”เคฐ เคฎीเคกिเคฏा เค•เคตเคฐेเคœ เค•ो เคฆेเค–เคจे เคฏा เคธुเคจเคจे เคฎें เคฒเค—เคจे เคตाเคฒे เคธเคฎเคฏ เค•ो เคธीเคฎिเคค เค•เคฐें เคœो เค†เคชเค•ो เคชเคฐेเคถाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै। เคธाเคฅ เคนी เคธोเคถเคฒ เคฎीเคกिเคฏा เคชเคฐ เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค•เคคा เค•ो เคฌเคข़ाเคตा เคฆेเคจे เคตाเคฒे เคธเคญी เค…เค•ाเค‰ंเคŸ्เคธ เค•ो เค…เคจเคซॉเคฒो เค•เคฐ เคฆें। เค‡เคธเคฎें เคนเคฎ เคธเคฌ เคเค• เคธाเคฅ เคฏाเคฆ เคฐเค–ें । เค†เคช เค…เค•ेเคฒे เคจเคนीं เคนैं। เคนเคฎ เคเค• เคธाเคฅ เคฎिเคฒเค•เคฐ เคเค• เคฆूเคธเคฐे เค•ा เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं, เคœुเคก़े เคฐเคน เคธเค•เคคे เคนैं เค”เคฐ เค…เคชเคจी เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं, เค‡เคธ เคธंเค•เคŸ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคถांเคคि เคฌเคจाเค เคฐเค– เคธเค•เคคे เคนैं। เคถांเคค เคฐเคนเค•เคฐ เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคคเคจाเคต เค•ो เคช्เคฐเคฌंเคงिเคค เค•เคฐเค•े, เค†เคช เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เค…เคชเคจी เคช्เคฐเคคिเคฐเค•्เคทा เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•ो เคฌเคข़ाเคตा เคฆेเคคे เคนैं। เค†เคชเค•ा เคถเคฐीเคฐ เค”เคฐ เคฆिเคฎाเค— เค‡เคธเค•े เคฒिเค เค†เคชเค•ो เค•ाเคซी เคงเคจ्เคฏเคตाเคฆ เคฆेเค—ा।


เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เค•े เค—ुเคฃ


เคญोเคœเคจ เค•े เคตे เคธเคญी เคคเคค्เคต เคœो เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค†เคตเคถ्เคฏเค• เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคे เคนैं, เค‰เคจ्เคนें เคชोเคทเคฃ เคคเคค्เคต เค•เคนเคคे เคนैं। เคฏเคฆि เคฏे เคชोเคทเคฃ เคคเคค्เคต เคนเคฎाเคฐे เคญोเคœเคจ เคฎें เค‰เคšिเคค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคจ เคนों, เคคो เคถเคฐीเคฐ เค…เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคนो เคœाเคเค—ा। เค•ाเคฐ्เคฌोเคœ, เคช्เคฐोเคŸीเคจ, เคตเคธा, เคตिเคŸाเคฎिเคจ, เค–เคจिเคœ เคฒเคตเคฃ เคต เคชाเคจी เคช्เคฐเคฎुเค– เคชोเคทเคฃ เคคเคค्เคต เคนैं। เคนเคฎाเคฐे เคญोเคœเคจ เคฎें เค•ुเค› เคเคธे เคคเคค्เคต เคญी เคนोเคคे เคนैं, เคœो เคชोเคทเคฃ เคคเคค्เคต เคจเคนीं เคนोเคคे, เคœैเคธे เคฐंเค— เคต เค–ुเคถเคฌू เคฆेเคจे เคตाเคฒे เคฐाเคธाเคฏเคจिเค• เคชเคฆाเคฐ्เคฅ।

