“ เคนเคฒाเคि เคธเคญी เคตเคธ्เคคुเคं เคฆ्เคฐเคต्เคฏ เคเคฐ เคเคฐ्เคा เคธे เคนी เคฌเคจी เคนैं, เค เคคः เคญौเคคिเคी เคฎें เคธเคญी เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เคा เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคธเคฎाเคตेเคถ เคนोเคคा เคนै।
เคเคธ เคจเคเคฐ เคธे เคญौเคคिเคि เคเค เคฎूเคฒเคญूเคค เคตिเค्เคाเคจ เคนै।
“เคญौเคคिเคी” เคिเคธे เค ंเค्เคฐेเคी เคฎें “เคซिเคिเค्เคธ” เคे เคจाเคฎ เคธे เคाเคจा เคाเคคा เคนै, เคฎूเคฒเคคः เค्เคฐीเค เคญाเคทा, เคे เคซिเคिเค (Physic) เคถเคฌ्เคฆ เคธे เคฌเคจा เคนै เคिเคธเคा เค เคฐ्เคฅ “เคจिเคธเคฐ्เค” เค เคฅเคตा “เคช्เคฐเคृเคคि” เคนोเคคा เคนै। เคฏूเคจाเคจिเคฏों เคे เค เคจुเคธाเคฐ เคญौเคคिเคी เคเค เคช्เคฐाเคृเคคिเค เคฆเคฐ्เคถเคจเคถाเคธ्เคค्เคฐ เคฅा เคिเคธเคे เค เคจ्เคคเคฐ्เคเคค เคช्เคฐाเคृเคคिเค เคช्เคฐเค्เคฐिเคฏाเคं เคो เคธเคฎเคเคจे เคा เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เคिเคฏा เคाเคคा เคฅा। เคเคธ เคाเคฒ เคฎें เคตिเค्เคाเคจ เคคเคฅा เคเคฃिเคค เคฆोเคจों เคเค เคนी เคฆเคฐ्เคถเคจ เคे เค ंเค เคฎाเคจे เคाเคคे เคฅे เคเคตं “เคญौเคคिเคी” เคैเคธा เคि เคเค เคนै, เคเคธ เคฐूเคช เคฎें, เคตिเค्เคाเคจ เคे เคเค เค เคฒเค เคญाเค เคे เคฐूเคช เคฎें เคจเคนीं เคฅा। เคญौเคคिเคी เคी เคช्เคฐเคृเคคि เคो เคธเคฎเคเคจे เคเคตं เคเคธเคी เคธाเคฐ्เคตเคญौเคฎिเคเคคा เคो เคชเคฐเคเคจे เคนेเคคु เคฏเคน เคเคคिเคนाเคธिเค เคคเคฅ्เคฏ เคนเคฎेเคถा เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเคा เคाเคจा เคाเคนिเคฏे। เคฌเค เคตเคฐ्เคทों เคे เค เคจ्เคคเคฐाเคฒ เคे เคชเคถ्เคाเคค เคญौเคคिเคी เคो เคตिเค्เคाเคจ เคे เคเค เคญिเคจ्เคจ เคนिเคธ्เคธे เคे เคฐूเคช เคฎें เคाเคจा เคाเคจे เคฒเคा। เคคเคญी เคธे เคธंเคญเคตเคคः เคตिเค्เคाเคจ เคे เคเคธ เคญाเค เคो เคिเคธเคฎें เคช्เคฐाเคृเคคिเค เคช्เคฐเค्เคฐिเคฏा เคฎें เคญाเค เคฒेเคจे เคตाเคฒे เคจिเคฐ्เคीเคต เคฆ्เคฐเคต्เคฏों เคी เคช्เคฐเคृเคคि เคจ เคฌเคฆเคฒเคคी เคนो เคเคธे เคญौเคคिเคी เคเคตं เคตिเค्เคाเคจ เคे เคเคธ เคญाเค เคो เคिเคธเคฎें เคฆ्เคฐเคต्เคฏों เคी เคช्เคฐเคृเคคि เคฌเคฆเคฒเคคी เคนै เคเคธे เคฐเคธाเคฏเคจ เคถाเคธ्เคค्เคฐ เคเคนा เคเคฏा เคนै, เคฒेเคिเคจ เคเคธ เคคเคฐเคน เคा เค เคจ्เคคเคฐ เค เคฌ เคธिเคฐ्เคซ เคฏाเคจ्เคค्เคฐिเคी, เคง्เคตเคจि เคैเคธे เคญौเคจिเคी เคे เคुเค เคนिเคธ्เคธों เคชเคฐ เคนी เคฒाเคू เคนोเคคा เคนै। เคฏเคนाँ เคคเค เคि เคเคท्เคฎा-เคเคคिเคी เค เคฅเคตा เคเคท्เคฎीเคฏ เคญौเคคिเคी เคे เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เคญी เคฐाเคธाเคฏเคจिเค เคเคตं เคैเคตिเค เคช्เคฐเค्เคฐिเคฏाเคं เคชเคฐ เคฒाเคू เคนोเคคे เคนैं। เคเคฐ เคคो เคเคฐ เคจाเคญिเคीเคฏ เคญौเคคिเคी เคฎें เคคो เคฆ्เคฐเคต्เคฏों เคी เคฐाเคธाเคฏเคจिเค เคช्เคฐเคृเคคि เคคเค เคฌเคฆเคฒเคคी เคนै เคคเคฅा เคเคจ्เคนें เคญौเคคिเคी เคे เค เคจ्เคคเคฐ्เคเคค เคนी เคชเคข़ा เคเคตं เคชเคข़ाเคฏा เคाเคคा เคนै।