เคฏे เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคคเคค्เคต เคœเคฌ (เคธเคนी เค…เคจुเคชाเคค เคฎें) เคนเคฎाเคฐे เคถเคฐीเคฐ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค…เคจुเคธाเคฐ เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคนोเคคे เคนैं, เคคเคฌ เค‰เคธ เค…เคตเคธ्เคฅा เค•ो เคธเคฐ्เคตोเคค्เคคเคฎ เคชोเคทเคฃ เคฏा เคธเคฎुเคšिเคค เคชोเคทเคฃ เค•ी เคธंเคœ्เคžा เคฆी เคœाเคคी เคนै। เคฏเคน เคธเคฐ्เคตोเคค्เคคเคฎ เคชोเคทเคฃ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคถเคฐीเคฐ เค•े เคฒिเค เคจिเคคाเคจ्เคค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เค•ुเคชोเคทเคฃ เค‰เคธ เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เคจाเคฎ เคนै เคœिเคธเคฎें เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคธเคนी เค…เคจुเคชाเคค เคฎें เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคจเคนीं เคนोเคคे เคนैं เค…เคฅเคตा เค‰เคจเค•े เคฌीเคš เคฎें เค…เคธंเคคुเคฒเคจ เคนोเคคा เคนै। เค…เคค: เคนเคฎ เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं เค•ि เค•ुเคชोเคทเคฃ เค…เคงिเค• เคชोเคทเคฃ เคต เค•เคฎ เคชोเคทเคฃ เคฆोเคจों เค•ो เค•เคนเคคे เคนैं। เค•เคฎ เคชोเคทเคฃ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै เค•िเคธी เคเค• เคฏा เคเค• เคธे เค…เคงिเค• เคชोเคทเคฃ เคคเคค्เคตों เค•ा เค†เคนाเคฐ เคฎें เค•เคฎी เคนोเคจा। เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ - เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค เค•ी เค•เคฎी เคฏा เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคŠเคฐ्เคœा เค•ुเคชोเคทเคฃ। เค…เคงिเค• เคชोเคทเคฃ เคธे เค…เคฐ्เคฅ เคนै เคเค• เคฏा เค…เคงिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เคญोเคœเคจ เคฎें เค…เคงिเค•เคคा เคนोเคจा। เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ, เคœเคฌ เคต्เคฏเค•िเคค เคเค• เคฆिเคจ เคฎें เคŠเคฐ्เคœा เค–เคชเคค เคธे เค…เคงिเค• เคŠเคฐ्เคœा เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคคा เคนै, เคคो เคตเคน เคตเคธा เค•े เคฐूเคช เคฎें เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคเค•เคค्เคฐा เคฐเคนเคคी เคนै เค”เคฐ เค‰เคธเคธे เคต्เคฏเค•िเคค เคฎोเคŸाเคชे เค•ा เคถिเค•ाเคฐ เคนो เคœाเคคा เคนै।

เค†เคนाเคฐ เค”เคฐ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ा เค˜เคจिเคท्เค  เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคนै। เคฐเคธाเคฏเคจ เคตिเคœ्เคžाเคจ, เคœीเคต เคตिเคœ्เคžाเคจ เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏ เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•ों เคจे เคธเคฆिเคฏों เคฒเคฎ्เคฌे เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค”เคฐ เค…เคจुเคธंเคงाเคจ เค•े เคฌाเคฆ เคฏเคน เคคเคฅ्เคฏ เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•िเค เคนैं। เคถเคฐीเคฐ เค•े เคชोเคทเคฃ เคชเคฐ เค…เคจेเค• เคฌाเคคों เค•ा เคช्เคฐเคญाเคต เคชเคก़เคคा เคนै; เคœिเคจเคฎें เคญोเคœเคจ เค•ी เค†เคฆเคคें, เคฎाเคจ्เคฏเคคाเคं, เคฎเคจ:เคธ्เคฅिเคคि, เคœाเคคीเคฏ, เคญौเค—ोเคฒिเค•, เคงाเคฐ्เคฎिเค•, เคธाเคฎाเคœिเค•, เคฎเคจोเคตैเคœ्เคžाเคจिเค•, เค†เคนाเคฐ เค”เคฐ เค‰เคธเค•ा เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคต เค…ंเคค: เค†เคนाเคฐ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงी เคจीเคคिเคฏां เคœैเคธे เคฎเค›เคฒीเค•เคฐเคฃ, เคตिเคคเคฐเคฃ, เคถिเค•्เคทा เค‡เคค्เคฏाเคฆि।