เคเคนाँ เคคเค เคญौเคคिเคी เคी เคชเคฐिเคญाเคทा เคा เคช्เคฐเคถ्เคจ เคนै, เคเคธ เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคฏเคน เคธ्เคชเคท्เค เคเคฐเคจा เคเคฐूเคฐी เคนै เคि เคญौเคคिเคी เค เคฅเคตा เคตिเค्เคाเคจ เคी เคोเค เคชเคฐिเคญाเคทा เคตिเคญिเคจ्เคจ เคงाเคฐเคฃाเคं เคी เคญाँเคคि เค เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจीเคฏ เคจเคนीं เคนो เคธเคเคคी । เคญौเคคिเคी เคे เคाเคค्เคฐ, เค เคง्เคฏाเคชเค เคคเคฅा เคญौเคคिเคी เคธे เคुเคก़े เค เคจ्เคฏ เคฒोเค เคญौเคคिเคी เคो เคตिเคญिเคจ्เคจ เคคเคฐเคน เคธे เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เคเคฐเคคे เคฆेเคे เคा เคธเคเคคे เคนैं। เคเคฆाเคนเคฐเคฃाเคฐ्เคฅ-“เคญौเคคिเคเคตिเคฆ เคो เคाเคฐ्เคฏ เคเคฐเคคे เคนैं เคตเคน เคญौเคคिเคी เคนै” เคธे เคฒेเคเคฐ “เค्เคฐเคน เคคเคฅा เคคाเคฐों เคा เค्เคाเคจ,เคฎाเคจเคต เคคเคฅा เคฎाเคจเคต เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคเคฎ्เคช्เคฏूเคเคฐ เคเคตं เคฎाเคเค्เคฐो-เคिเคช เคो เคธเคฎเคเคจे เคนेเคคु เคिเคธ เคตिเค्เคाเคจ เคी เคเคฐूเคฐเคค เคนोเคคी เคนै, เคตเคน เคธเคฌ เคญौเคคिเคी เคी เคชเคฐिเคญाเคทा เคे เค เคจ्เคคเคฐ्เคเคค เคฎाเคจा เคा เคธเคเคคा เคนै।”
เคญौเคคिเค เคตिเค्เคाเคจ เคी เคตिเคถेเคทเคคा เคเคตं เคช्เคฐाเคฐंเคญ
๐ฐ
เคญौเคคिเค เคตिเค्เคाเคจ เคा เคเคคिเคนाเคธ เคชृเคฅ्เคตी เคชเคฐ เคฎाเคจเคต เคीเคตเคจ เคे เค เคธ्เคคिเคค्เคต เคธे เคนी เคถुเคฐू เคนोเคคा เคนै। เคถुเคฐू เคฎें เคฎाเคจเคต เคाเคจเคตเคฐों เคी เคคเคฐเคน เคนी เคเค เคช्เคฐाเคฃी เคฅा। เคถुเคฐू เคฎें เคฎाเคจเคต เคจे เคชเคค्เคฅเคฐ เคธे เคชเคค्เคฅเคฐ เคฐเคเคก़เคจे เคธे เคชैเคฆा เคिเคจเคाเคฐी เคो เคฆेเคเคเคฐ เคเค เคชैเคฆा เคเคฐเคจे เคी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคฒी। เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคฎाเคจเคต เคจे เคชเคค्เคฅเคฐों เคธे เคจुเคीเคฒे เคนเคฅिเคฏाเคฐ เคฌเคจाเคจा เคธीเคा เคเคตं เคเคจ เคนเคฅिเคฏाเคฐों เคा เคเคชเคฏोเค เคเคจ्เคนोंเคจे เคถिเคाเคฐ เคเคฐเคจे เคนेเคคु เคिเคฏा। เคเคธ เคฏुเค เคो เคชाเคทाเคฃ เคฏुเค เคे เคจाเคฎ เคธे เคाเคจा เคเคฏा।
เคเค เคธे เค: เคนเคाเคฐ เคตเคฐ्เคท เคชเคนเคฒे เคฎाเคจเคต เคจे เคคाँเคฌे เคी เคोเค เคเคฐ เคงाเคคु เคे เคฌाเคฐे เคฎें เค्เคाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เคिเคฏा । เคคाँเคฌे เคฎें เคिเคจ เคงाเคคु เคो เคฎिเคฒाเคเคฐ เคाँเคธा เคฌเคจाเคฏा, เคเคธเคธे เคฎाเคจเคต เคจे เคฎिเคถ्เคฐ เคงाเคคुเคं เคी เคाเคจเคाเคฐी เคช्เคฐाเคช्เคค เคी เคคเคฅा เคเคธी เคฏुเค เคฎें เคคाँเคฌा เคต เคाँเคธे (เคงाเคคुเคं) เคธे เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคเคाเคฐों,เคเคฐेเคฒू เคธाเคฎाเคจ, เคชเคนिเคฏे เคเคฆि เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนुเค। เคธिเคจ्เคงु เคाเคी เคी เคธเคญ्เคฏเคคा, เคฎोเคนเคจ เคोเคฆเคก़ो, เคนเคก़เคช्เคชा, เคฏूเคจाเคจ เคคเคฅा เคीเคจ เคी เคช्เคฐाเคीเคจ เคธเคญ्เคฏเคคाเคं เคे เค เคตเคถेเคท เคเคธเคे เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคी เคชुเคท्เคि เคเคฐเคคे เคนैं।
เคเค เคธे เคฒเคเคญเค 3500 เคตเคฐ्เคท เคชเคนเคฒे เคฎाเคจเคต เคो เคฒौเคน เคงाเคคु เคे เคฌाเคฐे เคฎें เค्เคाเคจ เคนुเค เคคเคญी เคฎเคจुเคท्เคฏ เคจे เคฒोเคนे เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคตเคธ्เคคुเคं เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคिเคฏा। เคตैเค्เคाเคจिเค, เคुเค เคช्เคฐเคฎाเคฃों เคคเคฅा เค เคจुเคฎाเคจ เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ เคชृเคฅ्เคตी เคชเคฐ เคเคฌเคธे เคฎเคจुเคท्เคฏ เคा เคช्เคฐाเคฆुเคฐ्เคญाเคต เคนुเค เคเคธी เคธเคฎเคฏ เคธे เคญौเคคिเค เคตिเค्เคाเคจ เคा เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เคฎाเคจ เคธเคเคคे เคนैं।
1. เคिเคฐเคธเคฎ्เคฎเคค เคญौเคคिเคी (Classical Physics)
2. เคเคงुเคจिเค เคญौเคคिเคी (Modern Physics)
1. เคिเคฐเคธเคฎ्เคฎเคค เคญौเคคिเคी (Classical Physics)
1900 เค. เคคเค เคी เคญौเคคिเคी เคो เคिเคฐเคธเคฎ्เคฎเคค เคญौเคคिเคी เคฎाเคจा เคाเคคा เคนै. เคเคธเคी เคช्เคฐเคฎुเค เคเคชเคถाเคाเคं เคเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคนैं:
A. เคฏाเคจ्เคค्เคฐिเคी (Mechanics): เคเคธเคฎें เคฆ्เคฐเคต्เคฏ เคे เคुเคฃों เคคเคฅा เคช्เคฐเคाเคถ เคी เค เคชेเค्เคทा เคจिเคฎ्เคจ เคाเคฒ เคธे เคเคฒเคจे เคตाเคฒी เคตเคธ्เคคुเคं เคी เคเคคि เคा เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै.
B. เคช्เคฐเคाเคถिเคी (Optics): เคเคธเคฎें เคช्เคฐเคाเคถ เคคเคฅा เคเคธเคे เคเคค्เคชाเคฆเคจ, เคธंเคเคฐเคฃ เคเคตं เคธंเคธूเคเคจ (detection) เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคธเคญी เคเคเคจाเคं เคा เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै.
C. เคง्เคตเคจि เคเคตं เคคเคฐंเค เคเคคि (Sound and Wave motion): เคเคธเคे เค ंเคคเคฐ्เคเคค เคคเคฐंเค เคเคคि เคเคตं เคง्เคตเคจि เคा เคเคค्เคชाเคฆเคจ เคคเคฅा เคธंเคเคฐเคฃ เคा เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै.
D. เคเคท्เคฎा เคเคตं เคเคท्เคฎाเคเคคिเคी (Heat and Thermodynamics): เคเคธ เคถाเคा เคฎें เคเคท्เคฎा เคी เคช्เคฐเค्เคฐเคคि, เคเคธเคा เคธंเคเคฐเคฃ เคเคตं เคเคธเคे เคाเคฐ्เคฏ เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคा เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै.
E. เคตिเคฆ्เคฏुเคค-เคुเคฎ्เคฌเคเคค्เคต (Electromagnetism): เคเคธเคฎें เคตिเคฆ्เคฏुเคค, เคुเคฎ्เคฌเคเคค्เคต เคเคตं เคตिเคฆ्เคฏुเคค-เคुเคฎ्เคฌเคीเคฏ เคตिเคिเคฐเคฃ เคा เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै.
A. เคชเคฐเคฎाเคฃु เคญौเคคिเคी (Modern Physics): เคเคธเคฎें เคชเคฐเคฎाเคฃु เคी เคธंเคฐเคเคจा เคเคตं เคตिเคिเคฐเคฃ เคे เคธाเคฅ เคเคธเคी เค เคจ्เคฏोเคจ्เคฏเค्เคฐिเคฏाเคं (interactions) เคा เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै.
B. เคจाเคญिเคीเคฏ เคญौเคคिเคी (Nuclear Physics): เคเคธเคฎें เคจाเคญिเค เคी เคธंเคฐเคเคจा เคเคตं เคจाเคญिเคीเคฏ เคเคฃों เคी เค เคจ्เคฏोเคจ्เคฏเค्เคฐिเคฏाเคं (interactions) เคा เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै.
C. เค्เคตांเคเคฎ เคฏाเคจ्เคค्เคฐिเคी (Quantum Physics): เคฏเคน เคเค เคตिเคถेเคท เคช्เคฐเคाเคฐ เคी เคฏाเคจ्เคค्เคฐिเคी เคนै เคिเคธเคฎें เค เคฃुเคं, เคชเคฐเคฎाเคฃुเคं เคเคฐ เคจाเคญिเคीเคฏ เคเคฃों เคे เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै.