เค…เคงिเค•ांเคถ เคธเคญ्เคฏเคคाเค“ं เคฎें เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ा เคฎเคนเคค्เคค्เคต เคธเคฎाเคจ เคนै। เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคนเคฐ เคธเคฎाเคœ เคฎें เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เค‰เคจเค•ी เค…เคชเคจी เคตिเคถेเคท เคงाเคฐเคฃा เคนै। เค†เคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ो เคฌीเคฎाเคฐी เค•ा เคจ เคนोเคจा เคฎाเคจเคคे เคนैं। เคต्เคฏเค•िเคคเค—เคค เคคौเคฐ เคชเคฐ เคฏเคน เคจเคนीं เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เค•ि เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ा เคฎเคนเคค्เคค्เคต เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เค…เค•्เคธเคฐ เค‡เคธเค•ा เคฎเคนเคค्เคค्เคต เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเคจुเคธाเคฐ เคฌเคฆเคฒเคคा เคฐเคนเคคा เคนै। เคต्เคฏเค•िเคคเค—เคค เคคौเคฐ เคชเคฐ เค…เค•्เคธเคฐ เคฆूเคธเคฐी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเคं เคœैเคธे เค•ि เคงเคจ, เคฌเคฒ, เคตिเคงा, เคธुเคฐเค•्เคทा เคเคตं เคช्เคฐเคคिเคท्เค ा เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เคฎเคนเคค्เคค्เคต เค•ो เค•เคฎ เคฎเคนเคค्เคค्เคต เคฆेเคคी เคนै เค”เคฐ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ो เคจिเคถिเคšเคค เคฎाเคจเค•เคฐ เคนเคฎ เค‰เคธเค•ी เค“เคฐ เคตिเคถेเคท เคง्เคฏाเคจ เคคเคฌ เคคเค• เคจเคนीं เคฆेเคคे เคœเคฌ เคคเค• เค•ि เค‰เคธे เค–ो เคจ เคฆे।


เคชोเคทเคฃ เค†เคนाเคฐ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคคเคค्เคตों เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ 


เคนเคฎ เค…เคชเคจे เค†เคธ-เคชाเคธ เค…เค•्เคธเคฐ เคฆेเค–เคคे เคนैं เค•ि เค•ुเค› เคฒोเค— เคœเคฐूเคฐเคค เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคฎोเคŸे เค”เคฐ เค•ुเค› เคฒोเค— เคœเคฐूเคฐเคค เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคชเคคเคฒे เคฏा เค•เคฎเคœोเคฐ เคนोเคคे เคนैं। เค‡เคธी เคคเคฐเคน เค…เคจेเค• เคฌเคš्เคšे เค›ोเคŸी เค‰เคฎ्เคฐ เคฎें เคนी เคฎोเคŸाเคชे เค”เคฐ เค•เคˆ เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•े เคถिเค•ाเคฐ เคนो เคœाเคคे เคนैं เคœเคฌเค•ि เค•ुเค› เคฌเคš्เคšे เค•ाเคซी เค•เคฎเคœोเคฐ เคฏा เคชเคคเคฒे เคนोเคจे เค•ी เคตเคœเคน เคธे เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เคธे เค—्เคฐเคธिเคค เคนोเคคे เคนैं। เค•्เคฏा เคนเคฎเคจे เค•เคญी เคธोเคšा เคนै เค•ि เคเคธा เค•्เคฏों เคนोเคคा เคนै ? เคเคธा เคจเคนीं เคนै เค•ि เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•े เคฒोเค— เคฏा เคฌเคš्เคšे เค–ाเคคे-เคชीเคคे เคจเคนीं เคนै เคฏा เค‰เคจ्เคนें เค–ाเคจे เค•ी เคตเคธ्เคคुเคं เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคी เคนैं।

เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•े เคฎोเคŸाเคชे เคฏा เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•ी เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ी เคตเคœเคน เคนोเคคी เคนै เค‰เคจเค•ा เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคจเคนीं เค–ाเคจा। เคฏाเคจी เค–ाเคจे เคฎें เค‰เคจ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคจเคนीं เค•เคฐเคจा เคœो เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคช्เคฐोเคŸीเคจ, เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ, เคตเคธा, เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค”เคฐ เค–เคจिเคœ-เคฒเคตเคฃ เคœैเคธे เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เค•เคฐाเคคे เคนैं। เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคจเคนीं เคฒेเคจे เคธे เคจ เค•ेเคตเคฒ เคถाเคฐीเคฐिเค• เค”เคฐ เคฎाเคจเคธिเค• เคตिเค•ाเคธ เคฌाเคงिเคค เคนोเคคा เคนै เคฌเคฒ्เค•ि เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เค‰เคค्เคชाเคฆเค•เคคा เคญी เค•ाเคซी เค•เคฎ เคนो เคœाเคคी เคนै। เคเคธे เคฎें เคเค• เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคคเคจ เค”เคฐ เคฎเคจ เค•े เคธाเคฅ เคนी เค…เคจेเค• เค—ंเคญीเคฐ เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เคธे เคฌเคšเคจे เค•े เคฒिเค เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค•ा เคธेเคตเคจ เคฌेเคนเคฆ เคœเคฐूเคฐी เคนै।

เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคตเคน เค†เคนाเคฐ เคนै เคœिเคธเคฎें เคธเคญी เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคœैเคธे เคช्เคฐोเคŸीเคจ, เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ, เคตเคธा, เคตिเคŸाเคฎिเคจ, เค–เคจिเคœ-เคฒเคตเคฃ เค”เคฐ เคœเคฒ เคถाเคฐीเคฐिเค• เคœเคฐूเคฐเคค เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เค‰เคšिเคค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคฎौเคœूเคฆ เคนो। เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคจ เค•ेเคตเคฒ เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฐเค–เคคा เคนै เคฌเคฒ्เค•ि เคฒंเคฌी เค‰เคฎ्เคฐ เคญी เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै। เคฏเคน เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคตเคœเคจ เค•ो เคธंเคคुเคฒिเคค เคฐเค–เคจे เค•े เคธाเคฅ เคนी เค‰เคค्เคคเคฎ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ เค•ो เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจे เคฎें เค•ाเคซी เคฎเคฆเคฆเค—ाเคฐ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธเค•े เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคธे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคฐोเค— เคช्เคฐเคคिเคฐोเคงเค• เค•्เคทเคฎเคคाเค“ं เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคนोเคคा เคนै। เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค•े เคฒिเค เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เค–ाเคจे เคฎें เคธเคญी เค–ाเคฆ्เคฏ เคธเคฎूเคนों เคœैเคธे เค…เคจाเคœ, เคฆाเคฒें, เคนเคฐी เคธเคฌ्เคœिเคฏां, เคซเคฒ, เคกेเคฏเคฐी เคช्เคฐोเคกเค•्เคŸ, เค…ंเคกा, เคฎांเคธ, เคฎเค›เคฒी, เคตเคธा, เคฎौเคธเคฎ เคฎें เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคซเคฒ เค”เคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏों เค•ा เคธेเคตเคจ เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เค•िเคฏा เคœाเค।