D. เคเคชेเค्เคทिเคเคคा เคा เคธिเคฆ्เคงांเคค (Theory of Relativity): 1905 เคฎें เคเคंเคธ्เคाเคเคจ เคจे เคเคชेเค्เคทिเคเคคा เคा เคตिเคถिเคท्เค (special) เคธिเคฆ्เคงांเคค เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆिเคค เคिเคฏा เคिเคธเคฎें เคเคจ เคจिเคฏเคฎों เคा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคนै เคो เคฌเคนुเคค เคนी เคเค्เค เคตेเค เคธे เคเคฒเคจे เคตाเคฒे เคเคฃों เคी เคเคคि เคชเคฐ เคฒाเคू เคนोเคคे เคนैं. เคฌाเคฆ เคฎें 1915 เคฎें เคเคंเคธ्เคाเคเคจ เคจे เคเคชेเค्เคทिเคเคคा เคा เคต्เคฏाเคชเค (general) เคธिเคฆ्เคงांเคค เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคिเคฏा เคिเคธเคฎें เคुเคฐुเคค्เคตाเคเคฐ्เคทเคฃ เคी เคต्เคฏाเค्เคฏा เคी เคเค.
F. เคฎ्เคง्เคฏाเคाเคฐ เคญौเคคिเคी (Mesoscopic Physics): เคเคเคเคฒ เคธ्เคฅूเคฒ (macroscopic) เคคเคฅा เคธूเค्เคท्เคฎ (microscopic) เคช्เคฐเคญाเคต เค्เคทेเคค्เคฐों เคे เคฎเคง्เคฏ เคเค เคเคธा เค्เคทेเคค्เคฐ เคเคญเคฐ เคเคฐ เคเคฏा เคนै เคिเคธเคฎें เคฆเคถเค (decades) เคฏा เคुเค เคธैเคเฅों (hundreds) เคชเคฐเคฎाเคฃुเคं เคे เคธเคฎूเคนों เคा เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคिเคฏा เคा เคฐเคนा เคนै.
เคญौเคคिเคी เคเค เคฎूเคฒเคญूเคค เคตिเค्เคाเคจ เคนै เคिเคธเคे เคจिเคฏเคฎों เคा เคเคชเคฏोเค เคธเคญी เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเคिเคिเคฏों เคคเคฅा เคตिเค्เคाเคจ เคी เค เคจ्เคฏ เคธเคญी เคถाเคाเคं เคฎें เคिเคฏा เคाเคคा เคนै. เคเค เคเคฐ เคเคนां เคญौเคคिเคी เคจे เคฎाเคจเคต เคो เคธเคญी เคช्เคฐเคाเคฐ เคी เคญौเคคिเค เคธुเค-เคธुเคตिเคงाเคं เคธे เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เคिเคฏा เคนै เคตเคนीं เคฆूเคธเคฐी เคเคฐ เคญौเคคिเคी เคตिเคถ्เคต เคे เค เคจेเค เคฐเคนเคธ्เคฏों เคी เคธเคซเคฒ เคต्เคฏाเค्เคฏा เคเคฐเคे เคฎाเคจเคต เคो เคीเคตเคจ เคे เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค เคชเค्เคท เคो เคธเคฎเคเคจे เคฎें เคญी เคธเคนाเคฏเคคा เคी เคนै.
เคญौเคคिเค เคตिเค्เคाเคจ เคा เคฎाเคจเคต เคीเคตเคจ เคต เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเคिเคी เคตिเคाเคธ เคे เคฒिเค เคฌเคนुเคค เค เคงिเค เคฎเคนเคค्เคค्เคต เคฐเคเคคा เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เค्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคญौเคคिเค เคตिเค्เคाเคจ เคฎें เค เคชเคจी เค्เคฏाเคคि เคช्เคฐाเคช्เคค เคी เคนै। เคเคฒिเค เคเคธเคे เคुเค เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคो เคฆेเคเคคे เคนै:
- เคिเคिเคค्เคธा เคे เค्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคธोเคจोเค्เคฐाเคซी, เคเคฎ.เคเคฐ.เคเค. เคฎเคถीเคจ, เคเค्เคธ-เคฐे เคเคฆि เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคญौเคคिเค เคตिเค्เคाเคจ เคी เคนी เคฆेเคจ เคนै।
- เคฐाเคธाเคฏเคจिเค เคตिเค्เคเคจเคจ เคे เค्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคฐाเคธाเคฏเคจिเค เคฆเคตाเคเคฏों เคे เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนेเคคु เคช्เคฐเคฏुเค्เคค เคฎเคถीเคจे เคญौเคคिเค เคตिााเคจ เคी เคนी เคฆेเคจ เคนै।
- เคเคฃिเคค เคे เค्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคฆिเคฏे เคเคฏे เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เคช्เคฐเคฎेเคฏ เคเคฆि เคा เคธเคค्เคฏाเคชเคจ เค เคฐ्เคฅाเคค् เคธूเคค्เคฐ เคญौเคคिเค เคตिเค्เคाเคจ เคे เค เคจ्เคคเคฐ्เคเคค เคी เคเคคे เคนै।
- เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคเคฐ्เคा เคा เคเคค्เคชाเคฆเคจ เคจाเคญिเคीเคฏ เคตिเคเคฃ्เคกเคจ เค เคญिเค्เคฐिเคฏा เคฆ्เคตाเคฐा เคนोเคคा เคนै। เคฏเคน เคญी เคญौเคคिเค เคตिเค्เคाเคจ เคी เคฆेเคจ เคนै।