เค†เคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ เค•िเคธी เคญोเคœเคจ เค•ो เคธंเคคुเคฒिเคค เคคเคญी เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै เคœเคฌ เค‰เคธ เคธे เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคจे เคตाเคฒी เค•ुเคฒ เคŠเคฐ्เคœा เค•ा 50 เคธे 60 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคญाเค— เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เค•े เคœเคฐिเค, 10 เคธे 15 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคญाเค— เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•े เคœเคฐिเค เค”เคฐ 20 เคธे 30 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคญाเค— เคตเคธा เค•े เคœเคฐिเค เคช्เคฐाเคช्เคค เคนो। เคเค• เคฌाเคค เคœिเคธ เคชเคฐ เคธเคญी เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฆेเคจा เคšाเคนिเค เค•ि เค†เคนाเคฐ เคฎें เคธंเคคुเคฒเคจ เค•े เคฒिเค เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคญोเคœเคจ เคฌिเคฒเค•ुเคฒ เคœเคฐूเคฐी เคจเคนीं เคนै। เค…เคงिเค• เคญोเคœเคจ เคนเคฎेเคถा เค—ंเคญीเคฐ เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค”เคฐ เคฎोเคŸाเคชे เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคนोเคคा เคนै। เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เคนเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เค‰เคธเค•ी เคถाเคฐीเคฐिเค• เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเค“ं, เค†เคฏु, เคฒिंเค— เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนोเคคी เคนै। เคœैเคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคถाเคฐीเคฐिเค• เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เคญोเคœเคจ เคฎें เคœ्เคฏाเคฆा เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เคฒेเคจा เคšाเคนिเค। เคฌเคš्เคšों เค•ी เคถाเคฐीเคฐिเค• เคตृเคฆ्เคงि เค•े เคฒिเค เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคœเคฐूเคฐी เคนै। เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•े เคฒिเค เคฒौเคน เคคเคค्เคต เค”เคฐ เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนोเคคी เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เคฏเคน เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เค”เคฐ เค‰เคฎ्เคฐ เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคฒिเคฏा เคœाเค।


เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคฎें เคฎौเคœूเคฆ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐें เคคो เค‡เคธเคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคฎांเคธเคชेเคถिเคฏों เค•ो เคฎเคœเคฌूเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคธाเคฅ เคนी เคถเคฐीเคฐ เค•े เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฒिเค เคœเคฐूเคฐी เคนै। เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคจ เคฎिเคฒे เคคो เค—เค िเคฏा, เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค—, เค—ंเคœाเคชเคจ เคœैเคธी เคคเคฎाเคฎ เคฌीเคฎाเคฐिเคฏां เคนो เคœाเค। เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•ो เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคฎिเคฒे เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคฎीเคŸ, เค…ंเคกा, เคธी เคซूเคก, เคฆूเคง, เคฆเคนी, เคธूเค–े เคฎेเคตे เค–ाเคจा เคšाเคนिเค เคœो เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•े เค…เคš्เค›े เคธ्เคฐोเคค เคนैं।เคตเคนीं เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เคฒेเคจे เคธे เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคŠเคฐ्เคœा เคฎिเคฒเคคी เคนै। เคฏเคน เค•เคˆ เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•ो เคฐोเค•เคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคนै। เคธाเคฌुเคค เค…เคจाเคœ, เคฌ्เคฐाเค‰เคจ เคฐाเค‡เคธ, เคฆाเคฒ, เคซเคฒिเคฏां, เค†เคฒू, เค•ेเคฒा เค‡เคธเค•े เคฎुเค–्เคฏ เคธ्เคฐोเคค เคนैं।


เค‰เคชเคธंเคนाเคฐ 

เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค•े เคเค• เคจเคนीं เค…เคจेเค• เคซाเคฏเคฆे เคนैं। เค‡เคธเคธे เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค‰เคจ เคธเคญी เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เคนोเคคी เคนै เคœो เค‰เคธे เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค”เคฐ เคคंเคฆुเคฐुเคธ्เคค เคฐเคนเคจे เค•े เคฒिเค เคœเคฐूเคฐी เคนै। เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค…เคจेเค• เคฐोเค—ों เค”เคฐ เคธंเค•्เคฐเคฎเคฃ เค•ो เคฐोเค•เคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธเคฎें เคฎौเคœूเคฆ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคฐोเค—ों เคธे เคฒเคก़เคจे เค•ी เคถเค•्เคคि เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฏเคน เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคฎाเคจเคธिเค• เค•्เคทเคฎเคคाเค“ं เค”เคฐ เคธ्เคฎเคฐเคฃ เคถเค•्เคคि เคฎें เคญी เคตृเคฆ्เคงि เค•เคฐเคคा เคนै। เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค†เคฏु เค”เคฐ เคฒंเคฌाเคˆ เค•े เคฎुเคคाเคฌिเค• เค‰เคšिเคค เคถाเคฐीเคฐिเค• เคตเคœเคจ เค•ो เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจे เคฎें เคญी เค•ाเคซी เคธเคนाเคฏเค• เคนोเคคा เคนै। เค•เคฎ เค†เคนाเคฐ เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคจे เคธे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค…เคฒ्เคชเคชोเคทเคฃ เค•ा เคถिเค•ाเคฐ เคนो เคœाเคคा เคนै เคœเคฌเค•ि เค…เคงिเค• เค†เคนाเคฐ เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคจे เคธे เคฎोเคŸाเคชा เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏ เคฌीเคฎाเคฐिเคฏां เค˜เคฐ เคฌเคจा เคฒेเคคी เคนैं। เคเคธे เคฎें เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค‡เคจ เคธเคฌ เคตिเค•ाเคฐों เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ा เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคा เคนै। เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค”เคฐ เคธंเคคुเคฒिเคค เคญोเคœเคจ เคธे เคฎเคงुเคฎेเคน, เค•ैंเคธเคฐ เค”เคฐ เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค— เคœैเคธी เค—ंเคญीเคฐ เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•ो เคฐोเค•ा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคฏเคน เค‰เคš्เคš เคฐเค•्เคคเคšाเคช เค•े เค‡เคฒाเคœ เคฎें เคญी เคธเคนाเคฏเค• เคนै।

เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคธे เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคฐेเคถा เค”เคฐ เคंเคŸीเค‘เค•्เคธीเคกेंเคŸ เคœैเคธे เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคธी, เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคˆ, เคฌीเคŸा-เค•ैเคฐोเคŸीเคจ, เคฐाเค‡เคฌोเคซ्เคฒेเคตिเคจ เค”เคฐ เคธिเคฒेเคจिเคฏเคฎ เคœैเคธे เคคเคค्เคตों เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนोเคคी เคนै। เค‡เคธเคฎें เคซाเค‡เคŸोเค•ेเคฎिเค•เคฒ्เคธ เคœैเคธे เคซ्เคฒोเคตेเคจ्เคธ เค”เคฐ เคชॉเคฒिเคซिเคจॉเคฒ्เคธ เคญी เคฎौเคœूเคฆ เคนोเคคे เคนैं। เคंเคŸीเค‘เค•्เคธीเคกेंเคŸ्เคธ เค”เคฐ เคชॉเคฒिเคซिเคจॉเคฒ्เคธ เคถเคฐीเคฐ เค•ो เค…เคจेเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค•्เคทเคคि เค”เคฐ เค•เคˆ เคฐोเค—ों เคธे เคธुเคฐเค•्เคทा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं।

เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคฎें เคฎौเคœूเคฆ เคชोเคทเค• เคคเคค्เคตों เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐें เคคो เค‡เคธเคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคฎांเคธเคชेเคถिเคฏों เค•ो เคฎเคœเคฌूเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคธाเคฅ เคนी เคถเคฐीเคฐ เค•े เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฒिเค เคœเคฐूเคฐी เคนै। เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคจ เคฎिเคฒे เคคो เค—เค िเคฏा, เคนृเคฆเคฏ เคฐोเค—, เค—ंเคœाเคชเคจ เคœैเคธी เคคเคฎाเคฎ เคฌीเคฎाเคฐिเคฏां เคนो เคœाเค। เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•ो เคช्เคฐोเคŸीเคจ เคฎिเคฒे เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคฎीเคŸ, เค…ंเคกा, เคธी เคซूเคก, เคฆूเคง, เคฆเคนी, เคธूเค–े เคฎेเคตे เค–ाเคจा เคšाเคนिเค เคœो เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•े เค…เคš्เค›े เคธ्เคฐोเคค เคนैं।เคตเคนीं เค•ाเคฐ्เคฌोเคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เคฒेเคจे เคธे เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคŠเคฐ्เคœा เคฎिเคฒเคคी เคนै। เคฏเคน เค•เคˆ เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•ो เคฐोเค•เคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคนै। เคธाเคฌुเคค เค…เคจाเคœ, เคฌ्เคฐाเค‰เคจ เคฐाเค‡เคธ, เคฆाเคฒ, เคซเคฒिเคฏां, เค†เคฒू, เค•ेเคฒा เค‡เคธเค•े เคฎुเค–्เคฏ เคธ्เคฐोเคค เคนैं।

เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคตिเคŸाเคฎिเคจ เค”เคฐ เคฎिเคจเคฐเคฒ เคนเคฎें เคคाเคœे เคซเคฒों เค”เคฐ เคธเคฌ्เคœिเคฏों เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคे เคนैं। เค†เคฏोเคกीเคจ, เค†เคฏเคฐเคจ, เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เค”เคฐ เคชोเคŸेเคถिเคฏเคฎ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฎिเคจเคฐเคฒ्เคธ เคนोเคคे เคนैं। เค‡เคธเคธे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค–ूเคจ เค•ी เค•เคฎी เคฆूเคฐ เคนोเคคी เคนै เค”เคฐ เคนเคก्เคกिเคฏां เคฎเคœเคฌूเคค เคฌเคจเคคी เคนैं। เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคฎें เคซाเค‡เคฌเคฐ เค•ा เคนोเคจा เคญी เคœเคฐूเคฐी เคนै। เคซाเค‡เคฌเคฐ เคฏुเค•्เคค เค†เคนाเคฐ เค•ा เคธेเคตเคจ เคชाเคšเคจ เคคंเคค्เคฐ เค•े เคฒिเค เค•ाเคซी เคซाเคฏเคฆेเคฎंเคฆ เคนोเคคा เคนै। เคฎेเคกिเค•เคฒ เคธाเค‡ंเคธ เค•े เคฎुเคคाเคฌिเค• เคเค• เคตเคฏเคธ्เค• เค•ो เคฐोเคœाเคจा เค•เคฐीเคฌ 25 เคธे 30 เค—्เคฐाเคฎ เคซाเค‡เคฌเคฐ เคœเคฐूเคฐ เคฒेเคจा เคšाเคนिเค।

เคธंเคคुเคฒिเคค เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เคธเคฌเคธे เคœเคฐूเคฐी เคนै เค–ाเคจे เค•े เคธाเคฅ เค‰เคšिเคค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคชाเคจी เคชीเคจा। เค•เคฎ เคชाเคจी เคชीเคจे เคธे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค…เคจेเค• เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เคชैเคฆा เคนोเคคी เคนैं। เค‡เคธเคฒिเค เค–ुเคฆ เค•ो เคนाเค‡เคก्เคฐेเคŸ เคฐเค–เคจे เค•े เคฒिเค เคนเคฐ เคฐोเคœ เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ เค†เค  เคธे เคฆเคธ เค—िเคฒाเคธ เคชाเคจी เคชीเคจा เคœเคฐूเคฐी เคนै। เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคฒेเคคे เคธเคฎเคฏ เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เคญी เคง्เคฏाเคจ เคฐเค–ें เค•ि เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เคชांเคš เค—्เคฐाเคฎ เคธे เค•เคฎ เคจเคฎเค• (เค•เคฐीเคฌ เคเค• เคšเคฎ्เคฎเคš เค•े เคฌเคฐाเคฌเคฐ) เค”เคฐ เค†เคฏोเคกीเคจ เคฏुเค•्เคค เคจเคฎเค• เคนी เค–ाเคจा เคนै।

เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคฌเคจाเคตเคŸ เคญिเคจ्เคจ เคนोเคคी เคนै เค‡เคธीเคฒिเค เคนเคฐ เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคชोเคทเคฃ เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเคं เคญी เคเค• เคธเคฎाเคจ เคจเคนीं เคนोเคคी। เค‡เคธเคฒिเค เค•ोเคˆ เคเค• เค†เคนाเคฐ เคœो เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคฒिเค เคธंเคคुเคฒिเคค เคนै เคตเคน เคฆूเคธเคฐे เค•े เคฒिเค เคœเคฐूเคฐเคค เคธे เค•เคฎ เคฏा เค…เคงिเค• เคชोเคทเค• เคคเคค्เคต เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒा เคธाเคฌिเคค เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เคเคธे เค•เคˆ เค•ाเคฐเค• เคนैं เคœो เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค•ो เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคธเคฒिเค เค‡เคธ เคฌाเคค เคชเคฐ เคนเคฎेเคถा เคง्เคฏाเคจ เคฆेเคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนै เค•ि เค•िเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เค†เคฏु, เคฒिंเค—, เคถाเคฐीเคฐिเค• เค•्เคทเคฎเคคा เค”เคฐ เคœीเคตเคจ เคถैเคฒी เค•्เคฏा เคนै ? เคตเคน เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคœเคฒเคตाเคฏु เคฎें เคจिเคตाเคธ เค•เคฐเคคा เคนै ? เค‡เคจ्เคนीं เคช्เคฐเคถ्เคจों เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค•ा เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคœैเคธे เคฌเคš्เคšे เค”เคฐ เคฌเคก़ों เค•े เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคฎें เคซเคฐ्เค• เคนो เคธเค•เคคा เคนै เค‰เคธी เคคเคฐเคน เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค”เคฐ เคชुเคฐुเคทों เค•े เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เคฎें เคญी เคซเคฐ्เค• เคนोเคคा เคนै।

เคธंเคคुเคฒिเคค เค†เคนाเคฐ เค–ाเคจे เคตाเคฒे ‘เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค”เคฐ เคธเค•्เคฐिเคฏ เคœीเคตเคจเคถैเคฒी’ เค•ी เคจींเคต เคฐเค–เคคे เคนैं। เค‡เคธเคธे เคฆीเคฐ्เค˜เค•ाเคฒिเค• เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ा เคœोเค–िเคฎ เค•เคฎ เคนोเคคा เคนै। เคธाเคฅ เคนी เคฏเคน เคฆेเคถ เคฎें เคฎाเคจเคต เคธंเคธाเคงเคจों เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฒिเค เคญी เคฌेเคนเคฆ เคœเคฐूเคฐी เคนै। เคนเคฎ เคธเคญी เคœाเคจเคคे เคนैं เค•ि เคเค• เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคธเคฎाเคœ เคฆ्เคตाเคฐा เคนी เคเค• เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เค•ेเคตเคฒ เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เคชूเคฐे เคธเคฎाเคœ เค•े เค†เคนाเคฐ เค”เคฐ เคชोเคทเคฃ เคชเคฐ เคตिเคถेเคท เคง्เคฏाเคจ เคฆिเคฏा เคœाเค। เคเคธे เคฎें เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคถुเคฐू เค•िเคฏा เค—เคฏा เค†เคนाเคฐ เค•्เคฐांเคคि (เค‰เคค्เคคเคฎ เค†เคนाเคฐ-เค‰เคค्เคคเคฎ เคตिเคšाเคฐ)’ เค…เคญिเคฏाเคจ เคจ เค•ेเคตเคฒ เคฌเคš्เคšों, เคฏुเคตाเค“ं, เคฌुเคœुเคฐ्เค—ों เค”เคฐ เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•ो เค•ुเคชोเคทเคฃ เค”เคฐ เค—ंเคญीเคฐ เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เคธे เคฌเคšाเคเค—ा เคฌเคฒ्เค•ि เคเค• เค‰เคจ्เคจเคค เคธเคฎाเคœ เค”เคฐ เคถ्เคฐेเคท्เค  เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เค•ाเคซी เคธเคนाเคฏเค• เคธिเคฆ्เคง เคนोเค—ा।


เคธंเคฆเคฐ्เคญ เค—्เคฐंเคฅ 





No comments:

Post a Comment

Helpline Number - 9669805462

เค†เคฏुเคท เค•ुเคฎाเคฐ เคธोเคจी เค•ा เค†เคˆเคกी เค•ाเคฐ्เคก

เค†เคฏुเคท เคธोเคจी เคฆ्เคตाเคฐा เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฆी เค—เคˆ เคนै  เคฎोเคฌाเค‡เคฒ เคจंเคฌเคฐ - 9669805462 ( เค•ेเคตเคฒ เคต्เคนाเคŸ्เคธเคเคช) เคˆเคฎेเคฒ - ayushtarra@gmail.com ๐ŸŽฏ เคตेเคฌเคธाเค‡เคŸ - jankariayushsoniki.bl...