- เคฐाॅเคेเค เคे เคจोเคงเคจ เคฎें เคจ्เคฏूเคเคจ เคी เคเคคि เคा เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคต เคคृเคคीเคฏ เคจिเคฏเคฎ เคे เคเคชเคฏोเค เคฎें।
- เคिเคธी เคตाเคนเคจ เคी เคเคคि เคे เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคे เคฒिเค เคจ्เคฏूเคเคจ เคी เคเคคि เคा เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคต เคคृเคคीเคฏ เคจिเคฏเคฎ।
- เคตाเคฏुเคฏाเคจ เคी เคเคคि เคे เคฒिเค เคฌเคฐเคจूเคฒी/เคฌเคฐเคจोเคฒी เคे เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เคा เคเคชเคฏोเค เคเคฆि।
- เค ंเคคเคฐिเค्เคท เคे เค्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคाเคซी เคฎเคนเคค्เคต เคนै เคญौเคคिเค เคตिเค्เคाเคจ เคा
เคธเคฎเคฏ-เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคเคฏोเคों เคฆ्เคตाเคฐा เคฆिเค เคเค เคธुเคाเคตों เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ เคญौเคคिเคी เคो เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค (เคเค्เคทा 1 เคธे 5 เคคเค) เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃीเคฏ เคตिเค्เคाเคจ เคฎें เคคเคฅा เคเค्เค เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค (เคเค्เคทा 6 เคธे 8 เคคเค) เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคตिเค्เคाเคจ เคฎें เคเค เคญाเค เคे เคฐूเคช เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคिเคฏा เคเคฏा เคนै।
เคฎुเคฆाเคฒिเคฏเคฐ เคเคฎीเคถเคจ 1953, เคเคฒ เคเคฃ्เคกिเคฏा เคธेเคฎीเคจाเคฐ เคเคซ เคीเคिंเค เคธाเคเคจ्เคธ เคเคจ เคธेเคेเคฃ्เคกเคฐी เคธ्เคूเคฒ, 1956 เคคเคฅा เคญाเคฐเคคीเคฏ เคถिเค्เคทा เคเคฏोเค (1964-66) เคเคฆि เคे เค
เคจुเคธाเคฐ เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคญौเคคिเคी (เคตिเค्เคाเคจ) เคถिเค्เคทเคฃ เคนेเคคु เคจिเคฎ्เคจ เคเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เคिเค เคเคฏे เคนैं-
(i) เคाเคค्เคฐों เคो เค
เคชเคจे เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคธे เคชเคฐिเคिเคค เคเคฐाเคจा।
(ii) เคाเคค्เคฐों เคฎें เคช्เคฐाเคृเคคिเค เคเคเคจाเคं เคे เคธूเค्เคท्เคฎ เคช्เคฐेเค्เคทเคฃ, เคोเค, เคตเคฐ्เคीเคเคฐเคฃ เคเคฆि เคी เคฏोเค्เคฏเคคा เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
(iii) เคाเคค्เคฐों เคฎें เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅिเคค เคคเคฅा เคคเคฐ्เค เคธंเคเคค เคฐूเคช เคธे เคธोเคเคจे เคी เคเคฆเคค เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
(iv) เคเคจ्เคนें เคฐोเคฎเคจ เคฒिเคชि เคे เคตเคฐ्เคों เคคเคฅा เคธंเค्เคฏाเคं เคा เค्เคाเคจ เคเคฐाเคจा।
(v) เคाเคค्เคฐों เคฎें เคช्เคฐाเคृเคคिเค, เคญौเคคिเค เคคเคฅा เคธाเคฎाเคिเค เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคे เค
เคง्เคฏเคฏเคจ เคे เคช्เคฐเคคि เคฐुเคि เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจा।
(vi) เค
เคจ्เคคเคฐ्เคฐाเคท्เค्เคฐीเคฏ เคตैเค्เคाเคจिเค เคिเคจ्เคนों เคो เคชเคนเคाเคจเคจे เคी เคฏोเค्เคฏเคคा เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจा।
(vii) เคाเคค्เคฐों เคฎें เคธांเค्เคฏिเคी เคคाเคฒिเคाเคं,เคฎाเคจเคिเคค्เคฐों เคคเคฅा เคाเคฐ्เค เคเคฆि เคो เคชเคข़เคจे เคเคฐ เคธเคฎเคเคจे เคा เคौเคถเคฒ เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจा।
(viii) เคाเคค्เคฐों เคी เคฐเคเคจाเคค्เคฎเค เคถเค्เคคिเคฏों เคो เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจा।
(ix) เคाเคค्เคฐों เคฎें เคธ्เคตเค्เค เคคเคฅा เค्เคฐเคฎिเค เคฐूเคช เคธे เคाเคฐ्เคฏ เคเคฐเคจे เคी เคเคฆเคค เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจा।
(x) เคाเคค्เคฐों เคฎें เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคคเคฅा เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคीเคตเคจ เคीเคจे เคी เคเคฆเคคों เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
เคเค्เค เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ-
เคเค्เค เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคญौเคคिเคी (เคตिเค्เคाเคจ) เคถिเค्เคทเคฃ เคे เคจिเคฎ्เคจ เคเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธुเคाเคฏे เคเคฏे เคนैं-
(i) เคाเคค्เคฐों เคो เคตैเค्เคाเคจिเค เคคเคฅ्เคฏों เคा เค्เคाเคจ เคเคฐाเคจा।
(ii) เคเคे เคเคจे เคตाเคฒी เคเค्เคทाเคं เคे เคญौเคคिเคी เคชाเค ्เคฏเค्เคฐเคฎ เคนेเคคु เคเคงाเคฐ เคคैเคฏाเคฐ เคเคฐเคจा।
(iii) เคตैเค्เคाเคจिเค เค
เคญिเคฐुเคि เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจा।
(iv) เคाเคค्เคฐों เคो เคญौเคคिเคी เคे เคฎเคนाเคจ เคตैเค्เคाเคจिเคों เคคเคฅा เคเคจเคे เคเคตिเคท्เคाเคฐों เคे เคฌाเคฐे เคฎें เค
เคง्เคฏเคฏเคจ เคเคฐเคจे เคนेเคคु เคช्เคฐेเคฐिเคค เคเคฐเคจा।
(v) เคाเคค्เคฐों เคฎें เคคाเคฐ्เคिเค เคฐूเคช เคธे เคธोเคเคจे เคी เคฏोเค्เคฏเคคा เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจा।
(vi) เคฆिเคฏे เคเคฏे เคคเคฅ्เคฏों เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ เคจिเคท्เคเคฐ्เคท เคจिเคाเคฒเคจे เคी เคฏोเค्เคฏเคคा เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจा।
(vii) เคाเคค्เคฐों เคो เคญौเคคिเคी เคे เคเคคिเคนाเคธ เคธे เคชเคฐिเคिเคค เคเคฐाเคจा।
(viii) เคाเคค्เคฐों เคฎें เคตैเค्เคाเคจिเค เคจिเคฐीเค्เคทเคฃ, เคฌौเคฆ्เคงिเค เคिเค्เคाเคธा เคคเคฅा เคคाเคฐ्เคिเค เคिเคจ्เคคเคจ เคเคตं เคคเคเคจीเคी เคฎें เคฐुเคि เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจा।
(ix) เคाเคค्เคฐों เคो เค
เคชเคจे เคฆैเคจिเค เคीเคตเคจ เคฎें เคญौเคคिเคी เคे เคจिเคฏเคฎों เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคคों เคเคฆि เคे เคเคชเคฏोเค เคा เค्เคाเคจ เคเคฐाเคจा।
เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ -
เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค เคธ्เคคเคฐ เคคเค เคญौเคคिเค เคถिเค्เคทเคฃ เคे เคฒเค्เคท्เคฏ เคฏा เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคเคธ เคคเคฐเคน เคนैं-
1. เคाเคค्เคฐों เคฎें เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคคเคฅा เคช्เคฐเคृเคคि เคे เคช्เคฐเคคि เคฐुเคि เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
2. เคญौเคคिเคी เคฎें เคช्เคฐेเค्เคทเคฃ, เคोเคเคจे เคคเคฅा เคธ्เคตเคฏं เคเคฐเคจे เคी เคเคฆเคคों เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
3. เคाเคค्เคฐों เคฎें เคเคฒाเคค्เคฎเค เคคเคฅा เคเคตिเคท्เคाเคฐ เคเคฐเคจे เคी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
4. เคตैเค्เคाเคจिเค เคคเคฅ्เคฏों เคे เคเคชเคฏोเค เคी เค्เคทเคฎเคคा เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
5. เคाเคค्เคฐों เคฎें เคคเคฅ्เคฏों เคो เคธเคฎเคเคจे เคी เคฌुเคฆ्เคงि เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
6. เคธเคฎเคธ्เคฏाเคं เคो เคตैเค्เคाเคจिเค เคคเคฐीเคों เคฆ्เคตाเคฐा เคนเคฒ เคเคฐเคจे เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
7. เคญौเคคिเคी เคे เคธाเคฎाเคिเค เคเคชเคฏोเค เคธเคฎเคเคจा।
8. เคญौเคคिเคी เคธे เคธंเคฌเคงिเคค เคถौเค เคคเคฅा เคाเคฒी เคธเคฎเคฏ เคฎें เคเคธเคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เค्เคฐिเคฏाเคं เคो เคเคฐเคจे เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
9. เคฆिเคฒ เคฌเคนเคฒाเคตे เคนेเคคु เคตैเค्เคाเคจिเค เค्เคฐिเคฏा-เคเคฒाเคชों เคฎें เคฐुเคि เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจा।
10. เคนเคฎाเคฐी เคीเคตเคจ-เคถैเคฒी เคชเคฐ เคตिเค्เคाเคจ เคे เคช्เคฐเคญाเคต เคी เคाเคจเคाเคฐी เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจा।
11. เคตैเค्เคाเคจिเค เคเคตं เคเคจเคी เคोเคों เคी เคเคนाเคจिเคฏाँ เคธुเคจाเคเคฐ เคฌाเคฒเคों เคो เคญौเคคिเคी เคी เคคเคฐเคซ เคช्เคฐेเคฐिเคค เคเคฐเคจा।
12. เคाเคค्เคฐों เคฎें เค्เคाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคคि, เคคเคฐ्เคเคชूเคฐ्เคฃ เคिเคจ्เคคเคจ, เคจिเคท्เคเคฐ्เคท เคจिเคाเคฒเคจा เคคเคฅा เคจिเคฐ्เคฃเคฏ เคฒेเคจे เคी เค्เคทเคฎเคคा เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
เคเค्เค เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค เคธ्เคคเคฐ -
เคเค्เค เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค เคธ्เคคเคฐ เคคเค เคญौเคคिเค เคถिเค्เคทเคฃ เคे เคฒเค्เคท्เคฏ เค
เคฅเคตा เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคเคธ เคคเคฐเคน เคนै-
1. เคाเคค्เคฐों เคो เคญौเคคिเคी เคे เคเคคिเคนाเคธिเค เคชเค्เคท เคธे เค
เคตเคเคค เคเคฐाเคจा เคคाเคि เคตे เคตैเค्เคाเคจिเคों เคคเคฅा เคญौเคคिเคी เคी เคเคจ्เคจเคคि เคे เคตिเคाเคธ เคो เคाเคจ เคธเคें।
2. เคाเคค्เคฐों เคो เคตैเค्เคाเคจिเค เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคธे เคชเคฐिเคिเคค เคเคฐाเคจा เคเคตं เคเคจเคฎें เคตैเค्เคाเคจिเค เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคो เค
เคชเคจाเคจे เคी เค्เคทเคฎเคคा เคตिเคเคธिเคค เคเคฐเคจा।
3. เคाเคค्เคฐों เคฎें เคฎाเคจเคธिเค เค
เคจुเคถाเคธเคจ เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
4. เคธ्เคต-เค
เคง्เคฏเคฏเคจ เคी เคเคฆเคค เคคเคฅा เคौเคถเคฒ เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
5. เคเคฒाเคค्เคฎเค เค्เคฐिเคฏा-เคเคฒाเคชों เคฎें เคญाเค เคฒेเคจे เคी เคเคฆเคค เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
6. เคाเคค्เคฐों เคฎें เคช्เคฐเคाเคคांเคค्เคฐिเค เคฎूเคฒ्เคฏों เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
7. เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคो เคธเคฎเคाเคจा เคคเคฅा เคธाเคฎंเคเคธ्เคฏ เคธ्เคฅाเคชिเคค เคเคฐเคจे เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
8. เคเคธे เค
เคตเคธเคฐ เคช्เคฐเคฆाเคจ เคเคฐเคจा เคिเคจเคธे เคि เคตे เคตैเค्เคाเคจिเค เคตिเคงिเคฏों เคे เคช्เคฐเคคि เคช्เคฐेเคฐिเคค เคนों।
9. เคाเคค्เคฐों เคฎें เคตैเค्เคाเคจिเค เคฆृเคท्เคिเคोเคฃ เคคเคฅा เค
เคญिเคตृเคค्เคคि เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
10. เคाเคค्เคฐों เคฎें เคคเคฅ्เคฏों เคा เคธाเคฎाเคจ्เคฏीเคเคฐเคฃ เคเคฐเคจे เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐเคจा।
เคญौเคคिเคी เคธंเคฌंเคงी เคตिเคญिเคจ्เคจ เคตिเคाเคฐเคงाเคฐाเคं เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ เคญौเคคिเคी เคी เคช्เคฐเคृเคคि เคो เคจिเคฎ्เคจ เคชเค्เคทों เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ เค ीเค เคธे เคธเคฎเคा เคा เคธเคเคคा เคนै। เคฏे เคชเค्เคท เคนैं-
(1) เคฎाเคจเคต เคे เคฌाเคน्เคฏ เคคเคฅा เคเคจ्เคคเคฐिเค เคเคเคค เคे เคธเคญी เคเคเคों เคा เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅिเคค เค เคง्เคฏเคฏเคจ ।
(2) เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคนेเคคु เคธंเคฌंเคงिเคค เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคคों,เคช्เคฐเคฏोเคों เคคเคฅा เคช्เคฐเคคिเคฆเคฐ्เคถों เคा เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆเคจ เคเคฐ เคเคจเคा เคตเคฐ्เคฃเคจ।
(3) เคเค เคे เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคช्เคฐाเคीเคจ เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคคों เคी เคธाเคชेเค्เคทिเค เคธाเคฐ्เคฅเคเคคा।
(4) เคจเคฏे เคตिเคाเคฐों เคे เคช्เคฐเคคि เคुเคฒाเคชเคจ।
(5) เคตैเค्เคाเคจिเค เคธเคนृเคฆเคฏเคคा เคคเคฅा เคฌौเคฆ्เคงिเค เคฌเคนुเคฎुเคी เคช्เคฐเคคिเคญाเคถीเคฒเคคा เคा เคตिเคाเคธ।
(6) เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคฎाเคจ्เคฏเคคाเคं เคे เคช्เคฐเคคि เคธंเคธाเคฐ เคी เคฎเคจोเคตृเคค्เคคि เคคเคฅा เคเคธเคा เคตिเคाเคธ, เคเคตं
(7) เคธंเคธाเคฐ เคे เคธंเคฌंเคง เคฎें เคเคค्เคธुเคเคคा เคคเคฅा เคเคธเคธे เคुเคก़े เคช्เคฐเคถ्เคจ เคเคตं เคเคจเคे เคธเคฎाเคงाเคจ।
เคญौเคคिเคी, เค्เคฏोंเคि เคฎूเคฒเคคः เคเค เคตिเค्เคाเคจ เคนी เคนै เค เคคः เคเคชเคฐोเค्เคค เคชเคนเคฒू เคนी เคเค เคे เคตिเค्เคाเคจ เคी เคช्เคฐเคृเคคि เคे เคญी เคชเคนเคฒू เคนैं। เคคเคฅा เคเคธ เคคเคฐเคน เคนเคฎ เคเคน เคธเคเคคे เคนैं เคि เคญौเคคिเคी เค เคฅเคตा เคตिเค्เคाเคจ เคी เคช्เคฐเคृเคคि เคฎाเคจเคต เคธ्เคตเคญाเคต เคा เคนी เคเค เค ंเค เคนै।
เคญौเคคिเค เคตिเค्เคाเคจ เคा เคเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ
๐ฐ
เคिเคธी เคญी เคตिเคทเคฏ เคी เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคाเคจเคाเคฐी เคช्เคฐाเคช्เคค เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคเคธเคे เคเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เคชเคฐ เคตिเคाเคฐ เคเคฐเคจा เคเคตเคถ्เคฏเค เคนै। เคเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เคे เค्เคाเคจ เคे เค
เคญाเคต เคฎें เคถिเค्เคทเคฃ เคाเคฐ्เคฏ เคเคिเคค เคฐूเคช เคธे เคจเคนीं เคนो เคธเคเคคा। เคเคธ เคตिเคทเคฏ เคฎें เคเค เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคा เคเคฅเคจ เคนै,เคि ,"เคเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคे เค्เคाเคจ เคे เคฌिเคจा เคถिเค्เคทเค เคเคธ เคจाเคตिเค เคे เคธเคฎाเคจ เคนै เคिเคธे เค
เคชเคจे เคฒเค्เคท्เคฏ เคा เค्เคाเคจ เคจเคนीं เคนै เคคเคฅा เคเคธเคे เคถिเค्เคทाเคฐ्เคฅी เคเคธ เคชเคคเคตाเคฐเคนीเคจ เคจौเคा เคे เคธเคฎाเคจ เคนै เคो เคธเคฎुเคฆ्เคฐ เคी เคฒเคนเคฐों เคे เคฅเคชेเคก़े เคाเคเคฐ เคคเค เคी เคเคฐ เคฌเคนเคคी เคนै।"
เคชเคนเคฒे เคे เคธเคฎเคฏ เคฎें เคฒोเค เคธाเคเคिเคฒ เคธे เคฏाเคค्เคฐा เคเคฐเคคे เคฅे। เคฒेเคिเคจ เค เคฌ เคนเคฐ เคोเค เคฎोเคเคฐเคธाเคเคिเคฒ เคเคฐ เคाเคฐों เคชเคฐ เคฏाเคค्เคฐा เคเคฐเคคा เคนै। เคเคธเคธे เคธเคฎเคฏ เคเคฐ เคฎेเคนเคจเคค เคฌเคเคคी เคนै। เคเคฐ เคฏเคน เคธเคฌ เคตिเค्เคाเคจ เคी เคฎเคฆเคฆ เคธे เคธंเคญเคต เคนै। เคตिเค्เคाเคจ เคจे เคนเคฎें เคाँเคฆ เคคเค เคชเคนुँเคाเคฏा। เคฏเคน เคธिเคฒเคธिเคฒा เคฏเคนी เคฅเคฎा เคจเคนीं เคนै। เคเคธเคจे เคนเคฎें เคฎंเคเคฒ เคी เคญी เคเค เคเคฒเค เคฆी। เคฏเคน เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ी เคเคชเคฒเคฌ्เคงिเคฏों เคฎें เคธे เคเค เคนै।
เคฏเคน เคेเคตเคฒ เคตिเค्เคाเคจ เคे เคाเคฐเคฃ เคธंเคญเคต เคนुเค। เคเคจ เคฆिเคจों เคตैเค्เคाเคจिเค เคเค เคเคชเค्เคฐเคน เคฌเคจाเคคे เคนैं। เคिเคธเคी เคตเคเคน เคธे เคนเคฎ เคนाเค-เคธ्เคชीเคก เคंเคเคฐเคจेเค เคा เคเคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคเคฐ เคชा เคฐเคนे เคนैं। เคฏเคนां เคคเค เคि เคนเคฎें เคเคธเคे เคฌाเคฐे เคฎें เคाเคจเคाเคฐी เคนुเค เคฌिเคจा เคนी เคฏे เคเคชเค्เคฐเคน เคฆिเคจ-เคฐाเคค เคชृเคฅ्เคตी เคी เคชเคฐिเค्เคฐเคฎा เคเคฐเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं।
No comments:
Post a Comment
Helpline Number - 9669805462